Καμουλόδουνον κατά την αρχαιότητα ήταν ο οικισμός που βρισκόταν στη θέση της σημερινής πόλης του Κόλτσεστερ στο Έσσεξ της Αγγλίας.
Το Καμουλόντουνουμ θεωρείται η αρχαιότερη πόλη της Βρετανίας σύμφωνα με τις ρωμαϊκές πηγές, ενώ πριν από τη ρωμαϊκή κατάκτηση του νησιού ήταν κελτικός οικισμός οπότε και έγινε η πρώτη ρωμαϊκή πόλη, και τελικά αποικία στρατιωτών που είχαν ολοκληρώσει τη θητεία τους, γνωστή με το όνομα Colonia Claudia Victricensis.
Αρχαιολογικά ευρήματα αφήνουν να εννοηθεί πως ο οικισμός υπήρχε ήδη 3.000 χρόνια πριν. Το κέλτικο όνομά του ήταν Καμουλόντουνον, που σημαίνει «το Φρούριο του Κάμουλου» (ο Κάμουλος ήταν θεός των βρετανικών λαών, αντίστοιχος του θεού Άρη).
Η επαναξιολόγηση του αγγείου που αλλάζει τα δεδομένα
Μία αρχαιολογική ανακάλυψη του 19ου αιώνα, το χαρακτηρισμένο ως αγγείο του Κόλτσεστερ, πρόσφατα υποβλήθηκε σε επαναξιολόγηση, η οποία μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις μας σχετικά με τα θεάματα των μονομάχων στη ρωμαϊκή επαρχία της Βρετανίας.
Το εύρημα, ένα κεραμικό αντικείμενο που χρονολογείται μεταξύ του 160 και του 200 μ.Χ., και θεωρείται ως μια μοναδική γραφική και επιγραφική μαρτυρία που αναφέρεται στην παρουσία μονομαχιών στη ρωμαϊκή πόλη Καμουλόδουνον, το σημερινό Κόλτσεστερ.
Η έρευνα, με επικεφαλής τους Glynn J.C. Davis και John Pearce και τη συνεργασία πολλών ειδικών της αρχαιολογίας, της επιγραφολογίας και της ισοτοπικής ανάλυσης, υποδηλώνει πως, το αγγείο του Κόλτσεστερ δεν είχε μόνο διακοσμητικούς σκοπούς αλλά και μια ξεχωριστή προσφορά όπου απεικονίζεται μια πραγματική μάχη που διεξήχθη στην πόλη.
Η επιγραφή, η οποία ολοκληρώθηκε πριν να πυρωθεί το αγγείο, περιέχει τα ονόματα των μονομάχων που απεικονίζονται στο ανάγλυφο, μαρτυρώντας πως, ήταν πραγματικές μορφές και όχι μόνο συμβολικοί χαρακτήρες.
Ένας μονομάχος με αξιοσημείωτη καριέρα
Ένα από τα ονόματα που τράβηξαν την προσοχή των ερευνητών, είναι το Μέμνων, ο οποίος έχει αναγνωριστεί ως Σεκούτωρ, ένα είδος μονομάχου εξειδικευμένου στην μάχη με τους ρετιάριους, οι οποίοι ήταν εξοπλισμένοι με ένα δίκτυ και τρίαινα.
Το όνομα Μέμνων, ελληνικής προέλευσης συνδέεται με τον μυθικό Αιθίοπα βασιλιά του Τρωικού Πολέμου, υποδηλώνοντας πως ίσως να ήταν καλλιτεχνικό όνομα – μία συνηθισμένη τακτική στον κόσμο των μονομάχων.
Επίσης, η επιγραφή αναφέρει πως, ο Μέμνων είχε συμμετάσχει τουλάχιστον σε εννέα μάχες, υποδηλώνοντας πως είχε θαυμαστή καριέρα στον χώρο της Ρωμαϊκής διασκέδασης.
Ένα ακόμη σημαντικό όνομα που ανακαλύφθηκε στην επιγραφή, είναι το Valentinus, και συνδέεται με τη λεγεώνα XXX Ulpia Victrix, η οποία στρατοπέδευε στην πόλη Xanten, στη σημερινή Γερμανία.
Το εύρημα υποδηλώνει έναν σύνδεσμο ανάμεσα στους μονομάχους και τον ρωμαϊκό στρατό, μία σχέση που αποτελεί στοιχείο διένεξης για τους ιστορικούς, καθώς έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι, κάποιες από τις λεγεώνες μπορεί να είχαν διατηρήσει τα δικά τους τάγματα μονομάχων. Το γεγονός ότι δεν έχει καταγραφεί το όνομα Valentinus σε κάποια μάχη της επιγραφής, μπορεί να δείχνει πως ήταν αρχάριος μονομάχος που συμμετείχε στην πρώτη του μάχη.
Το αγγείο του Κόλτσεστερ
Το αγγείο του Κόλτσεστερ, ανακαλύφθηκε το 1853, σε έναν τύμβο στο δυτικό κομμάτι της πόλης, όπου χρησιμοποιούταν ως τεφροδόχος.
Στο εσωτερικό του, ανακάλυψε ένας αποτεφρωμένος άνδρας πάνω από 40 ετών, ο οποίος δεν ήταν από την περιοχή, όπως ταυτοποιήθηκε χάρη στην ισοτοπική ανάλυση με στρόντιο που διεξήχθη στο πανεπιστήμιο Durham.
Ενώ είναι απίθανο τα λείψανα ν’ ανήκαν σε κάποιον από τους μονομάχους που αναφέρονται στην επιγραφή, οι ερευνητές εικάζουν ότι, μπορεί να ανήκαν σε έναν από τους χορηγούς της διοργάνωσης, ενδεχομένως σε κάποιον εκπαιδευτή μονομάχου ή διοργανωτή των αγώνων.
Η μελέτη των οστών αποκάλυψε σημάδια οστεοαρθρίτιδα και τραύματα στο ισχίο, το οποίο μπορεί να είναι απόδειξη μίας ζωής γεμάτης από έντονης σωματικής καταπόνησης. Ο τρόπος αποτέφρωσης των λειψάνων, προσφέρει στοιχεία σχετικά με τις ταφικές πρακτικές της Ρωμαϊκής Βρετανίας, υποδηλώνοντας πως, η διαδικασία αποτέφρωσης διεξήχθη από επαγγελματίες και όχι από την οικογένεια του πεθαμένου.
Το αγγείο του Κόλτσεστερ, εμπλουτίζει ένα σύνολο ευρημάτων που μαρτυρούν την παρουσία ρωμαϊκών θεαμάτων στην πόλη, όπως θραύσματα από τοιχογραφίες που απεικονίζουν μονομάχους, καλούπια από ανάγλυφες μορφές και ένα μαχαίρι με λαβή σε σχήμα που παραπέμπει σε μονομάχο της κατηγορίας murmillo.
Αν και, στο Κόλτσεστερ, δεν έχει ανακαλυφθεί κανένα αμφιθέατρο, η παρουσία του ρωμαϊκού τσίρκου, του μόνου γνωστού στην Μεγάλη Βρετανία, υποστηρίζει τη θεωρία που λέει πως, η πόλη ήταν κέντρο της δημόσιας διασκέδασης, όπου αγώνες με άρματα και μονομαχίες ήταν τμήμα της καθημερινής ζωής.
Οι εμπορικές και στρατιωτικές συνδέσεις ανάμεσα στη Κόλτσεστερ και τον Κάτω Ρήνο, μπορεί να διευκόλυναν την μεταφορά των μονομάχων και των ζώων για θεάματα.
Έγγραφα με επιγραφές που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή της Γερμανίας, υποδηλώνουν την αιχμαλωσία για τις μάχες με άγρια ζώα που κατέληγαν στη θανάτωσή τους (venationes), μπορούν να εξηγήσουν τις σκηνές κυνηγιού που απεικονίζονται στο αγγείο του Κόλτσεστερ.
