Αρχαιολόγοι, αποκάλυψαν μια από τις ίσως πιο σημαντικές ανακαλύψεις για τον Θρακικό πολιτισμό σε ολόκληρο τον 21ο αιώνα: Έφεραν στο φως τα ευρήματα ενός βασιλικού ανακτόρου που ανήκε στην ισχυρή και παράλληλα μυστηριώδη θρακική φυλή των Τριβαλλών, μία από τις πιο δυνατές φυλές της αρχαίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε στην καρδιά της Βράτσα, στη σημερινή Βουλγαρία, κοντά στον τύμβο της Μογκιλάνσκα, έναν σημαντικό αρχαιολογικό ταφικό τύμβο, ο οποίος ανήκει στην ύστερη θρακική εποχή (περ. 4ος αιώνας π.Χ.) και γνωστό για τα χρυσά του τεχνουργήματα, όπως θησαυροί, χρυσά και αργυρά αντικείμενα, περικεφαλαία και πανοπλίες, άρματα και κοσμήματα που ανάγονται στον 4ο και 5ο αιώνα π.Χ.
“Η σκαπάνη αποκάλυψε συνολικά, πάνω από την κρηπίδα, πέντε τάφους. Είχαμε ήδη ενδείξεις από το μητρώο μας, πως, μπορεί να υπήρχε μια νεκρόπολη του Ύστερου Μεσαίωνα στη Βουλγαρία (12ος – 14ος αιώνας) στην περιοχή”, αναφέρει ο Georgi Ganetsovski, αρχαιολόγος και διευθυντής του ιστορικού μουσείου της Βράτσα.
Σε συνέντευξη του στη βουλγαρική τηλεόραση, ο Ganetsovski, επισήμανε πως, ενώ η μεσαιωνική νεκρόπολη είχε καταγραφεί από παλιά, η ανακάλυψη της πέτρινης δομής κάτω από αυτή, ήταν εντελώς αναπάντεχη και μπορεί να αλλάξει σημαντικά τις σημερινές ερμηνείες για τα ιστορικά στρώματα του αρχαιολογικού χώρου.
Χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της θρακικής ελίτ
Η δομή που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, απαρτίζεται από λίθινους όγκους, κομμένους με ακρίβεια, ένα χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής θρακικής ελίτ.
Σύμφωνα με τον Georgi Ganetsovski, “Η λιθοδομή, είναι δουλεμένη με τέτοια ακρίβεια, ώστε αρμόζονται μεταξύ τους τεράστιοι όγκοι, χωρίς κονίαμα. Δηλαδή, ένα εξαιρετικό δείγμα λεπτεπίλεπτης ξηρολιθοδομής – χαρακτηριστικό των βασιλικών ή αριστοκρατικών θρακικών κέντρων”.
Το χαμένο ανάκτορο των Τριβαλλών
Οι Τριβαλλοί, ήταν μία ισχυρή και σημαντική φυλή – συνομοσπονδία που διοικούσε εδάφη της σημερινής βορειοδυτικής Βουλγαρίας και της ανατολικής Σερβίας.
Παρά την έντονη παρουσία τους στα αρχαία γραπτά – ανάμεσα στα οποία, σε κείμενα του Ηρόδοτου και αργότερα, σε ρωμαϊκές πηγές – τα αρχαιολογικά στοιχεία των κέντρων της δυναστείας τους, παρέμεναν για δεκαετίες, ασαφή. Αυτό, τώρα μπορεί να έχει αλλάξει.
Η ανακάλυψη που πραγματοποιήθηκε απροσδόκητα, όταν ξεκίνησε την ανασκαφή ένας ιδιωτικός ερευνητής, για να χτίσει το σπίτι του, οδήγησε στη διαταγή για αρχαιολογική επιθεώρηση.
Πράγματι, κάτω από την κρηπίδα (τη βάση του οικοδομήματος), οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αυτό που θεωρούν ότι είναι η μία από τις δύο περιζήτητες αυτοκρατορικές κατοικίες των Τριβαλλών.
“Η δομή δεν είναι μνημειώδης μόνο σε μέγεθος – αλλά έχει χτιστεί με συμβολικό σκοπό”, περιγράφει ο Ganetsovski.
Φαίνεται πως, μετά τον θάνατο του βασιλιά των Τριβαλλών, το ανάκτορο μεταμορφώθηκε σε μαυσωλείο, σύμφωνα με το τελετουργικό του ηρώου – μια διαδικασία κατά την οποία, ένας κυβερνήτης μετουσιώνεται σε αιώνια και μορφή ημίθεου.
Την ερμηνεία αυτή, υποστηρίζει η παρουσία τριών τάφων, στους οποίους έχει πραγματοποιηθεί ανασκαφή το 1960 και οι οποίοι περιείχαν πολυτελή κτερίσματα, όπως ένα χρυσό στεφάνι, χρυσά σκουλαρίκια και μία επιγονατίδα επιστρωμένη με ασήμι και χαραγμένη την μορφή της Μεγάλης Μητέρας Θεάς, η οποία υπήρξε μια κεντρική θεότητα στη θρακική πνευματική ζωή.
Κέντρο εξουσίας και τελετουργικών
Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του πρόσφατα ανακαλυφθέντος ανακτόρου, έχει κοινά χαρακτηριστικά με άλλους χώρους της Θρακικής ελίτ, όπως με την Σευθόπολη, πρωτεύουσα του βασιλείου των Οδρυσών στη Θράκη, που ιδρύθηκε από τον βασιλιά Σεύθη Γ΄ στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και την Προβάντια (ή Προβάντια-Σαλάτσα), γνωστή για τον οικισμό της Χαλκολιθικής εποχής (5η χιλιετία π.Χ.), που περιβάλλεται από κυκλικά οχυρωματικά τείχη με ξηρολιθική κατασκευή και με τη συμβολική της χωροταξική διάταξη.
Παρόλα αυτά, ο χώρος της Βράτσα, μπορεί να είναι μοναδικός ως η άμεση έδρα κάποιου κυβερνήτη των Τριβαλλών.
Ο συνδυασμός ελίτ αρχιτεκτονικής, κτερισμάτων υψηλής αξίας και στρατηγικής τοποθεσίας στον ιστορικό πυρήνα της πόλης, υποδηλώνουν πως, δεν ήταν μια επαρχιακή κατοικία, αλλά μάλλον, ο πολιτικός και τελετουργικός κόμβος της περιοχής.
“Ξεπερνά την αρχαιολογία”, επισήμανε ο Ganetsovski. “Η Βράτσα, μπορεί να είναι το μοναδικό δείγμα αρχαίας πετρόκτιστης αρχιτεκτονικής που έχει διατηρηθεί επί του πεδίου, μέσα σε ένα σύγχρονο αστικό κέντρο της Βουλγαρίας”.
Τα επόμενα βήματα
Για την ώρα, η τύχη της δομής παραμένει αβέβαιη. Ο χώρος βρίσκεται υπό την εποπτεία του βουλγαρικού υπουργείου πολιτισμού και του βουλγαρικού ινστιτούτου πολιτιστικής κληρονομιάς, τα οποία και θα αποφασίσουν αν το ανάκτορο θα συντηρηθεί επί του πεδίου, ή αν θα επιχειρηθεί η μεταφορά του – ένα εγχείρημα επίφοβο και δαπανηρό.
Οι ιστορικοί της περιοχής και οι πολιτιστικά ευαίσθητοι πολίτες, πιέζουν την κυβέρνηση της Βουλγαρίας, ώστε να ενεργήσουν με προσοχή, ώστε να προστατεύσουν τον χώρο πριν από την επανέναρξη των κατασκευών. “Αντίπαλός μας, είναι ο χρόνος”, είπε χαρακτηριστικά ο Ganetsovski.
“Έχουμε ακόμα, την ευκαιρία να μετατρέψουμε τη Βράτσα σε σημαντικό αρχαιολογικό και πολιτιστικό προορισμό”.
Ανακαλύπτοντας και πάλι τους Τριβαλλούς
Ενώ οι Τριβαλλοί, στα αρχαία κείμενα γενικά χαρακτηρίζονται ως πολεμοχαρείς και ανεπηρέαστοι από την έξωθεν κυριαρχία – μεταξύ των οποίων, από τους Πέρσες, τους Μακεδόνες και τους Ρωμαίους – η ανακάλυψη αυτή, προσφέρει μια διαφορετική προοπτική: εκείνη μιας εξελιγμένης κοινωνίας, με ανεπτυγμένες αρχιτεκτονικές δεξιότητες και περίπλοκες ταφικές παραδόσεις.
Το εύρημα αυτό, εκτός από το ότι, συμπληρώνει ένα μακραίωνο κενό στη θρακική αρχαιολογία, αναζωπυρώνει και το ενδιαφέρον για την πολιτιστική κληρονομιά ενός φύλου, με δύναμη που κάποτε ήταν εφάμιλλη με εκείνη των ισχυρών και πιο γνωστών γειτόνων του.
Με την προσεκτική συντήρηση και την αδιάλειπτη έρευνα, το βασιλικό ανάκτορο της Βράτσα μπορεί σύντομα να γίνει ορόσημο του αρχαίου Θρακικού πολιτισμού – μία όψιμη απότιση τιμής στην κληρονομιά των Τριβαλλών.