Στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη Διόκλεια, κοντά στην Ποντγκόριτσα, σημειώθηκε μια εξαιρετικά σπάνια αρχαιολογική ανακάλυψη. Οι αρχαιολόγοι, κατά τη διάρκεια πρόσφατων ανασκαφών τη δυτική νεκρόπολη της Koshturnica, έφεραν στο φως έναν πλούσιο τάφο μιας γυναίκας υψηλής κοινωνικής στάθμης, περίπου 1.800 ετών.
Ανάμεσα στα κτερίσματα του τάφου, ξεχωρίζουν ένα σπάνιο ρωμαϊκό, γυάλινο διάτρητο αγγείο της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου, διακοσμημένο με μια πρωτόγνωρη σκηνή που απεικονίζει έναν σπάνιο μονομάχο, καθιστώντας την ανακάλυψη, μια από τις σπουδαιότερες που έχουν καταγραφεί στην περιοχή.
Οι ανασκαφές διεξάγονται με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Miloš Živanović.
H αρχαία Διόκλεια
Η Διόκλεια (Duklja), ήταν μια πόλη και κρατικό μόρφωμα στην περιοχή του σημερινού Μαυροβουνίου, με ρίζες που φτάνουν στην ρωμαϊκή εποχή. Ιδρύθηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. και άνθισε ως ένα σημαντικό αστικό, πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο στη ρωμαϊκή επαρχία της Δαλματίας.
Η πόλη άκμαζε μέχρι τις αρχές του 7ου αιώνα, όταν εγκαταλείφθηκε. Η στρατηγική της τοποθεσία, κοντά σε εμπορικές διαδρομές, με προηγμένο αστικό σχεδιασμό και εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, όπως αγορές, ναούς και συμπλέγματα λουτρών, την καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στο Μαυροβούνιο.
Τα τρία τελευταία χρόνια, στη δυτική νεκρόπολη της Διόκλειας, τη σημερινή Koshturnica, διεξάγονται συστηματικά αρχαιολογικές ανασκαφές.
Το επίκεντρο των φετινών ανασκαφών – ένα εύρημα διεθνούς σημασίας
Έχουν εξερευνηθεί πάνω από 180 τάφοι, αποκαλύπτοντας έναν πλούτο κεραμικών, γυαλικών, κοσμημάτων, εργαλείων και νομισμάτων.
Τα ευρήματα, αναδεικνύουν την κοινωνική στάθμη και τον πολιτιστικό πλούτο των κατοίκων της αρχαίας Διόκλειας. Το επίκεντρο της φετινής χρονιάς, ήταν η ανακάλυψη του τάφου μιας Ρωμαίας, ο οποίος χρονολογείται τον 4ο αιώνα μ.Χ. και περιείχε πολυτελή κτερίσματα. Ανάμεσά τους, χρυσά σκουλαρίκια, ένα περιδέραιο, οστέινα εργαλεία, πιόνια και – το πιο αξιοσημείωτο, οκτώ γυάλινα αγγεία.
Μέσα στα κτερίσματα, ανακαλύφθηκε και το σημαντικότερο εύρημα: ένα διάτρητο αγγείο της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου με περίτεχνη διακόσμηση.
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο, Živanović, “Τα κτερίσματα περιλαμβάνουν δύο χρυσά σκουλαρίκια με πράσινες, γυάλινες χάντρες και ένα κολιέ από χρυσό και χάντρες από λιγνίτη”.
Ακόμη, “Ανακαλύφθηκαν συνολικά οκτώ γυάλινα αγγεία, δύο από τα οποία είναι ιδιαίτερα ξεχωριστά. Το ένα, είναι ένα λεπτοδουλεμένο κύπελο ή πιάτο από σκούρο γυαλί, ενώ το άλλο, είναι ένα σπάνιο διάτρητο αγγείο”.
Εντυπωσιακές αναπαραστάσεις με έναν σπάνιο μονομάχο
Τα διάτρητα αγγεία της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου, είναι εξαιρετικά σπάνια τεχνουργήματα πολυτελείας. Συγκεκριμένα, αυτός ο τύπος αγγείου, φέρει περίτεχνη διάτρητη διακόσμηση σε μορφή “δικτύου”, με επιγραφή καλλιγραφημένη και πιθανώς εικονιστικά στοιχεία με συμβολικό χαρακτήρα.
Το στοιχείο που τα κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστά, είναι η απεικόνιση μιας σκηνής με έναν μονομάχο – κυνηγό (venator) που παλεύει με λεοπαρδάλεις. Δεν έχουν ανακαλυφθεί άλλα δείγματα αυτού του είδους μέχρι σήμερα, γεγονός που κάνει το εύρημα, ένα μοναδικό τεχνούργημα διεθνούς σημασίας.
“Είμαστε περήφανοι που το δεύτερο διάτρητο αγγείο της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου ανακαλύφθηκε στο Μαυροβούνιο, ενώ το πρώτο, βρίσκεται στην Pljevlja”.
“Δυστυχώς, δεν είναι καλά διατηρημένο και θα χρειαστεί εκτενείς εργασίες συντήρησης. Ελπίζουμε να ανακτήσουμε πλήρως την αρχική του μορφή”, ανέφερε σε δήλωσή του, στον ιστότοπο Arkeonews.
“Το διάτρητο αγγείο της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου, είναι εξαιρετικά σπάνιο – σπανιότερο ακόμη και από εκείνο το οποίο βρίσκεται στην Pljevlja— επειδή είναι παραστατικό”.
Το δίκτυ του αγγείου αναπαριστά τη σκηνή μιας μάχης με άγρια αιλουροειδή, όπως γατόπαρδο, γύρω από έναν μονομάχο – κυνηγό να τα πολεμάει. Το αγγείο έχει δύο χρώματα, κίτρινο και πράσινο.
Μπορεί να διάτρητα γυάλινα αγγεία που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, να μην είναι ακέραια, ωστόσο τα θραύσματά τους που έχουν διασωθεί, αναδεικνύουν τεχνική μαεστρία και καλλιτεχνικό συμβολισμό.
Ο επικεφαλής, ανέφερε επίσης πως, “Ανακαλύψαμε ένα δοχείο (πυξίς) με βελόνες και σπάτουλες, ένα επιτραπέζιο παιχνίδι και διάφορα είδη αγγείων, όπως βαλσαμάρια, κύπελλα και κανάτες—όλα τους, κομμάτια του ταφικού συνόλου”.
Το βαλσαμάριον, είναι ένα μικρό αγγείο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα, κυρίως κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, για την αποθήκευση αρωμάτων, ελαίων ή άλλων πολύτιμων υγρών, όπως φαρμακευτικές ουσίες.
Ο Živanović, χαρακτηρίζοντας τα ευρήματα, σημείωσε πως, “Μπορεί τα οστά να είναι σε κακή κατάσταση, ωστόσο η ανάλυση που διεξήχθη, υποδηλώνει πως, η γυναίκα ήταν εξαιρετικά ψηλή, ασυνήθιστο για τα δεδομένα της Διόκλειας του 4ου αιώνα. Όλα τα ευρήματα, μαρτυρούν πως ήταν μια εξέχουσα μορφή της εποχής της”.
Η αξιοσημείωτη ανακάλυψη, εκτός από το ότι αναδεικνύει την πολυτέλεια στην οποία ζούσε η ρωμαϊκή ελίτ της Διόκλειας, αποτελεί μια ουσιαστική συνεισφορά στην μελέτη της αρχαίας παρασκευής γυαλιού και των ταφικών πρακτικών των Ρωμαίων.
