Η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά. Αν ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν μια ταινία προτού πλυθούν όλα τα πιάτα και τα μαξιλάρια είναι φουσκωμένα στην εντέλεια, δεν είστε οι μόνοι.
Πολλοί έχουν βρεθεί σε αυτή τη θέση περισσότερες φορές απ’ όσες μπορούν να μετρήσουν.
Τις ημέρες που καλούνται να διαχειριστούν δεκάδες υποχρεώσεις — από αυστηρές προθεσμίες στη δουλειά, δραστηριότητες των παιδιών και τον ατελείωτο κύκλο του νοικοκυριού — ο ακατάστατος χώρος μπορεί να γίνει η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι.
Αλλά γιατί κάποιοι νιώθουν τόσο έντονη δυσφορία όταν το σπίτι δεν είναι σε απόλυτη τάξη;
Σύμφωνα με έρευνες, η ακαταστασία και η αποδιοργάνωση μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα άγχους και στρες.
Για όσους δεν μπορούν να χαλαρώσουν αν δεν είναι όλα τακτοποιημένα στο σπίτι, η ψυχολογία υποδεικνύει ότι διαθέτουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά τα οποία καθοδηγούν αυτή τη συμπεριφορά.
Ας δούμε οκτώ βασικά από αυτά τα χαρακτηριστικά και πώς επηρεάζουν την καθημερινότητά μας — αλλά και πώς μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε θετικά προς όφελός μας.
Αν δεν μπορείτε να χαλαρώσετε μέχρι να καθαρίσετε το σπίτι, πιθανότατα έχετε αυτά τα 8 βασικά χαρακτηριστικά
- Ευσυνειδησία
- Ευαισθησία στο περιβάλλον
- Ανάγκη για πρόγραμμα
- Εσωτερικεύετε το εξωτερικό χάος
- Τελειομανία
- Οργανωμένη προσέγγιση στην επίλυση προβλημάτων
- Πρώτα το νοικοκυριό, μετά η αυτοφροντίδα
- Ισχυρό αίσθημα ευθύνης
Ευσυνειδησία
Η ευσυνειδησία είναι το κορυφαίο χαρακτηριστικό προσωπικότητας που παρατηρείται σε ανθρώπους που δεν μπορούν να χαλαρώσουν μέχρι να είναι όλα αστραφτερά καθαρά.
Έρευνες μαρτυρούν ότι, τα άτομα με υψηλότερη ευσυνειδησία οργανώνουν το περιβάλλον τους πιο συχνά.
Δεν το κάνουν μόνο από την επιθυμία να είναι τα πράγματα τακτοποιημένα για λόγους εμφάνισης — οι ευσυνείδητοι άνθρωποι αισθάνονται την πραγματική ευθύνη να διατηρούν την τάξη, μερικές φορές επειδή πιστεύουν ότι ένας καθαρός χώρος οδηγεί σε καθαρότερη σκέψη.
Ευαισθησία στο περιβάλλον
Κάποιοι άνθρωποι έχουν αυξημένη ευαισθησία στο περιβάλλον τους. Αν το πλυντήριο πιάτων είναι γεμάτο και υπάρχει μια κάλτσα στο πάτωμα, το παρατηρούν αμέσως — σαν ένα φως νέον που αναβοσβήνει.
Αυτή η αυξημένη επίγνωση μπορεί να είναι τόσο ευλογία όσο και κατάρα. Από τη μία πλευρά, μπορείτε γρήγορα να εντοπίσετε προβλήματα που χρειάζονται διόρθωση. Από την άλλη, μπορεί να δυσκολεύεστε να χαλαρώσετε πραγματικά γιατί ο εγκέφαλός σας ψάχνει συνέχεια για κάτι εκτός τόπου.
Μία φράση της Brené Brown, έλεγε: “Η τελειομανία δεν είναι το ίδιο με το να προσπαθείς να γίνεις η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου”. Η ευαισθησία προς το περιβάλλον, δεν χρειάζεται να σας παγιδεύει σε έναν κύκλο εμμονής — κάποιες φορές, είναι απλά σημάδι ότι εκτιμάτε την αρμονία στο χώρο σας.
Ανάγκη για πρόγραμμα
Οι περισσότεροι άνθρωποι που δυσκολεύονται να χαλαρώσουν σε ένα ακατάστατο σπίτι αντλούν δύναμη από τη ρουτίνα. Πολλοί άνθρωποι, είναι πλάσματα της ρουτίνας. Σε όλους αρέσει η προβλέψιμη ροή της ημέρας: ξύπνημα, καθάρισμα, δουλειά, φροντίδα των παιδιών, καθάρισμα της κουζίνας, και ούτω καθεξής.
Σύμφωνα με το Northwestern Medicine, η σταθερή ρουτίνα μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, προσφέροντας μια αίσθηση δομής και ελέγχου. Ένα καθαρό σπίτι είναι συχνά η βάση αυτής της δομής, αποτελώντας την απτή αίσθηση πως, όλα είναι στη θέση τους. Η δομή δεν αναχαιτίζει τη δημιουργικότητα. Αντίθετα, η πνευματική διαύγεια, διευκολύνει την έκφρασή της.
Εσωτερικεύετε το εξωτερικό χάος
Όταν το σπίτι είναι ακατάστατο, είναι εύκολο να εσωτερικεύσουμε αυτή την αταξία ως προσωπική αποτυχία. Αν έχετε νιώσει ποτέ ενοχές για το ακατάστατο σπίτι σας, ίσως έχετε την τάση να εσωτερικεύετε το εξωτερικό χάος. Αυτές οι ενοχές δεν χρειάζεται να σας ορίζουν.
Ρωτήστε τον εαυτό σας αν πρέπει να τακτοποιήσετε άμεσα, ή αν μπορεί να περιμένει. Ένα ακατάστατο σπίτι, δεν δείχνει την αξία σας. Εστιάστε σε μία περιοχή κάθε φορά. Δεν είναι κακό να θέλετε τακτοποιημένο το σπίτι σας. Ωστόσο, αν κατηγορείτε τον εαυτό σας για κάθε ατέλεια, ίσως είναι καιρός να δείξετε στον εαυτό σας λίγη περισσότερη επιείκεια.
Τελειομανία
Ας μην παραβλέψουμε τον ρόλο που μπορεί να παίξει η τελειομανία σε αυτό το πλαίσιο. Πολλοί άνθρωποι που νιώθουν την ανάγκη να καθαρίζουν μέχρι το σπίτι να γίνει πεντακάθαρο, έχουν παρόμοια επιδίωξη της αριστείας και σε άλλους τομείς της ζωής τους.
Άτομα με έντονα χαρακτηριστικά τελειομανίας, συχνά εκδηλώνουν αυτές τις τάσεις. Θέλουν να γίνεται “όλα σωστά,” είτε πρόκειται για το δίπλωμα των ρούχων είτε για την τήρηση μιας κρίσιμης προθεσμίας στη δουλειά.
Όπως είπε και ο Δαλάι Λάμα, «Ένα πειθαρχημένο μυαλό οδηγεί στην ευτυχία, ενώ ένα ατίθασο μυαλό οδηγεί στον πόνο». Για κάποιους από εμάς, αυτή η πειθαρχία εκδηλώνεται μέσα από την επιδίωξη της τελειότητας. Όμως χρειάζεται προσοχή. Η εμμονή με την τελειομανία μπορεί να σας οδηγήσει σε εξουθένωση. Έχετε το δικαίωμα να αφήσετε ένα πιάτο στον νεροχύτη για ένα βράδυ, πού και πού.
Οργανωμένη προσέγγιση στην επίλυση προβλημάτων
Η νοοτροπία που κάνει έναν άνθρωπο να διατηρεί το σπίτι του σε τάξη, επεκτείνεται και στον τρόπο που αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις. Οι άνθρωποι που θέλουν τον περιβάλλον τους να είναι τακτοποιημένο, τείνουν να είναι συστηματικοί στη σκέψη τους.
Όταν αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα — είτε πρόκειται για μια ξαφνική διαρροή κάτω από τον νιπτήρα είτε για μια σύγκρουση στη δουλειά — συνήθως το αντιμετωπίζουν βήμα – βήμα, όπως θα οργάνωναν έναν γεμάτο πάγκο κουζίνας.
Αναλύουν το ζήτημα, κατηγοριοποιούν τις πιθανές λύσεις και προχωρούν μεθοδικά στην επίλυσή τους.
Πρώτα το νοικοκυριό, μετά η αυτοφροντίδα
Ένα ακόμη κοινό χαρακτηριστικό είναι να βάζουμε τη φροντίδα του εαυτού σε δεύτερη μοίρα μέχρι το σπίτι να είναι στην εντέλεια. Αυτό μπορεί να φαίνεται παραγωγικό βραχυπρόθεσμα, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια ύπουλη τάση.
Αν η πρώτη σας σκέψη είναι “Δεν μπορώ να καθίσω να διαβάσω αν το σαλόνι δεν είναι πεντακάθαρo”, τότε μπορεί να βρίσκεστε διαρκώς εν κινήσει, χωρίς ποτέ να καταφέρνετε να πάρετε μια ανάσα για να ανανεωθείτε.
Κάντε σύντομα διαλείμματα, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσει.
Ισχυρό αίσθημα ευθύνης
Δεν θέλουμε να παραλείψουμε κάτι κρίσιμο εδώ: την έννοια της υπευθυνότητας.
Οι άνθρωποι που επιμένουν να διατηρούν τον χώρο τους καθαρό και τακτοποιημένο, συχνά νιώθουν βαθιά υπεύθυνοι — τόσο απέναντι στον εαυτό τους όσο και προς τους γύρω τους. Είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν οικογενειακές συγκεντρώσεις, γνωρίζοντας ότι θα διατηρήσουν την τάξη.
Είναι εκείνοι που προσφέρονται να βοηθήσουν στη δουλειά, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα καθαρίσουν μετά από το πάρτι του γραφείου — απλώς γιατί θέλουν να είναι χρήσιμοι. Η υπευθυνότητα είναι αναμφίβολα μια σπουδαία αρετή. Όμως, όπως κάθε χαρακτηριστικό, έχει και τη σκοτεινή της πλευρά. Αν αναλαμβάνετε διαρκώς ευθύνες — στο σπίτι, στη δουλειά, στις προσωπικές σας σχέσεις — ίσως δυσκολεύεστε να βάλετε όρια.
Η αναγνώριση των ορίων σας είναι εξίσου σημαντική με την ικανοποίηση των προσδοκιών των άλλων. Με την πάροδο του χρόνου, η καλλιέργεια υγιών ορίων θα σας επιτρέψει να απολαμβάνετε έναν λαμπερό, περιποιημένο χώρο χωρίς να αισθάνεστε ότι πρέπει να διαχειρίζεστε κάθε λεπτομέρεια για όλους τους άλλους.
Η αρμονία δεν πηγάζει μόνο από την τάξη γύρω μας — αλλά και από τη γαλήνη μέσα μας.
Tips
Αν αναγνωρίζετε τον εαυτό σας σε κάποιο ή και σε όλα από αυτά τα οκτώ χαρακτηριστικά, θυμηθείτε: δεν είναι ούτε απόλυτα θετικά ούτε αρνητικά. Απλώς πρόκειται για ιδιότητες που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά σας — συχνά με ιδιαίτερα θετικό τρόπο.
Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να θέλετε ένα καθαρό, οργανωμένο σπίτι· η τάξη μπορεί να μειώσει το άγχος, να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να σας προσφέρει μια αίσθηση εσωτερικής ηρεμίας. Το ζητούμενο είναι να βρείτε την ισορροπία, έτσι ώστε η τακτοποίηση να εξυπηρετεί την ευημερία σας και να μην την υπαγορεύει.
Ένα περιποιημένο περιβάλλον μπορεί να είναι πολύτιμος σύμμαχος. Αρκεί να μην κρατά εκείνο το τιμόνι της καθημερινότητάς σας.
Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να ξεκουραστεί, να αναθέσει καθήκοντα όταν είναι εφικτό και να δείξετε επιείκεια όταν τα πράγματα δεν είναι… εξώφυλλο περιοδικού.
Στο ευρύτερο πλαίσιο της ζωής που χτίζετε με τους δικούς σας όρους — απαλλαγμένοι από ανούσιες προσδοκίες — λίγη σκόνη στο ράφι δεν θα σταθεί εμπόδιο σε όσα έχουν πραγματική αξία.