Όλες οι οικογένειες αντιμετωπίζουν προβλήματα και δυσκολίες. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις που αυτές οι δυσκολίες μετατρέπονται σε τοξικότητα.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να δούμε είναι τι σημαίνει ότι κάποιος είναι τοξικός. «Ένα τοξικό άτομο είναι αυτός/η που εμφανίζει τακτικά πράξεις και συμπεριφορές που πληγώνουν άλλους ή επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή των ανθρώπων γύρω του/της. Είναι συνήθως ο κύριος υποκινητής της τοξικής σχέσης», λέει η κλινική ψυχολόγος, Perpetua Neo.
Τώρα μπορούμε να καταλήξουμε σε έναν ορισμό της τοξικής οικογένειας. Μια τοξική οικογένεια είναι εκείνη στην οποία τα μέλη της εμφανίζουν τακτικά ενέργειες που βλάπτουν ή επηρεάζουν αρνητικά τα υπόλοιπα μέλη.
Παρακάτω θα διαβάσετε τα σημάδια που δείχνουν ότι βρίσκεστε σε μία τοξική οικογένεια.
9 σημάδια ότι έχετε μία τοξική οικογένεια
- Είναι κακοποιητικοί
- Νιώθετε κατάθλιψη ή άγχος γύρω τους
- Πάντα σε επικρίνουν ή σε κατηγορούν
- Είναι χειριστικοί
- Η τιμωρία είναι αδικαιολόγητα σκληρή
- Η οικογένεια ή το μέλος είναι απρόβλεπτο
- Απορρίπτουν τις ανάγκες σας
- Υπάρχει ανταγωνισμός
- Είναι ελεγκτικοί
Είναι κακοποιητικοί
Κάθε είδους κακοποίηση —σωματική, ψυχική ή συναισθηματική— είναι σημάδι ενός τοξικού ανθρώπου και ενός τοξικού περιβάλλοντος. Τόσο η ψυχοθεραπεύτρια Annette Nuñez όσο και η οικογενειακή θεραπεύτρια, Rachel Zar ξεκαθαρίζουν ότι η κακοποίηση είναι το τελευταίο άκρο του φάσματος της τοξικότητας και αναμφίβολα το χειρότερο, αναφορικά με τους τρόπους που επηρεάζει ένα άτομο.
Η Nuñez λέει ότι οποιοσδήποτε χρησιμοποιεί λέξεις για να κάνει ένα άλλο μέλος της οικογένειας να αισθάνεται λίγο και κατώτερο παρουσιάζει τοξικότητα (γνωστή και ως λεκτική κακοποίηση). Επιπλέον εξηγεί ότι ακόμη και η βίαιη συμπεριφορά που δεν απευθύνεται σε εσάς (δηλαδή χτύπημα στον τοίχο) εξακολουθεί να είναι απαράδεκτη συμπεριφορά και κόκκινη κάρτα.
Νιώθετε κατάθλιψη ή άγχος γύρω τους
Μια άλλη σημαντική ένδειξη για ένα τοξικό μέλος της οικογένειας είναι το πώς νιώθετε όταν βρίσκεστε κοντά τους. Μπορεί να έχετε μία σειρά συναισθημάτων, από κατάθλιψη έως άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση και να νιώθετε ότι πρέπει να προσέχετε τι λέτε για να μην πυροδοτήσετε κάποια αντιπαράθεση.
«Το μεγαλύτερο σημάδι ότι είσαι σε μια τοξική οικογενειακή δυναμική είναι ο τρόπος που νιώθεις, είτε όταν είσαι κοντά στην οικογένειά σου είτε περιμένοντας να δεις την οικογένειά σου», εξηγεί η Rachel Zar. Κάποια άλλα συναισθήματα που πρέπει να προσέξετε είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το να νιώθετε αβοήθητοι γύρω από την οικογένειά σας και ο εκνευρισμός
Πάντα σε επικρίνουν ή σε κατηγορούν
Εάν ένα συγκεκριμένο μέλος της οικογένειας σας επικρίνει ή σας κατηγορεί πάντα και δεν αναλαμβάνει ποτέ την ευθύνη για τον εαυτό του, αυτό είναι σημάδι ότι είναι τοξικό άτομο. Όπως αναφέρει η Nuñez τα άτομα αυτά ίσως παίζουν πάντα το θύμα, λένε ότι πάντα φταίτε εσείς ή αποφεύγουν την ευθύνη με κάθε κόστος.
Είναι χειριστικοί
Εάν κάποιος είναι τοξικός τότε με σιγουριά θα είναι και χειριστικός. Αυτό μπορεί να εκφράζεται με πολύ διαφορετικές συμπεριφορές. Για παράδειγμα μπορεί να προσπαθούν να σας ελέγξουν ή να σας κάνουν να νιώσετε τύψεις. «Αν ένα μέλος της οικογένειας σας χειραγωγεί ή σας κάνει να νιώθετε ένοχοι ή άσχημα που δεν κάνετε κάτι, αυτό είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό ενός τοξικού ατόμου σε μια οικογένεια», εξηγεί η Nuñez.
Η τιμωρία είναι αδικαιολόγητα σκληρή
Σίγουρα, η πειθαρχία είναι απαραίτητο μέρος της ανατροφής των παιδιών. Ωστόσο όταν η πειθαρχία γίνεται πολύ σκληρή, μπορεί να είναι σημάδι τοξικότητας. Όπως εξηγεί η Zar, μπορεί να υπάρχουν πραγματικά σκληρές τιμωρίες όταν δεν ακολουθείτε τους κανόνες, είτε ρητούς είτε σιωπηρούς. Για παράδειγμα μπορεί να μην προλάβετε να σηκώσετε το τηλέφωνο όταν σας καλεί ο πατέρας σας και μετά να πρέπει να αντιμετωπίσετε εβδομάδες παθητικής – επιθετικής συμπεριφοράς.
Η οικογένεια ή το μέλος είναι απρόβλεπτο
Οι απρόβλεπτες συμπεριφορές είναι ένα άλλο σημάδι μίας τοξικής οικογένειας. Αυτό μπορεί να σας κάνει να φοβάστε να μιλήσετε ή να εκφραστείτε για να μην δημιουργήσετε εντάσεις. Γενικά οι οικογένειες αυτές θυμίζουν «ναρκοπέδιο» και τα μέλη τους πρέπει να αποφεύγουν συγκεκριμένα θέματα συζήτησης.
Απορρίπτουν τις ανάγκες σας
Τα σπίτια μας πρέπει να είναι χώροι στους οποίους μπορούμε να είμαστε ευάλωτοι και να εκφράζουμε τις ανάγκες μας. Εάν αυτό δεν συμβαίνει και δεν αισθάνεστε ότι είστε σε ένα ασφαλές μέρος που μπορείτε να εκφράσετε τις ανάγκες σας και να ακουστείτε τότε αυτό είναι ενδεικτικό μίας τοξικής οικογένειας.
Υπάρχει ανταγωνισμός
Οι τοξικές οικογένειες μπορούν επίσης να δημιουργήσουν έναν άσχημο ανταγωνισμό, ιδιαίτερα ανάμεσα στα αδέρφια. Όπως εξήγησε προηγουμένως η Nuñez η τελειομανία μπορεί να «συνορεύει» με τη συναισθηματική κακοποίηση και η σύγκριση των αδελφών μεταξύ τους μπορεί να έχει εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά και την αυτοεκτίμησή τους.
Είναι ελεγκτικοί
Ο έλεγχος είναι ένα από πολύ σημαντικά ζητήματα της τοξικής οικογένειας. Συνήθως πρόκειται για έναν γονέα που είναι ελεγκτικός. Οι συμπεριφορές του μπορεί να είναι ότι υποτιμά εσάς και τις επιλογές σας, θέτει ανέφικτα πρότυπα να ακολουθήσετε και προσφέρει την αγάπη του υπό όρους.
Πώς σας επηρεάζει
Εάν βρίσκεστε από την παιδική ηλικία σε ένα τοξικό περιβάλλον τότε σίγουρα στην πορεία της ζωής σας θα έρθετε αντιμέτωποι με τις συνέπειες αυτού. Σύμφωνα με την Annette Nuñez οι συμπεριφορές μίας τοξικής οικογένειας μπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, άγχος, να επηρεάσει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την αγάπη προς τον εαυτό σας.
