Φανταστείτε ότι είστε κυνηγός ή συλλέκτης τροφής πριν από σχεδόν 13.000 χρόνια. Ενώ συλλέγετε μούρα και κυνηγάτε άγρια ζώα, εμφανίζεται ξαφνικά στον ουρανό μια γιγάντια μπάλα φωτιάς και εκρήγνυται, προκαλώντας έναν εκκωφαντικό βρυχηθμό και στέλνοντας ωστικά κύματα προς την Γη τα οποία ισοπεδώνουν τα πάντα, από δέντρα μέχρι σπίτια.
Μία νέα έρευνα υποδηλώνει ότι έτσι φυτεύτηκαν οι πρώτοι σπόροι της γεωργίας στη Συρία. Ήταν μια απαραίτητη προσαρμογή για την αύξηση των πιθανοτήτων επιβίωσης των ανθρώπων. Μετά την πρόσκρουση κομματιών του κομήτη στην ατμόσφαιρα της Γης, το κλίμα του πλανήτη άλλαξε δραματικά, με φυτά και ζώα να εξαφανίζονται.
Μια διεθνής ομάδα παρουσίασε τα ευρήματά της μετά την ανάλυση ιζηματογενών στρωμάτων από τη νεολιθική θέση Abu Hureyra, η οποία ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1970 πριν βυθιστεί στη λίμνη Άσαντ λόγω της κατασκευής του φράγματος του Ευφράτη. Το Abu Hureyra είναι γνωστό ως η τοποθεσία με τα παλαιότερα ευρήματα μετάβασης από τη συλλογή τροφής στη γεωργία.
Η υπόθεσης «Younger Dryas Impact (YDIH)»
Η ομάδα συνέβαλε με τέσσερα άρθρα στη μελέτη της υπόθεσης «Younger Dryas Impact (YDIH)». Πρόκειται για μία αμφισβητούμενη υπόθεση η οποία προτείνει ότι μια κοσμική πρόσκρουση προκάλεσε την περίοδο Younger Dryas (YD). Ο Νεότερος Δρυάς ( Younger Dryas), που συνέβη περίπου 12.900 έως 11.700 χρόνια Π.Χ., ήταν μια επιστροφή στις παγετώδεις συνθήκες που ανέστρεψαν προσωρινά τη σταδιακή κλιματική θέρμανση μετά το Τελευταίο Μέγιστο Παγετώνων, που διήρκεσε από περίπου 27.000 έως 20.000 χρόνια Π.Χ.
«Παρουσιάζουμε σημαντικά νέα ποσοτικά στοιχεία και ερμηνείες που υποστηρίζουν την υπόθεση ότι θραύσματα κομήτη πυροδότησαν σχεδόν παγκόσμιες μετατοπίσεις στο κλίμα πριν από ~12.800 χρόνια και μια έκρηξη στον αέρα κατέστρεψε τον οικισμό Abu Hureyra» γράφουν οι συγγραφείς.
Τα ιζηματογενή στρώματα αποκάλυψαν πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των τύπων φυτών που συλλέχθηκαν σε πιο ζεστές, υγρές ημέρες πριν από την κλιματική αλλαγή του Younger Dryas και στις πιο κρύες, ξηρές ημέρες μετά.
«Αυτά τα δεδομένα περιλαμβάνουν αλλαγές στην αρχιτεκτονική των κτιρίων, τη διατροφή, τα πρώιμα στάδια της συνεχούς καλλιέργειας σιτηρών και οσπρίων οικιακού τύπου, καθώς και την αρχική διατήρηση ζώων, σηματοδοτώντας την αρχή της βιώσιμης γεωργίας και της εξημέρωσης των ζώων» αναφέρουν οι ερευνητές.
Η ολοκληρωμένη ανάλυση του αρχαιολόγου Andrew Moore από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας του «Rochester» και της ομάδας του εντόπισε επίσης χαλαζιακούς κόκκους, οι οποίοι είναι συνεπείς με πρόσκρουση, και ενδείξεις μιας τεράστιας πυρκαγιάς. «Ο χαλαζίας με θραύση πρόσκρουσης είναι πιθανώς η πιο αξιόπιστη ένδειξη για μια κοσμική πρόσκρουση» τονίζει ο γεωλόγος από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, James Kennett. «Στις εργασίες, χαρακτηρίζουμε ποια είναι τα μορφολογικά χαρακτηριστικά αυτών των θραυσμάτων πρόσκρουσης σε αυτά τα γεγονότα χαμηλής πίεσης».
Η πρώτη μελέτη
Η αρχική τους μελέτη επιβεβαίωσε θραύσματα χαμηλής πρόσκρουσης στους χαλαζιακούς βράχους στον κρατήρα Meteor, ο οποίος δημιουργήθηκε από την πρόσκρουση του μετεωρίτη Barringer.
Ουσιαστικά, παρόμοια θραύσματα εμφανίζονται σε χαλαζία που εκτίθεται σε πυρηνικές εκρήξεις στον αέρα, ακόμη και αν δεν σχηματιστεί κρατήρας πρόσκρουσης. Αυτό έχει μεγάλες προεκτάσεις, υποδηλώνοντας ότι ένας αστεροειδής ή κομήτης που διασπάται αρκετά κοντά στην επιφάνεια της Γης θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει αυτά τα θραύσματα μέσω ωστικών κυμάτων σε όλο τον κόσμο.
«Για πρώτη φορά προτείνουμε ότι ο μεταμορφισμός κρούσης σε κόκκους χαλαζία που εκτίθενται σε πυρηνική έκρηξη είναι ουσιαστικά ο ίδιος με αυτόν που συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας κοσμικής έκρηξης χαμηλού υψομέτρου και χαμηλής πίεσης» προσθέτει ο Kennett.
Η δεύτερη μελέτη
Η δεύτερη μελέτη είναι η πρώτη που εντοπίζει χαλαζιακούς κόκκους με θραύση πρόσκρουσης στο στρώμα ιζημάτων του Abu Hureyra από την αρχή της περιόδου Younger Dryas. Η λεπτομερής ανάλυση έδειξε ότι ορισμένοι κόκκοι χαλαζία σε αυτό το στρώμα είναι παρόμοιοι με εκείνους που βρέθηκαν σε πυρηνικές εκρήξεις και στον κρατήρα Meteor.
«Θέλαμε να το συγκρίνουμε με τον χαλαζία με θραύση πρόσκρουσης από τις αρχές του Younger Dryas προκειμένου να δούμε αν υπάρχει κάποια σύγκριση ή κάποιες ομοιότητες μεταξύ αυτού που βλέπουμε στην τοποθεσία πυρηνικών δοκιμών “Trinity” και σε άλλες εκρήξεις ατομικής βόμβας”.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους κόκκους χαλαζία έχουν εκτεθεί σε θερμοκρασίες τουλάχιστον 1.713 °C, που είναι το σημείο τήξης του χαλαζία, και πιθανότατα ακόμη και υψηλότερες από το σημείο βρασμού του, που είναι 2.200 °C. Οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις οδηγούν σε θραύση και τήξη των κόκκων χαλαζία και στην εισαγωγή λιωμένης πυριτίας (διοξείδιο του πυριτίου) στις ρωγμές κατάγματα. Όταν αυτή η άμορφη πυριτία βρίσκεται σε θρυμματισμένα πετρώματα, είναι ένα σαφές σημάδι πρόσκρουσης, σε αντίθεση με την αργή τεκτονική κίνηση.
Η τρίτη μελέτη
Η τρίτη μελέτη βρήκε μικροσκοπικά διαμάντια, ειδικούς κρυστάλλους και μικρές μπάλες φτιαγμένες από πυριτία και σίδηρο στο ιζηματογενές στρώμα από την αρχή της περιόδου Younger Dryas. Ορισμένες από αυτές τις ουσίες θα μπορούσαν να σχηματιστούν μόνο υπό συνθήκες υψηλότερης θερμοκρασίας ή πίεσης από ό,τι θα μπορούσε να παράξει οποιαδήποτε ανθρώπινη τεχνολογία εκείνη την εποχή.
Μια ουσία, οι μικροσκοπικές σφαίρες που ονομάζονται “meltglass”, αποτελούν περίπου το 1,6% του ιζήματος και ανακαλύφθηκαν σε εργαλεία, οστά και πήλινους τοίχους, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πρόσκρουση διέκοψε πραγματικά τη ζωή στο χωριό. Κομμάτια του meltglass έχουν ακόμη και λεπτομερείς αποτυπώσεις φυτών.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η ομάδα δεν βρήκε παρόμοιο υλικό σε χιλιάδες χρόνια ανθρωπογενών ιζημάτων πάνω από το στρώμα του Younger Dryas.
Η τελευταία μελέτη
Η τελική μελέτη παρουσιάζει νέα στοιχεία για μια άμεση σύνδεση μεταξύ των κοσμικών προσκρούσεων, των περιβαλλοντικών αλλαγών και των μεγάλων αλλαγών στις ανθρώπινες κοινωνίες. «Η έρευνά μας αποκαλύπτει αργές αλλαγές στη χρήση της περιοχής από τους ανθρώπους για αιώνες πριν και ακριβώς μετά την έναρξη του Younger Dryas» αναφέρουν οι συγγραφείς,
Η ομάδα προτείνει ότι οι αλλαγές προήλθαν από έναν διαλυμένο μεγάλο κομήτη πλάτους περίπου 100 χιλιομέτρων. Αυτό το γεγονός πιθανόν να προκάλεσε σημαντική κλιματική αλλαγή στο βόρειο ημισφαίριο.
«Υπήρξε μια αλλαγή από πιο υγρές συνθήκες που ήταν δασώδεις και με ποικίλες πηγές τροφής για τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, σε ξηρότερες, ψυχρότερες συνθήκες, όταν δεν μπορούσαν πλέον να επιβιώσουν μόνο ως κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες. Οι χωρικοί άρχισαν να καλλιεργούν κριθάρι, σιτάρι και όσπρια. Αυτό δείχνουν ξεκάθαρα τα στοιχεία» λέει ο Kennett.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάτι άλλαξε εντελώς τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στο Abu Hureyra. «Αυτή η αλλαγή ήταν ένα ζωτικό αρχικό βήμα στην μετάβαση από την αποκλειστική συλλογή τροφής στη διαρκή γεωργία και κτηνοτροφία» καταλήγουν οι συγγραφείς.
Οι μελέτες έχουν δημοσιευθεί στο Science Open.
