Μπορεί το πέρασμα του χρόνου να είναι γραμμικό, ωστόσο δεν ισχύει το ίδιο με τη διαδικασία της γήρανσης του ανθρώπου.
Η γήρανση δεν είναι μια σταδιακή μετάβαση. Αντίθετα, η ζωή διαγράφει απότομη ανάπτυξη κατά την παιδική ηλικία, προχωρά σταθερά κατά τη φάση της ενήλικης ζωής και επιταχύνεται προς τη γήρανση με το πέρασμα των δεκαετιών.
Μία νέα μελέτη αναγνώρισε το σημείο καμπής στο οποίο παρατηρείται συνήθως η επιτάχυνση αυτή: Πρόκειται για την ηλικία, περίπου των 50 ετών.
Τι συμβαίνει στο σώμα μετά τα 50
Μετά τα 50, ο ρυθμός με τον οποίο γερνούν οι ιστοί και τα όργανα, είναι πολύ πιο απότομος σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, αναφέρει η έρευνα που πραγματοποιήθηκε εξετάζοντας πρωτεΐνες σε ανθρώπινα σώματα και σ’ ένα ευρύ φάσμα ηλικιών της ενήλικης ζωής – από τα πρώτα όργανα που γερνούν, είναι οι φλέβες.
«Βάσει των αλλαγών στις πρωτεΐνες που σχετίζονται με το γήρας, δημιουργήσαμε πρωτεωμικά ηλικιακά ρολόγια για συγκεκριμένους ιστούς και χαρτογραφήσαμε τις τροχιές της γήρανσης σε επίπεδο οργάνων», αναφέρεται.
Η ανάλυση αποκάλυψε μια σημαντική κλίση προς τη γήρανση γύρω στην ηλικία των 50, αναφέρει η ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.
«Τα αποτελέσματά μας, αποτελούν τα θεμέλια για μια συστηματικού επιπέδου κατανόηση της γήρανσης μέσα από το πρίσμα των πρωτεϊνών».
Οι άνθρωποι, σε σχέση με τα υπόλοιπα θηλαστικά, έχουν σημαντικά μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής – ωστόσο, με κάποιο κόστος. Το ένα, είναι η φθορά της λειτουργικότητας των οργάνων, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών με το πέρασμα των χρόνων.
Παρατήρηση της γήρανσης των οργάνων
Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε κατανοήσει απόλυτα τα μοτίβα της γήρανσης σε κάθε ένα από τα όργανα του ανθρώπινου σώματος, γι’ αυτό οι ερευνητές μελετούν τον τρόπο με τον οποίον αλλάζουν οι πρωτεΐνες σε διάφορους ιστούς με το πέρασμα του χρόνου.
Συνέλεξαν δείγματα ιστών από συνολικά 76 δωρητές οργάνων, ηλικίας από 14 έως 68 ετών, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους από ατύχημα που προκάλεσε σοβαρό τραύμα στον εγκέφαλο.
Τα δείγματά τους, κάλυπταν 7 συστήματα του ανθρώπινου σώματος:
- Το καρδιαγγειακό (καρδιά και αορτή),
- Το πεπτικό (ήπαρ, πάγκρεας και έντερο),
- Το ανοσοποιητικό (σπλήνας και λεμφαδένες),
- Το ενδοκρινολογικό (επινεφρίδιος αδένας και λευκός λιπώδης ιστός),
- Το αναπνευστικό (πνεύμονες),
- Το δερματικό (δέρμα) και
- Το μυοσκελετικό (μύες).
Πήραν επίσης και δείγματα αίματος.
Η ομάδα δημιούργησε έναν κατάλογο πρωτεϊνών που βρίσκονται στα συστήματα αυτά, σημειώνοντας προσεκτικά πως άλλαζαν τα επίπεδα, με την αύξηση της ηλικίας των δωρητών.
Οι ερευνητές συνέκριναν τα πορίσματα με μια βάση δεδομένων και των σχετικών τους γονιδίων, και ανακάλυψαν ότι οι εκφράσεις από 48 πρωτεΐνες που σχετίζονται με το γήρας, αυξάνονται με την ηλικία.
Οι εκφράσεις αυτές, περιλαμβάνουν καρδιαγγειακές παθήσεις, ίνωση των ιστών, λιπώδη ηπατική νόσο και όγκους του ηπατικού συστήματος.
Επαλήθευση των αποτελεσμάτων
Οι πιο έντονες αλλαγές, παρατηρήθηκαν ανάμεσα στις ηλικίες των 45 και 55, σύμφωνα με τους ερευνητές. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα, πολλοί ιστοί υφίστανται σημαντική πρωτεωμική αναδόμηση, με τις πιο σημαντικές αλλαγές να παρατηρούνται στην αορτή – μαρτυρώντας σημαντική ευαισθησία στο γήρας.
Ακόμη, σημαντικές αλλαγές παρατηρήθηκαν στο πάγκρεας και τον σπλήνα.
Για την επαλήθευση των αποτελεσμάτων τους, οι ερευνητές απομόνωσαν μια πρωτεΐνη που σχετίζεται με το γήρας στις αορτές ποντικιών, την ενέχυσαν σε νεαρά ποντίκια και παρατήρησαν τ’ αποτελέσματα.
Στα πειραματόζωα που είχε χορηγηθεί η πρωτεΐνη του γήρατος, παρατηρήθηκε μειωμένη σωματική επίδοση, λιγότερη δύναμη στα άκρα, μικρότερες αντοχές, λιγότερη ισορροπία και συντονισμό σε σχέση με τα ποντίκια που δεν έλαβαν την πρωτεΐνη.
Ακόμη, παρατηρήθηκαν σημαντικοί δείκτες αγγειακής γήρανσης.
Προγενέστερες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί από άλλους ερευνητές, έχουν δείξει ακόμη δύο απόγεια της γήρανσης, το ένα περίπου στην ηλικία των 44 και το άλλο στην ηλικία των 60.
Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν πως η ανθρώπινη γήρανση είναι μια πολύπλοκη και σταδιακή διαδικασία, η οποία επηρεάζει διαφορετικά συστήματα.
Η κατανόηση της γήρανσης σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος και σε συγκεκριμένες περιόδους, θα μπορούσε να βοηθήσει την εξέλιξη ιατρικών παρεμβάσεων για τη διευκόλυνση της διαδικασίας.
«Η μελέτη μας έχει σκοπό τη δημιουργία ενός συνολικού πολυδιάστατου πρωτεωμικού χάρτη των ιστών που καλύπτει 50 χρόνια της διαδικασίας γήρανσης του ανθρώπου, αποσαφηνίζοντας τους μηχανισμούς πίσω από την ανισορροπία στην προστασία της πρωτεΐνης στα γερασμένα όργανα και αποκαλύπτοντας τόσο καθολικά, όσο και ειδικά τα μοτίβα της γήρανσης των ιστών», αναφέρουν οι ερευνητές.
«Τα στοιχεία αυτά, διευκολύνουν την ανάπτυξη στοχευμένων παρεμβάσεων για τη γήρανση και τις σχετιζόμενες ασθένειες, ανοίγοντας τον δρόμο της βελτίωσης της υγείας των ηλικιωμένων».
