Η μείωση των βροχοπτώσεων μπορεί να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξαφάνιση του Homo floresiensis, του αρχαϊκού ανθρώπινου είδους που επονομάστηκε “χόμπιτ”, διαπιστώνει νέα μελέτη.
Ο Homo floresiensis —ένα μικρό αρχαίο ανθρώπινο είδος που επονομάστηκε “Χόμπιτ”— μπορεί να εξαφανίστηκε πριν από περίπου 50.000 χρόνια επειδή τα μειωμένα επίπεδα βροχοπτώσεων περιόρισαν τα διαθέσιμα θηράματα για κυνήγι.
Αυτό μπορεί να τους ανάγκασε να μετακινηθούν σε περιοχές όπου ανταγωνίστηκαν τους σύγχρονους ανθρώπους, υποστηρίζει νέα έρευνα. Η έλλειψη βροχοπτώσεων δεν θα ήταν ο μόνος λόγος για τον οποίο εξαφανίστηκαν, σημείωσε η ομάδα. Μια ηφαιστειακή έκρηξη που συνέβη πριν από περίπου 50.000 χρόνια μπορεί επίσης να ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στην εξαφάνισή τους.
Τα μοναδικά απολιθώματα από Χόμπιτ που έχουν βρεθεί
Μέχρι στιγμής, απολιθώματα από Χόμπιτ έχουν βρεθεί μόνο σε μία σπηλιά, γνωστή ως Λιανγκ Μπούα, στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας. Από τότε που αναφέρθηκε δημόσια η ανακάλυψη του H. floresiensis για πρώτη φορά το 2004, οι επιστήμονες προσπαθούν να προσδιορίσουν πώς ζούσε αυτό το μικρόσωμο είδος και γιατί εξαφανίστηκε.
Σε μια εργασία που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου, στο επιστημονικό περιοδικό Communications Earth & Environment, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι η βροχόπτωση στο νησί φαίνεται να μειώθηκε σημαντικά πριν από 50.000 χρόνια.
Διαπίστωσαν επίσης ότι ο πληθυσμός του Stegodon, ενός γένους συγγενικού με τους ελέφαντες που έχει πλέον εξαφανιστεί και το οποίο κυνηγούσαν τους Χόμπιτ, μειώθηκε επίσης πριν εξαφανιστεί από το Φλόρες περίπου 50.000 χρόνια πριν. Για να προσδιορίσει πώς άλλαξε η βροχόπτωση στο νησί, η ομάδα μελέτησε έναν σταλαγμίτη από τη Λιανγκ Λουάρ, μια σπηλιά στο Φλόρες που βρίσκεται κοντά στη Λιανγκ Μπούα.
Οι σταλαγμίτες αναπτύσσονται όταν το νερό εξατμίζεται και σχηματίζει ανθρακικό ασβέστιο. Η νέα ανάπτυξη περιέχει επίσης μικρές ποσότητες άλλων ορυκτών, όπως το μαγνήσιο.
Οι σταλαγμίτες δεν αναπτύσσονται τόσο γρήγορα σε περιόδους λειψυδρίας, και η ανάπτυξη που παρατηρείται τείνει να έχει λιγότερο ανθρακικό ασβέστιο και περισσότερο μαγνήσιο, σημείωσαν οι ερευνητές στην εργασία τους. Αυτό σημαίνει ότι μετρώντας την αναλογία μαγνησίου προς ανθρακικό ασβέστιο, η ομάδα μπορεί να προσδιορίσει πότε μειώθηκε ή αυξήθηκε η βροχόπτωση, και κατά πόσο.
Ο ρόλος της ξηρασίας στην εξαφάνισή τους
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μέση ετήσια βροχόπτωση μειώθηκε από 1.560 χιλιοστά, πριν από 76.000 χρόνια σε 990 χιλιοστά, πριν από 61.000 χρόνια. Το νησί συνέχισε να έχει αυτό το μειωμένο επίπεδο βροχόπτωσης μέχρι πριν από 50.000 χρόνια. Εκείνη τη στιγμή, σημειώθηκε μια έκρηξη σε ένα κοντινό ηφαίστειο, και ένα στρώμα εκτοξευόμενου βράχου κάλυψε το νησί.
Καθώς μειωνόταν η βροχόπτωση, οι πληθυσμοί των Stegodon μπορεί να μετανάστευσαν στις ακτές του νησιού, με τους Χόμπιτ να τους ακολουθούν.
«Υποψιαζόμαστε ότι εάν ο πληθυσμός των Stegodon μειωνόταν λόγω της μειωμένης ροής των ποταμών, τότε θα είχαν μετακινηθεί προς μια πιο σταθερή πηγή νερού», δήλωσε στο Live Science ο Νικ Σκρόξτον, ερευνητής επιστήμονας υδρολογίας, παλαιοκλίματος και παλαιοπεριβαλλόντων στο University College του Δουβλίνου και ένας από τους συγγραφείς της εργασίας.
«Επομένως, είναι λογικό οι Χόμπιτ να τους ακολούθησαν». Είναι πιθανό η μετακίνηση στις ακτές να έφερε τους Χόμπιτ σε επαφή με ομάδες Homo sapiens που επεκτείνονταν σε όλη την περιοχή. Αυτή η επαφή θα μπορούσε να είχε ως αποτέλεσμα ανταγωνισμό για πόρους, ακόμη και διαομαδική σύγκρουση, πρότεινε ο Σκρόξτον.
Η ηφαιστειακή έκρηξη
Επιπλέον, η ηφαιστειακή έκρηξη πριν από περίπου 50.000 χρόνια θα είχε κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα για τους Χόμπιτ.
«Φαίνεται να είναι μια πολύ εντυπωσιακή μελέτη», δήλωσε στο Live Science ο Ζυλιέν Λουί (Julien Louys), παλαιοντολόγος στο Πανεπιστήμιο Γκρίφιθ της Αυστραλίας, ο οποίος έχει διεξαγάγει εκτεταμένη έρευνα για τους ανθρωπίνους αλλά δεν συμμετείχε στη νέα έρευνα.
«Μια μείωση της βροχόπτωσης μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε ένα τόσο μικρό νησί όπως το Φλόρες», σημείωσε. «Υπάρχει μόνο ένας περιορισμένος χώρος σε ένα νησί, και μόνο τόσοι τύποι περιβαλλόντων που μπορούν να φιλοξενηθούν», είπε ο Λουί.
«Όταν τα πράγματα γίνονται πιο ξηρά, ένα ζώο δεν μπορεί να φύγει εύκολα από το νησί, και τυχόν πιθανά καταφύγια που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει είτε θα εξαφανιστούν είτε θα γίνουν πολύ γρήγορα πολύ συνωστισμένα».
Η Ντέμπι Άργκιου (Debbie Argue), επίτιμη λέκτορας στη Σχολή Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, η οποία δεν συμμετείχε στην εργασία, συνεχάρη τους ερευνητές. «Η εργασία μάς προσφέρει μια εξαιρετική εικόνα για ένα μεταβαλλόμενο κλιματικό περιβάλλον στην περιοχή και αποτελεί μια ευπρόσδεκτη συμβολή στη γνώση σχετικά με τις παρελθούσες συνθήκες στο Φλόρες», δήλωσε η Άργκιου μέσω email στο Live Science.
