Οι αρχές του Ιράκ, ανακοίνωσαν ότι μια πρόσφατη ανακάλυψη μπορεί να αναθεωρήσει τα δεδομένα για την έκταση της Ασσυριακής τέχνης. Στην Μοσούλη, ανακαλύφθηκε το άγαλμα ενός φτερωτού ταύρου, ενός Λαμάσου, ύψους έξι μέτρων.
Την ανακάλυψη ανακοίνωσε ο υπουργός πολιτισμού Ahmed Fakkak al-Badrani στις ειδήσεις της κρατικής τηλεόρασης του Ιράκ. Το άγαλμα χρονολογείται από την περίοδο που βασιλιάς των Ασσυρίων ήταν ο Εσαρχαδδών, τον 7ο αιώνα π.Χ. (681 -669 π.Χ.), όταν η Νεο – Ασσυριακή Αυτοκρατορία επεκτάθηκε από τον Περσικό Κόλπο, ως την Αίγυπτο.
Ανάμεσα στο ερείπια της αίθουσας του θρόνου που είχε ο Εσαρχαδδών, στο Nabi Yunus στην Μοσούλη, τμήμα της αρχαίας Νινευής, το τεράστιο γλυπτό θεωρείται το μεγαλύτερο Λαμάσου που έχει καταγραφεί ποτέ.
Πέρα από ένα αρχαιολογικό θαύμα, είναι σπάνιο έμβλημα του αυτοκρατορικού κλέους της Ασσυριακής αυτοκρατορίας και ενδεχομένως, σημείο καμπής στην μελέτη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσοποταμίας.
Ιστορική ανακάλυψη στην Μοσούλη
Ο υπουργός πολιτισμού του Ιράκ, ο Ahmed Fakkak al-Badrani, ανακοίνωσε στην κρατική τηλεόραση του Ιράκ (στο δελτίο ειδήσεων) την ανακάλυψη του μεγαλύτερου φτερωτού ταύρου στην ιστορία, με ύψος περίπου έξι μέτρων.
Η κολοσσιαία μορφή, το Λαμάσου, αποκαλύφθηκε στο εσωτερικό της αίθουσας του θρόνου του ανακτόρου που είχε ο Εσαρχαδδών, κάτω από το τζαμί του προφήτη Ιωνά, στην Μοσούλη.
“Η ανακάλυψη, έχει σπουδαία αρχαιολογική και ιστορική σημασία”, είπε ο υπουργός. Ενημέρωσε πως, οι ανασκαφές στρέφονται προς την ανακάλυψη μικρότερων ομοιωμάτων και δίνουν στους ερευνητές μια καλύτερη εκτίμηση του μεγέθους και της διάταξης της αίθουσας του θρόνου – έναν από τους πιο σημαντικούς αρχιτεκτονικούς χώρους της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας.
Το μεγαλύτερο Λαμάσου που έχει ανακαλυφθεί
Τα Λαμάσου, μυθικά, πλάσματα – υβρίδια, με σώμα ταύρου ή λιονταριού, φτερά αετού και ανθρώπινα κεφάλια, ήταν προστατευτικές θεότητες του πολιτισμού της Μεσοποταμίας. Συνήθως, βρίσκονταν σε πύλες ανακτόρων, με σκοπό την προστασία από το κακό και την επίδειξη της δύναμης του βασιλιά.
Τα πιο γνωστά δείγματα, σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο (από το Khorsabad) και στο Λούβρο (από το Dur-Sharrukin), με ύψος μεταξύ 3.5 και 4.5 μέτρων. Ακόμη και το κολοσσιαίων διατάσεων Λαμάσου που ανακαλύφθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα στη Νιμρούντ, δεν ξεπερνά τις διαστάσεις του αγάλματος που ανακαλύφθηκε πρόσφατα.
Συγκριτικά, ο ταύρος στην Μοσούλη, ξεπερνά όλα τα προγενέστερα ευρήματα, αποτελώντας το μεγαλύτερο Λαμάσου που έχει ανακαλυφθεί ποτέ και σηματοδοτώντας ένα μεγάλο ορόσημο στην Ασσυριακή αρχαιολογία.
Ο Βασιλιάς Εσαρχαδδών κυβέρνησε από το 681 – 669 π.Χ. και ήταν ένας από τους ισχυρότερους της Νεό – Ασσυριακής Αυτοκρατορίας. Έμεινε στην ιστορία επειδή ξανάχτισε τη Βαβυλώνα, πραγματοποίησε εκστρατεία στην Αίγυπτο και επέκτεινε στην Ασσυριακή αυτοκρατορία σε όλη την Εγγύς Ανατολή.
Σύμφωνα με τον Badrani, η αρχιτεκτονική του ανακτόρου περιλαμβάνει πολλές παρακείμενες αίθουσες που οδηγούν στην αίθουσα του θρόνου – ενώ η είσοδος της κάθε μίας, φυλάσσεται από ένα ζευγάρι Λαμάσου.
Οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι, το άγαλμα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, ήταν από ένα ζευγάρι που πλαισίωνε την κύρια πύλη προς την αίθουσα του θρόνου.
Προγενέστερα ευρήματα και νέες ανασκαφές
Δεν είναι ο πρώτος φύλακας Λαμάσου που έρχεται στο φως. Το 1990, στην αριστερή πλευρά του ανακτόρου, είχε ανακαλυφθεί ένα μικρότερο δείγμα – περίπου τέσσερα μέτρα. Το 2021, οι αρχές του Ιράκ ανακοίνωσαν την ανακάλυψη ενός μεγάλου φτερωτού ταύρου αν και πιο μικρού σε σχέση με το πρόσφατο εύρημα.
Ο Ruwaid Muwafaq, διευθυντής της εποπτεύουσας αρχής αρχαιοτήτων και κληρονομιάς της Νινευή, τόνισε πως, “η ανακάλυψη θα ενισχύσει την αρχαιολογική και τουριστική σημασία του χώρου”.
Το Λαμάσου της Νεο – Ασσυριακής Αυτοκρατορίας, χρονολογείται περίπου στο 721 – 705 π.Χ. Ένα παρόμοιό του εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο, απεικονίζοντας τις προστατευτικές μορφές των φτερωτών ταύρων που κάποτε φρουρούσαν τα Ασσυριακά ανάκτορα.
Διεθνής συνεργασία και μελλοντικό μουσείο
Οι ανασκαφές διεξάγονται από τις αρχές του Ιράκ σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στη Γερμανία. Σύμφωνα με τα σχέδια που συντάσσονται, ο χώρος Νέμπι Γιούνους, θα μετατραπεί σε σύμπλεγμα μουσείων όπου θα φυλάσσονται τα ευρήματα των Ασσυρίων μαζί με την Ισλαμική κληρονομιά του τζαμιού του προφήτη Ιωνά.
“Σκοπός είναι η σύνδεση της Ασσυριακής ιστορίας με το Ισλαμικό πολιτιστικό στρώμα της Μοσούλης”, εξήγησε ο Muwafaq, επισημαίνοντας πως σύντομα θα ανακοινωθεί το λεπτομερές σχέδιο. Ο Peter Nicholas, αρχαιολόγος στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, δήλωσε στο ιρακινό πρακτορείο ειδήσεων (INA) ότι, οι ομάδες των ανασκαφών, αποκάλυψαν και πολλές επιγραφές με χαραγμένα σε σφηνοειδή γραφή, κείμενα των βασιλέων Σενναχειρείμ, Εσαρχαδδών και Ασσουρμπανιπάλ – τρεις από τους σημαντικότερους της Νεό – Ασσυριακής Αυτοκρατορίας.
Περισσότερα τεχνουργήματα φαίνεται να αναπαριστούν λάφυρα πολέμου από την Αίγυπτο και την Ανατολική Μεσόγειο, συνθέτοντας μια πιο πλούσια εικόνα των τολμηρών πολεμικών επιχειρήσεων της Ασσυρίας.
Τα μυστήρια γύρω από το Λαμάσου
Η ανακοίνωση πραγματοποιήθηκε σε μια στιγμή που, το Ιράκ επενδύει στην αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μοσούλης, μεγάλο μέρος της οποίας έχει φθαρεί ή καταστραφεί από τις πρόσφατες συρράξεις.
Η ανακάλυψη του μεγαλύτερου Λαμάσου, εκτός από το ότι επαληθεύει την κεντρική θέση της Μοσούλης στην Ασσυριακή ιστορία, ακόμη ενισχύει την περίπτωση ανάπτυξης του τουρισμού με κέντρο την πολιτιστική κληρονομιά και τη διεθνή πολιτιστική ανταλλαγή. Για τους ασσυριολόγους, το ομοίωμα των έξι μέτρων, εγείρει το ερώτημα: Δημιουργήθηκε για μια μοναδική παραγγελία που έκανε ο Εσαρχαδδών ή ήταν τμήμα μιας μεγαλύτερης παράδοσης που πλέον έχει χαθεί;
Πώς λαξεύτηκε, μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε μέσα στην αίθουσα του θρόνου ένα τόσο κολοσσιαίο γλυπτό; Και, τι αποκαλύπτει το μέγεθός του για το όραμα του βασιλιά για την εξουσία του και την έκταση της αυτοκρατορίας;
Νέο κεφάλαιο στην Ασσυριακή Αρχαιολογία
Ενώ η ανακάλυψη του υπουργού στη δημόσια τηλεόραση του Ιράκ, έγινε πρωτοσέλιδο σε όλον τον κόσμο, οι ακαδημαϊκοί ενημερώνουν πως εκκρεμεί η λεπτομερής, επιστημονική καταγραφή.
Ακριβείς μετρήσεις, τρισδιάστατες σαρώσεις και σχέδια για τη συντήρησή του πρέπει να διεξαχθούν ώστε να επαληθευτούν οι διαστάσεις και το πλαίσιο της ανακάλυψης. Το εύρημα αναδεικνύει τον ανεξάντλητο αρχαιολογικό πλούτο της Νινευής και του χώρου του Νάμπι Γιουνούς.
Αν ταυτοποιηθεί το Λαμάσου θα αναπαριστά ένα άνευ προηγουμένου κομμάτι της Ασσυριακής μνημειακής τέχνης, υπερβαίνοντας άλλα εμβληματικά δείγματα που βρίσκονται σε μουσεία της Δύσης.
Όσο το Ιράκ ετοιμάζεται να παρουσιάσει την ανακάλυψή του, ο φύλακας Λαμάσου, έχει εκπληρώσει έναν αρχαίο ρόλο: Να αναδείξει τη διαχρονική δύναμη και την μεγαλοπρέπεια του πολιτισμού που άνθισε πριν από σχεδόν 2.700 χρόνια.