Την ανησυχία του για τα φαινόμενα συρροής που ενδέχεται να καταγραφούν στις πόλεις, μετά την επιστροφή των εκδρομέων από τους τουριστικούς προορισμούς εκφράζει ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, στην ανάλυσή του για την πορεία της πανδημίας που δημοσιεύει καθημερινά το enikos.gr.
Ακολουθεί η ανάλυση του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ, και της ομάδας του:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων την Κυριακή ανήλθε στα 1582 νέα κρούσματα με τον αντίστοιχο κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών να διαμορφώνεται στα 3110, με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (που λαμβάνουν υπόψη την διασπορά όλων των μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2) να είναι 1746 (ημερήσια νέα κρούσματα) και 3088 (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) αντίστοιχα.
Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 56515 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 3,8%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 50.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση πιθανής έξαρσης που θα μπορούσε να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα και τις τουριστικές ροές.
Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid test και τα self test, για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, αλλά και για να συνεχιστεί η πολύ καλή πορεία στο σύνολο της χώρας.
Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (37) που καταγράφηκε είναι ελαφρά αυξημένος σε σχέση με το Σάββατο (35). Όπως είχαμε προβλέψει ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που σήμερα είναι 30 ακολουθεί πλέον την ανοδική τάση των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός είναι ελαφρά αυξημένος σε σχέση με το Σάββατο (334 από 333), και ενώ έχει ήδη προηγηθεί η αναμενόμενη αναστροφή της πτωτικής πορείας την χρονική στιγμή που αναμέναμε.
Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2 (όπου διαφαίνεται πλέον η αναμενόμενη αύξηση στις νοσηλείες), ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός κρουσμάτων σε σοβαρή κατάσταση (νοσηλευόμενοι σε απλές κλίνες) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 3. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:
- 000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο πλέον (σε σχέση με περίπου 600.000 που πραγματοποιούνταν τις πρώτες εβδομάδες εφαρμογής του μέτρου), και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.
- Τα ανοίγματα δραστηριοτήτων που έχουν ξεκινήσει από τις 5 Απριλίου, θα πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης και ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής, όπως και παρατηρήθηκε τις προηγούμενες μέρες σε συγκεκριμένους χώρους εστίασης. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι. Εάν συνεχίσει η τήρηση των μέτρων, τότε η πορεία αποκλιμάκωσης δε θα αναστραφεί.
- Θεωρήσαμε ότι από τις αρχές Αυγούστου, θα έχουμε αύξηση των επαφών λόγω της μαζικής εξόδου των διακοπών, με τρόπο παραπλήσιο με αυτόν που παρατηρήθηκε το καλοκαίρι του 2020.
- Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 30.000 ημερησίως.
Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και η ιδιαίτερα έντονη ηλιοφάνεια βοήθησαν στην σταθεροποίηση της πορείας της πανδημίας, αλλά όχι και σε αποκλιμάκωση, καθώς ο βαθμός εμβολιασμού δεν είναι ακόμη αρκετά υψηλός και τα μέτρα ατομικής προστασίας εφαρμόζονται με μεγάλη χαλαρότητα.
Για τους παραπάνω λόγους είναι ανησυχητική η πορεία της πανδημίας από το τέλος του Αυγούστου και έπειτα, όταν και οι παραθεριστές θα γυρίσουν στα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα την έντονη ανάμιξη του πληθυσμού και την αύξηση της πιθανότητας ενεργών επαφών ανάμεσα σε φορείς του ιού και σε άτομα χωρίς ανοσία.
Με δεδομένη την αβεβαιότητα που αφορά κυρίως τις τρεις πρώτες παραδοχές (και ιδίως την τρίτη), οι προβλέψεις μας θα επαναεπικαιροποιούνται εάν παρατηρήσουμε αποκλίσεις που δε θα επιβεβαιώνουν την αναμενόμενη πορεία.
Χρειάζεται προσοχή στην πορεία της διασποράς του SARS-CoV-2 στις επόμενες εβδομάδες, με δεδομένη την αύξηση της ποσόστωσης του στελέχους Β.1.1.318, το οποίο φαίνεται να έχει αυξημένη μεταδοτικότητα σε σχέση με το Β.1.1.7. Ας σημειωθεί ότι το στέλεχος Β.1.1.7 ήταν ήδη πιο μεταδοτικό κατά περίπου 30% σε σχέση με το αρχικό στέλεχος (wild type), ενώ το στέλεχος Β.1.167 (στέλεχος Δ) και το οποίο πλέον έχει έρθει και στην Ελλάδα, έχει αυξημένη μεταδοτικότητα από το υπάρχον στέλεχος κατά 70%.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτεια
Οι εκτιμήσεις Σαρηγιάννη για όλες τις περιοχές της χώρας
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται μικρότερος αριθμός κρουσμάτων τόσο στη Θεσσαλονίκη με 138 κρούσματα (343 κρούσματα το Σάββατο), όσο και στην Αττική με 320 κρούσματα (730 κρούσματα το Σάββατο). Η Αττική πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 20% των κρουσμάτων, και εμφανίζει σχεδόν 2,3 φορές περισσότερα κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη, καταδεικνύοντας την σημαντική μετατόπιση της διασποράς σε τουριστικούς προορισμούς.
Η πορεία των κρουσμάτων στην Αττική, παρουσιάζεται στο Σχήμα 5, ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) παρουσιάζονται στο Σχήμα 6. Από την αρχή του Ιουλίου παρατηρείται μια αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων στην Αθήνα, η οποία δεν συνάδει ούτε με τη διαμόρφωση της μεταδοτικότητας από τη θερμοκρασία, αλλά ούτε και με τα υπάρχοντα μέτρα, και η οποία την έχει φέρει πέρα από το όριο της περιοχής ανησυχίας.
Μια πιθανή εξήγηση είναι η αυξημένη διασπορά στην κοινότητα των μεταλλαγμένων στελεχών Β.1.1.318 και Β.1.167, οπότε και αναμένουμε τα δεδομένα των επομένων ημερών για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε μια πιο σαφή εικόνα. Με βάση τη μεγάλη απόκλιση που εμφανίζει η Αττική, η πορεία της μπορεί να εξηγηθεί μόνο εάν ληφθεί υπόψη πολύ μεγαλύτερη εγγενής μεταδοτικότητα του ιού, συνεπώς η διασπορά των ταχύτερα μεταδιδόμενων μεταλλάξεων είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι στη Θεσσαλονίκη, καθώς επίσης και ότι παρατηρήθηκαν φαινόμενα έντονων συρροών.
Tα πραγματικά δεδομένα εξηγούνται μόνο εάν θεωρήσουμε ότι το στέλεχος Β.1.1.318 έχει κυριαρχήσει έναντι του Β.1.1.7, και ταυτόχρονα η διασπορά του Β.1.167 είναι μεγαλύτερη από ότι είχε προσδιοριστεί στα μέσα Ιουνίου, με τα τωρινά αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την τότε εικασία μας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι με τα δεδομένα των τελευταίων ημερών, παρατηρήθηκε πτωτική τάση, και η επίδραση των φαινομένων συρροής φάνηκε να περιορίζεται, οπότε με τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκε η πρόβλεψη μας από τις 16/7, ότι θα μεταβούμε σε κάποιας μορφή αποκλιμάκωση, εκτός εάν επαναληφθούν φαινόμενα έντονης συρροής.
Τις τελευταίες ημέρες όμως, η επιστροφή των εκδρομέων οδηγεί σε ανάσχεση της πτώσης και διαμορφώνεται εκ νέου ανοδική τάση.
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική
Σχήμα 6. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE στην Αττική
Αντίθετα στη Θεσσαλονίκη η πολύ έντονα αυξητική πορεία ενώ παρουσίαζε σταθεροποιητικές τάσεις, εμφανίζεται ξανά ελαφρά ανοδική (Σχήμα 7), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) στη Θεσσαλονίκη ακολουθεί πλήρως τις προβλέψεις του μοντέλου και παρουσιάζεται στο Σχήμα 8. Η Θεσσαλονίκη, εμφανίζει ένα διαφορετικό μοτίβο μετακινήσεων σε σχέση με την Αθήνα.
Στη Θεσσαλονίκη, σημαντικό μέρος του πληθυσμού μετακινείται τα Σαββατοκύριακα σε κοντινά τουριστικά θέρετρα (Χαλκιδική, Πιερία, Καβάλα), οπότε υπάρχει μια συνεχής κινητικότητα, συνδυασμένη με ροές πληθυσμού που γίνονται φορείς στις όμορες παραθαλάσσιες περιοχές και επιστρέφουν στην πόλη, ξεκινώντας αλυσίδες μετάδοσης.
Στην Αττική, υπήρξε σαφής πτώση της κινητικότητας και απομάκρυνσης του πληθυσμού για μακρύτερο χρονικό διάστημα, γεγονός που σε συνδυασμό με τον καύσωνα των προηγουμένων δυο εβδομάδων, οδήγησαν στην παρατηρούμενη πτώση, η οποία όπως ήδη αναφέραμε, έχει αρχίσει να ανατρέφεται.
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Θεσσαλονίκη
Σχήμα 8. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE στη Θεσσαλονίκη
Όσον αφορά στη Θεσσαλία, μικρότερος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο παρατηρήθηκε στη Λάρισα με 60 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 9), και η ανοδική πορεία αρχίζει να επιβραδύνεται.
Στην Καρδίτσα εντοπίστηκαν 5 κρούσματα (Σχήμα 11), και η ανοδική τροχιά που την οδήγησε πάνω από το όριο της περιοχής ανησυχίας, έχει αποκλιμακωθεί και παραμένει σταθεροποιητική, παρά τις διακυμάνσεις των τελευταίων ημερών, οπότε και παραμένει οριακά ως περιοχή ανησυχίας.
Στη Μαγνησία με 16 κρούσματα (Σχήμα 10) παρατηρείται μειωμένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο και λόγω της ανοδικής τάσης συνεχίζει να παραμένει πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας. Στα Τρίκαλα όπου εντοπίστηκαν 15 κρούσματα (Σχήμα 12) παρατηρείται μειωμένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο, βρίσκονται ξανά πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας και η ανοδική τάση, δείχνει σημάδια σταθεροποίησης.
Σχήμα 9. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λάρισα
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μαγνησία
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καρδίτσα
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Τρίκαλα
Στην Αχαΐα, παρουσιάζεται μικρότερος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο με 91 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 13), και πλέον έχει διαμορφωθεί έντονα ανοδική τροχιά, η οποία ενώ έδειχνε σημάδια επιβράδυνσης, απέκτησε ξανά έντονα ανοδικό ρυθμό.
Στη Λακωνία εντοπίστηκαν 9 κρούσματα και συνολικά είχε διαμορφωθεί έντονα ανοδική τάση, πλέον έχει περιέλθει σε αποκλιμάκωση (Σχήμα 15). Αυξημένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο παρουσιάστηκε στην Αργολίδα όπου εντοπίστηκαν 15 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 16) στην οποία η ανοδική τάση που είχε διαμορφωθεί τις τελευταίες ημέρες και που έχει συντελέσει στο να περάσει το όριο του χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας, έχει περιέλθει σε αποκλιμάκωση.
Στην Αρκαδία εντοπίσθηκαν 7 κρούσματα (Σχήμα 14) και η εκ νέου ανοδική πορεία, δείχνει να επιβραδύνεται. Όσον αφορά άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, μειωμένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο εμφανίζεται στη Μεσσηνία όπου εντοπίστηκαν 42 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 17), στην οποία η ανοδική τάση η οποία την έχει φέρει πολύ πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας, δείχνει να περιέρχεται σε αποκλιμάκωση, όπως και η Ηλεία που εντοπίστηκαν 33 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 18), παρόλο που ήταν από τις περιοχές όπου παρατηρήθηκε αναζωπύρωση με έντονη άνοδο, και που έχει ξεπεράσει κατά πολύ το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας.
Στην Κορινθία εντοπίστηκαν 24 κρούσματα (Σχήμα 19), και η έντονα ανοδική πορεία πέρασε ξανά σε αποκλιμάκωση, με έντονες όμως διακυμάνσεις.
Σχήμα 13. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 14. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λακωνία
Σχήμα 15. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αργολίδα
Σχήμα 16. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αρκαδία
Σχήμα 17. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μεσσηνία
Σχήμα 18. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ηλεία
Σχήμα 19. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κορινθία
Στην Αιτωλοακαρνανία όπου εντοπίσθηκαν 23 κρούσματα την Κυριακή, παρατηρείται μειωμένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο (55 κρούσματα) (Σχήμα 20), και ενώ βρίσκεται ήδη πάνω από το όριο της περιοχής ανησυχίας, η ανοδική τάση επιβραδύνεται.
Στην Εύβοια, με 22 κρούσματα, παρατηρείται μικρότερος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο (Σχήμα 21), με την έντονα ανοδική πορεία να περιέρχεται πλέον σε αποκλιμάκωση. Αυξημένο αριθμό κρουσμάτων είχαμε στη Βοιωτία όπου εντοπίστηκαν 32 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 22), όπου αν και βρίσκεται πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας, η ανοδική της πορεία είχε περάσει σε αποκλιμάκωση, η οποία δείχνει να επιβραδύνεται σημαντικά.
Μικρότερος σε σχέση με το Σάββατο ήταν ο αριθμός των κρουσμάτων στη Φθιώτιδα όπου εντοπίσθηκαν 15 κρούσματα, όπου επίσης βρίσκεται πάνω από το όριο της περιοχής ανησυχίας και η πιο πρόσφατη ανοδική τάση επίσης περιέρχεται σε αποκλιμάκωση (Σχήμα 24).
Στην Ευρυτανία εντοπίστηκαν 4 κρούσματα, πέρασε πάνω από το όριο της περιοχής ανησυχίας αλλά η ανοδική τάση (Σχήμα 25) αρχίζει να κάμπτεται, ενώ στη Φωκίδα εντοπίστηκε 1 κρούσμα (Σχήμα 23) και η ισχυρή ανοδική τάση πέρασε σε αποκλιμάκωση και πλέον βρίσκεται οριακά κάτω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας.
Σχήμα 20. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 21. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Εύβοια
Σχήμα 22. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Βοιωτία
Σχήμα 23. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φωκίδα
Σχήμα 24. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φθιώτιδα
Σχήμα 25. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ευρυτανία
Μικρότερος σε σχέση με το Σάββατο ήταν ο αριθμός των κρουσμάτων στα Ιωάννινα με 16 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 26), όπου η εκ νέου ανοδική τάση που την έφερε πάνω από το όριο, περιήλθε σε αποκλιμάκωση.
Στη Θεσπρωτία (Σχήμα 27) όπου εντοπίστηκαν 7 κρούσματα, παρατηρείται μικρότερος αριθμός σε σχέση με το Σάββατο, έχει καμφθεί η ανοδική πορεία, αλλά συνεχίζουν να παρουσιάζονται έντονες διακυμάνσεις από μέρα σε μέρα.
Στην Άρτα παρουσιάζονται 8 νέα κρούσματα η ανοδική πορεία φαίνεται να οδεύει σε σταθεροποίηση παρά τις διακυμάνσεις (Σχήμα 28), ενώ στην Πρέβεζα με 5 κρούσματα (Σχήμα 29) αν και η περιοχή βρίσκεται εδώ και μέρες αρκετά πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας, η αυξητική πορεία βρίσκεται σε αποκλιμάκωση.
Σχήμα 26. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Ιωάννινα
Σχήμα 27. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Θεσπρωτία
Σχήμα 28. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Άρτα
Σχήμα 29. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πρέβεζα
Όσον αφορά στις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, αύξηση παρουσιάζεται στην Πέλλα με 25 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 31) και στα Γρεβενά με 3 κρούσματα (Σχήμα 38). Αντίθετα μείωση υπάρχει στο Κιλκίς με 10 κρούσματα (Σχήμα 35), στην Καβάλα με 37 κρούσματα (Σχήμα 45), στην Πιερία με 22 κρούσματα (Σχήμα 37), στην Κοζάνη με 19 κρούσματα (Σχήμα 32), στις Σέρρες με 16 κρούσματα (Σχήμα 39), στην Καστοριά με 12 κρούσματα (Σχήμα 40), στη Φλώρινα με 8 κρούσματα (Σχήμα 33), στην Ημαθία με 19 κρούσματα (Σχήμα 30) και στη Χαλκιδική με 23 κρούσματα (Σχήμα 41).
Ανησυχία υπάρχει για την Καβάλα (αν και πλέον περιέρχεται σε αποκλιμάκωση) και πλέον λιγότερο στην Πιερία και στη Χαλκιδική (οι οποίες είναι τουριστικά θέρετρα), ενώ όσον αφορά άλλες περιοχές, ανησυχία υπάρχει για την Κοζάνη, και σε μικρότερο βαθμό τις Σέρρες, τη Δράμα, την Πέλλα, την Καστοριά, την Ημαθία, τα Γρεβενά και το Κιλκίς.
Σχήμα 30. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 31. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 32. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κοζάνη
Σχήμα 33. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φλώρινα
Σχήμα 34. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Δράμα
Σχήμα 35. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Κιλκίς
Σχήμα 36. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 37. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πιερία
Σχήμα 38. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Γρεβενά
Σχήμα 39. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στις Σέρρες
Σχήμα 40. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καστοριά
Σχήμα 41. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Χαλκιδική
Όσον αφορά στη Θράκη, στη Ροδόπη την Κυριακή εντοπίστηκαν 8 κρούσματα (Σχήμα 42) και συνεχίζει η ήπια ανοδική τάση και πλέον οριακά έχει ξεπεράσει το όριο ανησυχίας, ενώ η πιο έντονη άνοδος που είχε διαμορφωθεί στην Ξάνθη η οποία έχει ξεπεράσει το όριο ανησυχίας εδώ και μέρες, όπου εντοπίστηκαν 15 κρούσματα, συνεχίζει ξανά ανοδικά με λίγο ηπιότερο ρυθμό (Σχήμα 33).
Στον Έβρο εντοπίσθηκαν 18 κρούσματα (Σχήμα 44), η περιοχή πέρασε εδώ και εβδομάδες τα όρια χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας και ανησυχεί η αύξηση των τελευταίων ημερών που υποδηλώνει συρροή, οι οποίες στις μικρές πόλεις έχουν φανεί ικανές να ξεκινήσουν σημαντικές αλυσίδες μετάδοσης, οι οποίες διαμορφώνουν ανοδικά κύματα, όπως αυτό που πάρα τις εκάστοτε διακυμάνσεις, συνεχίζει ανοδικά.
Σχήμα 42. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ροδόπη
Σχήμα 43. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ξάνθη
Σχήμα 44. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στον Έβρο
Στο Ηράκλειο, όπου εντοπίστηκαν 39 κρούσματα την Κυριακή, παρατηρείται μικρότερος αριθμός σε σχέση με το Σάββατο. Το ανοδικό κύμα που έχει διαμορφωθεί, ξεπέρασε κατά πολύ σε ύψος το μέγιστο του 3ου κύματος, πιθανότατα οφείλεται στο σχετικά μεγάλο αριθμό κρουσμάτων που φέρουν το μεταλλαγμένο στέλεχος Δ, και η έντονη αναζωπύρωση έχει περιέλθει σε έντονη αποκλιμάκωση, ως αποτέλεσμα των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί (Σχήμα 45).
Στα Χανιά με 25 κρούσματα (Σχήμα 46) έχουμε μειωμένο αριθμό κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο και η έντονα ανοδική πορεία, η οποία είχε προ ημερών φέρει τα Χανιά αρκετά πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας, με ύψος 4ου κύματος που ξεπέρασε ήδη κατά πολύ τα 3 προηγούμενα, περιέρχεται σε αποκλιμάκωση, όπως και στο Ηράκλειο.
Αυξημένος αριθμός κρουσμάτων παρατηρείται στο Ρέθυμνο με 37 κρούσματα, όπου παρατηρήθηκε ένα πολύ έντονα ανοδικό κύμα (Σχήμα 47), το οποίο είναι ήδη 4 φορές ψηλότερο από το 3ο κύμα. Η αναζωπύρωση που επικρατούσε τις 2 τελευταίες εβδομάδες, φαίνεται να περιέρχεται και εδώ σε αποκλιμάκωση.
Στο Λασίθι παρατηρείται μικρότερος αριθμός κρουσμάτων σχέση με το Σάββατο, καθώς εντοπίστηκαν 13 κρούσματα (Σχήμα 48), και παρουσιάζει ξανά σημάδια επιβράδυνσης. Το Λασίθι χρειάζεται προσοχή τώρα για να αποφευχθεί σημαντική αύξηση της διασποράς στην περιφερειακή ενότητα, ενώ οι 3 άλλες ενότητες της Κρήτης βρίσκονται σε αποκλιμάκωση λόγω των περιοριστικών μέτρων και του αυξημένου αριθμού ελέγχων που εφαρμόζονται.
Σχήμα 45. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ηράκλειο
Σχήμα 46. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Χανιά
Σχήμα 47. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ρέθυμνο
Σχήμα 48. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Λασίθι
Στη Λέσβο την Κυριακή, εντοπίστηκαν 15 νέα κρούσματα (Σχήμα 49) και η έντονη αυξητική πορεία που παρατηρήθηκε και την οδήγησε πάνω από το όριο της κόκκινής περιοχής, ενώ είχε περιέλθει σε αποκλιμάκωση, εμφανίζει ξανά ανοδικές τάσεις.
Στην Κέρκυρα, εντοπίστηκαν 31 κρούσματα (Σχήμα 50) και παρατηρείται μικρότερος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο, όμως η περιφερειακή ενότητα βρίσκεται αρκετά πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχή ανησυχίας, παρά την προσωρινή μείωση του ρυθμού ανόδου των κρουσμάτων.
Στη Χίο όπου εντοπίστηκαν 8 κρούσματα, η έντονα ανοδική τάση πέρασε σε αποκλιμάκωση, που χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις (Σχήμα 51). Στη Θάσο, όπου δεν εντοπίστηκαν νέα κρούσματα, το έντονο ανοδικό κύμα έχει περιέλθει σε αποκλιμάκωση (Σχήμα 52).
Στην Πάρο παρουσιάζεται μικρότερος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με το Σάββατο καθώς εντοπίστηκαν 4 κρούσματα (Σχήμα 53) και η συνολική πορεία πέρασε σε ισχυρή αποκλιμάκωση.
Στην Μύκονο εντοπίστηκαν 18 κρούσματα (Σχήμα 55) παρατηρήθηκε ήπια αναζωπύρωση, η οποία τώρα αποκλιμακώνεται, ενώ στη Σαντορίνη που εντοπίστηκαν 2 νέα κρούσματα, παρατηρείται σταθεροποίηση (Σχήμα 56).
Στην Ζάκυνθο εντοπίστηκαν 8 κρούσματα και η ισχυρή αποκλιμάκωση ενώ είχε αναστραφεί σε ελαφρά ανοδική πορεία, παρουσιάζει ξανά σημάδια κάμψης (Σχήμα 54), ενώ στη Ρόδο όπου εντοπίστηκαν 41 κρούσματα (Σχήμα 57), η έντονα ανοδική πορεία έχει περάσει σε αποκλιμάκωση.
Σχήμα 49. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λέσβο
Σχήμα 50. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κέρκυρα
Σχήμα 51. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Χίο
Σχήμα 52. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Θάσο
Σχήμα 53. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πάρο
Σχήμα 54. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ζάκυνθο
Σχήμα 55. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μύκονο
Σχήμα 56. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Σαντορίνη
Σχήμα 57. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ρόδο
Συμπεράσματα: Με βάση τα χθεσινά αποτελέσματα, την Κυριακή σε σχέση με το Σάββατο, είχαμε οριακά υψηλότερο αριθμό τόσο των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), όσο και των θανάτων. Οι προβλέψεις αυτές συνάδουν με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE, όπως και ο αριθμός των κρουσμάτων, ο οποίος πλέον παρουσιάζει ελαφρά ανοδική πορεία με πτωτικές διακυμάνσεις.
Πλέον αρχίζει να διαμορφώνεται διαφορετική κατάσταση σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες, όπου η διασπορά των κρουσμάτων διαχέονταν πλέον στις περισσότερες περιοχές της χώρας (κυρίως λόγω μετακίνησης πληθυσμών για παραθερισμό και λόγω τουριστικών ροών). Αναμένουμε τις επόμενες ημέρες για να δούμε τις επιπτώσεις της επιστροφής του κύματος εξόδου του Αυγούστου στην πορεία της πανδημίας, οι οποίες άρχισαν ήδη να διαφαίνονται πλέον και στην Αθήνα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι υψηλές θερμοκρασίες των προηγουμένων ημερών, συντέλεσαν στη μείωση της μεταδοτικότητας και συνέβαλλαν σε κάποιο βαθμό στη συγκράτηση του αριθμού των κρουσμάτων, ενώ το ίδιο θα συμβεί και στις επόμενες ημέρες.
Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 3,6% (η ημερήσια τιμή την Κυριακή είναι 2,8%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) μειώθηκε ελαφρά και διαμορφώθηκε στο 0,98 (Rt ίσο με τη μονάδα υποδηλώνει σταθεροποίηση της διασποράς του ιού στην κοινότητα).
Συνολικά η πορεία της πανδημίας είναι αυξητική από τις 28/6 και μετά, όπως αντικατοπτρίζεται και από τον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών), ο οποίος πλέον ξεπέρασε ξανά τα 3100 (3110). Αυτό συνέβη, γιατί η μεγαλύτερη από τη φαινομενική διασπορά των μεταλλάξεων και τα υπάρχοντα ανοίγματα σε συνδυασμό με φαινόμενα αδικαιολόγητης συρροής, έχουν υπερβεί τη δυναμική μείωσης της διασποράς λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας και της επαγόμενης πτώσης της μεταδοτικότητας, του μεγάλου αριθμού των self-test (που όμως είναι λίγο μικρότερος σε σχέση με τις πρώτες εβδομάδες) και της προόδου των εμβολιασμών.
Σχήμα 58. Συγκριτικά αποτελέσματα της επιδημιολογικής εικόνας της σημερινής Κυριακής (29/08/2021) σε σχέση με την προηγούμενη (22/08/2021)
Η επιδημιολογική εικόνα χθες σε σχέση με την προηγούμενη Κυριακή, παρουσιάζεται στα συγκριτικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα που δίνονται στο Σχήμα 58. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τιμή αυτή του Rt (0,98) είναι υψηλή για την εποχή, και δε δικαιολογείται μόνο από την παρουσία μεταλλάξεων, αλλά συνδέεται και με φαινόμενα συρροής τα οποία παρατηρούνται κυρίως στην Αττική και σε τουριστικούς προορισμούς. Αυτή τη χρονική στιγμή η τάση της διασποράς είναι ελαφρά αυξητική.
Στην πράξη δηλαδή, λόγω της αυξημένης μεταδοτικότητας των νέων στελεχών, τα φαινόμενα συρροής αποδεικνύονται πολύ πιο επιβαρυντικά για τη διασπορά της νόσου στην κοινότητα. Αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη για την επιστροφή από τους τουριστικούς προορισμούς στις πόλεις όπου μπορούν να συμβούν φαινόμενα συρροής.
Όσον αφορά επιμέρους περιοχές, αρκετές πλέον βρίσκονται πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχές ανησυχίας, όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη η Λάρισα, η Καρδίτσα, τα Τρίκαλα, η Αχαΐα, η Λακωνία, η Αργολίδα, η Αρκαδία, η Κορινθία, η Μεσσηνία, η Ηλεία, η Αιτωλοακαρνανία, η Εύβοια, η Βοιωτία, η Φθιώτιδα, τα Ιωάννινα, η Θεσπρωτία, η Πρέβεζα, η Άρτα, η Κοζάνη, η Ημαθία, η Πέλλα, το Κιλκίς, η Καβάλα, η Καστοριά, η Φλώρινα, η Πέλλα, τα Γρεβενά, η Δράμα, οι Σέρρες, η Χαλκιδική, η Πιερία, η Ροδόπη, η Ξάνθη, ο Έβρος, το Ηράκλειο, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, το Λασίθι, η Κέρκυρα, η Λέσβος, η Χίος, η Πάρος, η Ζάκυνθος, η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Θάσος και η Ρόδος.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η αυξητική πορεία σε τουριστικούς προορισμούς όπως η Κέρκυρα, αλλά πέρα από τις τουριστικές περιοχές ανοδική τάση παρουσιάζουν πλέον και περιοχές πιο κοντά στην Αττική όπως η Εύβοια, και η Αργολίδα.
Στην Πελοπόννησο ανησυχητικά αυξητική τάση παρουσιάζουν η Ηλεία και η Μεσσηνία (οι οποίες όμως δείχνουν σημάδια έντονης κάμψης τις τελευταίες 2 μέρες), όπως και η Αχαΐα, ενώ στην ηπειρωτική και Βόρειο Ελλάδα, η Καβάλα, η Πιερία, η Κοζάνη, η Ημαθία, η Πέλλα, η Καστοριά και ο Έβρος. Στην Κρήτη παραμένει σε υψηλά επίπεδα διασποράς το Ηράκλειο, όπως επίσης τα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Λασίθι (αν και πλέον, οι τρεις πρώτες περιοχές περάσαν σε αποκλιμάκωση, ενώ και το Λασίθι παρουσιάζει επιβράδυνση της ανόδου).
Σε αυτές τις περιοχές (και ιδιαίτερα στην Κρήτη) συνιστούμε κινητοποίηση κλιμακίων του ΕΟΔΥ για αυξημένους ελέγχους με rapid test και καλή ιχνηλάτηση επαφών των θετικών περιπτώσεων και λήψη ή επιμήκυνση της ισχύος περιοριστικών της διασποράς μέτρων. Προσοχή χρειάζεται ξανά στην Αττική, αλλά και στη Θεσσαλονίκη, με δεδομένη την επιστροφή των εκδρομέων.
Με στόχο την αντιμετώπιση του 4ου κύματος της πανδημίας στο οποίο βρισκόμαστε από τις 28 Ιουνίου πέρα από την επιτάχυνση του εμβολιασμού προτείνουμε την συνέχιση με μαζική συμμετοχή των πολιτών και τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα των self test για όλους τους ανεμβολίαστους συμπολίτες μας, εργαζόμενους και μη. Στην περίπτωση των ανεμβολίαστων εργαζομένων τα 2 self–test την εβδομάδα θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά.
Επίσης, κινητά κλιμάκια του ΕΟΔΥ να πηγαίνουν και να κάνουν αυξημένο αριθμό rapid test στις περιοχές όπου παρατηρείται έντονα αυξητική τάση πριν ακόμη αυξηθούν πολύ τα κρούσματα συνδυάζοντας τα δεδομένα του ΕΟΔΥ με τις προσομοιώσεις της δυναμικής της πανδημίας από μοντέλα όπως το CORE της ερευνητικής ομάδας HERACLES για την Υγεία και το Εκθεσίωμα του ΑΠΘ.
Έτσι θα μπορέσουμε να βάλουμε σε καραντίνα τους θετικούς στον SARS-CoV-2 και με καλή ιχνηλάτηση επαφών να σταματήσουμε πολλαπλές αλυσίδες μετάδοσης της νόσου, μειώνοντας ή εξαλείφοντας την ανάγκη για περιοριστικά μέτρα και τοπικά lockdown. Περιοχές στις οποίες ένα τέτοιο μέτρο θα είχε πολύ μεγάλη απόδοση σήμερα είναι το Ρέθυμνο, το Λασίθι, η Κέρκυρα, η Θεσπρωτία, η Κορινθία, η Καρδίτσα, η Μαγνησία, η Λάρισα, τα Τρίκαλα και η Αττική.
Αν θέλουμε να συνδυάσουμε τη χρηστή διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου από την COVID-19 με την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι κρίσιμο να προετοιμάζουμε κατάλληλα τους χώρους εργασίας, εκπαίδευσης, τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε επίπεδα υποδομής ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν με αυξημένη ασφάλεια και να μην στηριζόμαστε μόνο στα μέτρα περιορισμού δραστηριοτήτων.
Ο περιορισμός δραστηριοτήτων και το lockdown είναι τα τελικά μέτρα που παίρνουμε όταν πρέπει να περιορίσουμε την επέκταση της διασποράς του SARS-CoV-2 δραστικά, δεν μπορεί να είναι τα πρώτα μέτρα που παίρνουμε.
