Σαρηγιάννης: 2,9 φορές περισσότερα κρούσματα στην Αττική από τη Θεσσαλονίκη

Ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης στην ανάλυση των χθεσινών στοιχείων του ΕΟΔΥ, αναφέρει ότι ο αριθμός των διασωληνωμένων είναι ελαφρά αυξημένος σε σχέση την Κυριακή.

Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων της Δευτέρας 30-8-2021 ανέρχεται στα 2343 νέα κρούσματα με τον αντίστοιχο κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών να διαμορφώνεται στα 3069, με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (που λαμβάνουν υπόψη την διασπορά όλων των μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2) να είναι 2759 (ημερήσια νέα κρούσματα) και 3109 (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) αντίστοιχα. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 49602 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 4,7%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 50.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση πιθανής έξαρσης που θα μπορούσε να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα και τις τουριστικές ροές. Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid test και τα self test, για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, αλλά και για να συνεχιστεί η πολύ καλή πορεία στο σύνολο της χώρας.

Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (19) που καταγράφηκε είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με την Κυριακή (37). Όπως είχαμε προβλέψει ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που  είναι 28 ακολουθεί πλέον την ανοδική τάση των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση.

Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός είναι ελαφρά αυξημένος σε σχέση με την Κυριακή (338 από 334), και ενώ έχει ήδη προηγηθεί η αναμενόμενη αναστροφή της πτωτικής πορείας την χρονική στιγμή που αναμέναμε. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2 (όπου διαφαίνεται πλέον η αναμενόμενη αύξηση στις νοσηλείες), ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.

Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.

Σχήμα 2. Αριθμός κρουσμάτων σε σοβαρή κατάσταση (νοσηλευόμενοι σε απλές κλίνες) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.

Σχήμα 3. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.

Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:

• 100.000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο πλέον (σε σχέση με περίπου 600.000 που πραγματοποιούνταν τις πρώτες εβδομάδες εφαρμογής του μέτρου), και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.
• Τα ανοίγματα δραστηριοτήτων που έχουν ξεκινήσει από τις 5 Απριλίου, θα πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης και ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής, όπως και παρατηρήθηκε τις προηγούμενες μέρες σε συγκεκριμένους χώρους εστίασης. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι. Εάν συνεχίσει η τήρηση των μέτρων, τότε η πορεία αποκλιμάκωσης δε θα αναστραφεί.
• Θεωρήσαμε ότι από τις αρχές Αυγούστου, θα έχουμε αύξηση των επαφών λόγω της μαζικής εξόδου των διακοπών, με τρόπο παραπλήσιο με αυτόν που παρατηρήθηκε το καλοκαίρι του 2020.
• Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 30.000 ημερησίως.

Η σχεδόν σταθερή πορεία που εμφανίζεται τις τελευταίες λίγες ημέρες οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον καύσωνα που χαρακτήρισε τον καιρό σε σχεδόν όλη τη χώρα πριν από 2-3 εβδομάδες. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και η ιδιαίτερα έντονη ηλιοφάνεια βοήθησαν στην σταθεροποίηση της πορείας της πανδημίας, αλλά όχι και σε αποκλιμάκωση, καθώς ο βαθμός εμβολιασμού δεν είναι ακόμη αρκετά υψηλός και τα μέτρα ατομικής προστασίας εφαρμόζονται με μεγάλη χαλαρότητα.

Για τους παραπάνω λόγους είναι ανησυχητική η πορεία της πανδημίας από το τέλος του Αυγούστου και έπειτα, όταν και οι παραθεριστές θα γυρίσουν στα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα την έντονη ανάμιξη του πληθυσμού και την αύξηση της πιθανότητας ενεργών επαφών ανάμεσα σε φορείς του ιού και σε άτομα χωρίς ανοσία.

Με δεδομένη την αβεβαιότητα που αφορά κυρίως τις τρεις πρώτες παραδοχές (και ιδίως την τρίτη), οι προβλέψεις μας θα επαναεπικαιροποιούνται εάν παρατηρήσουμε αποκλίσεις που δε θα επιβεβαιώνουν την αναμενόμενη πορεία. Χρειάζεται προσοχή στην πορεία της διασποράς του SARS-CoV-2 στις επόμενες εβδομάδες, με δεδομένη την αύξηση της ποσόστωσης του στελέχους Β.1.1.318, το οποίο φαίνεται να έχει αυξημένη μεταδοτικότητα σε σχέση με το Β.1.1.7. Ας σημειωθεί ότι το στέλεχος Β.1.1.7 ήταν ήδη πιο μεταδοτικό κατά περίπου 30% σε σχέση με το αρχικό στέλεχος (wild type), ενώ το στέλεχος Β.1.167 (στέλεχος Δ) και το οποίο πλέον έχει έρθει και στην Ελλάδα, έχει αυξημένη μεταδοτικότητα από το υπάρχον στέλεχος κατά 70%.

Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτεια

Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων τόσο στη Θεσσαλονίκη με 212 κρούσματα (138 κρούσματα την Κυριακή), όσο και στην Αττική με 614 κρούσματα (320 κρούσματα την Κυριακή).

Η Αττική πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 26% των κρουσμάτων, και εμφανίζει σχεδόν 2,9 φορές περισσότερα κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη, καταδεικνύοντας την σημαντική μετατόπιση της διασποράς σε τουριστικούς προορισμούς.

Από την αρχή του Ιουλίου παρατηρείται μια αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων στην Αθήνα, η οποία δεν συνάδει ούτε με τη διαμόρφωση της μεταδοτικότητας από τη θερμοκρασία, αλλά ούτε και με τα υπάρχοντα μέτρα, και η οποία την έχει φέρει πέρα από το όριο της περιοχής ανησυχίας. Μια πιθανή εξήγηση είναι η αυξημένη διασπορά στην κοινότητα των μεταλλαγμένων στελεχών Β.1.1.318 και Β.1.167, οπότε και αναμένουμε τα δεδομένα των επομένων ημερών για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε μια πιο σαφή εικόνα. Με βάση τη μεγάλη απόκλιση που εμφανίζει η Αττική, η πορεία της μπορεί να εξηγηθεί μόνο εάν ληφθεί υπόψη πολύ μεγαλύτερη εγγενής μεταδοτικότητα του ιού, συνεπώς η διασπορά των ταχύτερα μεταδιδόμενων μεταλλάξεων είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι στη Θεσσαλονίκη, καθώς επίσης και ότι παρατηρήθηκαν φαινόμενα έντονων συρροών. Tα πραγματικά δεδομένα εξηγούνται μόνο εάν θεωρήσουμε ότι το στέλεχος Β.1.1.318 έχει κυριαρχήσει έναντι του Β.1.1.7, και ταυτόχρονα η διασπορά του Β.1.167 είναι μεγαλύτερη από ότι είχε προσδιοριστεί στα μέσα Ιουνίου, με τα τωρινά αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την τότε εικασία μας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι με τα δεδομένα των τελευταίων ημερών, παρατηρείται πτωτική τάση, και η επίδραση των φαινομένων συρροής φαίνεται να περιορίζεται, οπότε και με τα  αποτελέσματα επιβεβαιώθηκε η πρόβλεψη μας από τις 16/7, ότι θα μεταβούμε σε κάποιας μορφή αποκλιμάκωση, εκτός εάν επαναληφθούν φαινόμενα έντονης συρροής.

Τα συμπεράσματα από την ανάλυση του κ. Σαρηγιάννη

Με βάση τα αποτελέσματα, είχαμε οριακά υψηλότερο αριθμό τόσο των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), αλλά σημαντικά χαμηλότερο αριθμό θανάτων.

Οι προβλέψεις αυτές συνάδουν με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE, όπως και ο αριθμός των κρουσμάτων, ο οποίος πλέον παρουσιάζει ελαφρά ανοδική πορεία με πτωτικές διακυμάνσεις (οι οποίες σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην πτώση της μεταδοτικότητας λόγω του καύσωνα της προηγουμένης εβδομάδας).

Πλέον αρχίζει να διαμορφώνεται διαφορετική κατάσταση σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες, όπου η διασπορά των κρουσμάτων διαχέονταν πλέον στις περισσότερες περιοχές της χώρας (κυρίως λόγω μετακίνησης πληθυσμών για παραθερισμό και λόγω τουριστικών ροών).

Αναμένουμε τις επόμενες ημέρες για να δούμε τις επιπτώσεις της επιστροφής του κύματος εξόδου του Αυγούστου στην πορεία της πανδημίας, οι οποίες άρχισαν ήδη να διαφαίνονται πλέον και στην Αθήνα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι υψηλές θερμοκρασίες των προηγουμένων ημερών, συντέλεσαν στη μείωση της μεταδοτικότητας και συνέβαλλαν σε κάποιο βαθμό στη συγκράτηση του αριθμού των κρουσμάτων, ενώ το ίδιο θα συμβεί και στις επόμενες ημέρες.

Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 3,5% (η ημερήσια τιμή είναι 4,7%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής R_t (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) μειώθηκε ελαφρά και διαμορφώθηκε στο 0,97 (R_t κάτω από τη μονάδα υποδηλώνει μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα).

Συνολικά η πορεία της πανδημίας είναι αυξητική από τις 28/6 και μετά, όπως αντικατοπτρίζεται και από τον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών), ο οποίος παραμένει πάνω από τα 3000 (3069).

Αυτό συνέβη, γιατί η μεγαλύτερη από τη φαινομενική διασπορά των μεταλλάξεων και τα υπάρχοντα ανοίγματα σε συνδυασμό με φαινόμενα αδικαιολόγητης συρροής, έχουν υπερβεί τη δυναμική μείωσης της διασποράς λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας και της επαγόμενης πτώσης της μεταδοτικότητας, του μεγάλου αριθμού των self-test (που όμως είναι λίγο μικρότερος σε σχέση με τις πρώτες εβδομάδες) και της προόδου των εμβολιασμών.

Η επιδημιολογική εικόνα σε σχέση με την προηγούμενη Δευτέρα, παρουσιάζεται στα συγκριτικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα που δίνονται στο Σχήμα 58.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η τιμή αυτή του R_t (0,97) είναι υψηλή για την εποχή, και δε δικαιολογείται μόνο από την παρουσία μεταλλάξεων, αλλά συνδέεται και με φαινόμενα συρροής τα οποία παρατηρούνται κυρίως στην Αττική και σε τουριστικούς προορισμούς. Αυτή τη χρονική στιγμή η τάση της διασποράς είναι ελαφρά αυξητική.

Στην πράξη δηλαδή, λόγω της αυξημένης μεταδοτικότητας των νέων στελεχών, τα φαινόμενα συρροής αποδεικνύονται πολύ πιο επιβαρυντικά για τη διασπορά της νόσου στην κοινότητα. Αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη για την επιστροφή από τους τουριστικούς προορισμούς στις πόλεις όπου μπορούν να συμβούν φαινόμενα συρροής.

Όσον αφορά επιμέρους περιοχές, αρκετές πλέον βρίσκονται πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχές ανησυχίας, όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη η Λάρισα, η Καρδίτσα, τα Τρίκαλα, η Αχαΐα, η Λακωνία, η Αργολίδα, η Αρκαδία, η Κορινθία, η Μεσσηνία, η Ηλεία, η Αιτωλοακαρνανία, η Εύβοια, η Βοιωτία, η Φθιώτιδα, τα Ιωάννινα, η Θεσπρωτία, η Πρέβεζα, η Άρτα, η Κοζάνη, η Ημαθία, η Πέλλα, το Κιλκίς, η Καβάλα, η Καστοριά, η Φλώρινα, η Πέλλα, τα Γρεβενά, η Δράμα, οι Σέρρες, η Χαλκιδική, η Πιερία, η Ροδόπη, η Ξάνθη, ο Έβρος, το Ηράκλειο, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, το Λασίθι, η Κέρκυρα, η Λέσβος, η Χίος, η Πάρος, η Ζάκυνθος, η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Θάσος και η Ρόδος.

Ανησυχητική είναι η υψηλή διασπορά σε τουριστικούς προορισμούς όπως η Κέρκυρα.

Στην Πελοπόννησο υψηλά επίπεδα διασποράς παρουσιάζουν η Ηλεία και η Μεσσηνία (οι οποίες όμως δείχνουν σημάδια έντονης κάμψης τις τελευταίες 4 μέρες), όπως και η Αχαΐα, ενώ στην ηπειρωτική και Βόρειο Ελλάδα, η Καβάλα, η Πιερία, η Κοζάνη, η Ημαθία, η Πέλλα, η Καστοριά και ο Έβρος. Στην Κρήτη παραμένει σε υψηλά επίπεδα διασποράς το Ηράκλειο, όπως επίσης τα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Λασίθι (αν και πλέον, οι τρεις πρώτες περιοχές περάσαν σε αποκλιμάκωση, ενώ και το Λασίθι παρουσιάζει επιβράδυνση της ανόδου).

Σε αυτές τις περιοχές (και ιδιαίτερα στην Κρήτη) συνιστούμε κινητοποίηση κλιμακίων του ΕΟΔΥ για αυξημένους ελέγχους με rapid test και καλή ιχνηλάτηση επαφών των θετικών περιπτώσεων και λήψη ή επιμήκυνση της ισχύος περιοριστικών της διασποράς μέτρων.

Προσοχή χρειάζεται ξανά στην Αττική, αλλά και στη Θεσσαλονίκη, με δεδομένη την επιστροφή των εκδρομέων.

Δείτε αναλυτικά τις εκτιμήσεις ανά περιοχή της χώρας ΕΔΩ