«Τα ουρλιαχτά των παιδιών, οι φωνές των μανάδων και των πανικόβλητων ανθρώπων που καίγονταν ζωντανοί είναι πράγματα που δεν ξεχνάς. Σε πεδίο πολέμου, δεν χάνονται 102 ανθρώπινες ζωές μέσα σε 40 λεπτά. Στη φωτιά στο Μάτι ζήσαμε μία κόλαση χειρότερη κι από πόλεμο». Με αυτά τα λόγια περιγράφει στο enikos.gr την εφιαλτική νύχτα της 23ης Ιουλίου του 2018, ο εγκαυματίας Δημήτρης Φιλιππής.
Της Κωνσταντίνας Χαϊνά
Σήμερα, συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την φονική πυρκαγιά στο Μάτι, που κόστισε τη ζωή 104 ανθρώπων και βύθισε στο πένθος ολόκληρη την χώρα. Πέντε χρόνια αργότερα, οι επώδυνες εικόνες επανέρχονται αυτόματα στη μνήμη, ακόμη και για αυτούς που δεν θέλουν να θυμούνται. Κάποια σπίτια έχουν επισκευαστεί με κόπο, ενώ άλλα είναι ακόμα μισοκατεστραμμένα καθώς δεν επαρκούν τα χρήματα για να φτιαχτούν. Η άλλοτε πευκόφυτη περιοχή, προσπαθεί ακόμα να αναγεννηθεί από τις στάχτες της. Οι μνήμες, όμως, της τραγωδίας παραμένουν ζωντανές.
Με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε ετών από την πολύνεκρη τραγωδία, το enikos.gr ήρθε σε επικοινωνία με κατοίκους που βίωσαν τον πύρινο όλεθρο, βαριά εγκαυματίες, επιζήσαντες και πυροσβέστες, οι οποίοι μίλησαν για την άνιση μάχη που έδωσαν με τις φλόγες, τα προβλήματα υγείας που ακόμα τους ταλαιπωρούν, αλλά και το αποτύπωμα που άφησε η πυρκαγιά στην ψυχή τους.
«Δεν θα το ξεπεράσω ποτέ»
«Ξέρετε πως είναι να σας κυνηγάει ο θάνατος; Η φωτιά μας κυνηγούσε οπουδήποτε κι αν πηγαίναμε» αναφέρει ο κ. Δημήτρης Φιλιππής, ο οποίος έμεινε 78 ημέρες στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Ευαγγελισμού και συνολικά 4 μήνες στο νοσοκομείο. «Η πυρκαγιά μου άφησε πολλά προβλήματα υγείας. Τα εγκαύματα κάνουν πολλά χρόνια να “συνέλθουν” και η περίοδος του καλοκαιριού παραμένει μία ταλαιπωρία για εμένα. Μόλις με χτυπάει ο ήλιος γίνομαι κατακόκκινος, έχω ξηροδερμία και στα σημεία των εγκαυμάτων συνεχώς γδέρνομαι. Όταν φοράω σορτσάκι, τα πόδια μου γεμίζουν πληγές όλη την ώρα. Η καθημερινότητά μου, μέχρι και σήμερα, είναι πολύ δύσκολη».
Στις 23 Ιουλίου του 2018, δύο στοιχεία της φύσης, φωτιά και αέρας, «συνεργάστηκαν» και δημιούργησαν τη φονικότερη πυρκαγιά στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Κάθε χρόνο που πλησιάζει η συγκεκριμένη ημέρα, ο κ. Φιλιππής λέει πως είναι πολύ φορτισμένος, χωρίς να μπορεί να το ελέγξει. «Το έχω πάρει απόφαση πως δεν πρόκειται να το ξεπεράσω ποτέ. Δεν θα αλλάξει ποτέ τίποτα, εκτός από την ζωή μου, που άλλαξε οριστικά».
Όπως εξηγεί, τότε, ήταν ελεύθερος επαγγελματίας με μία πολύ μεγάλη καριέρα. Πλέον, είναι δημόσιος υπάλληλος, κάτι που ποτέ δεν αποτελούσε όνειρό του. «Μετά από εκείνη την ημέρα, έμεινα με ένα χέρι. Δεν μπορώ να κάνω την δουλειά που έκανα. Προσπαθώ να συνεχίσω την ζωή μου για την οικογένειά μου. Έπειτα από πέντε χρόνια, έχω συνειδητοποιήσει πως είμαι αναγκασμένος να την συνεχίσω. Τα προβλήματα όμως έχουν μείνει, κανένας δεν μας βοήθησε. Είχα την καριέρα μου, και την άφησα».
«Όλα πήγαν λάθος» επισημαίνει ο κ. Φιλιππής. Το Μάτι δεν μπορούσε να σωθεί, και η διαφορά με άλλες φωτιές είναι ότι τότε, οι κάτοικοι δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν. «Είδαμε την φωτιά μπροστά μας. Τρέχαμε να σωθούμε, και η φωτιά ήταν γύρω μας, μας ακολουθούσε σε κάθε μας βήμα. Θυμάμαι τα πάντα με κάθε λεπτομέρεια, αλλά το μυαλό μου έχει μείνει σε τρεις διαφορετικές εικόνες:
Την στιγμή που έπεσα κάτω στα αποκαΐδια γιατί γλίστρησα, και συνειδητοποίησα ότι θα καώ ζωντανός. Σκέφτηκα την οικογένειά μου και βρήκα την δύναμη να σηκωθώ, αλλά έχασα το χέρι μου επειδή πιάστηκα από μία καμένη κολώνα. Η δεύτερη εικόνα, είναι οι φωνές και τα ουρλιαχτά των ανθρώπων που κάηκαν μέσα στο οικόπεδο. Φωνές παιδιών, μανάδων, πανικόβλητων ανθρώπων που καίγονταν ζωντανοί και εγώ τους άκουγα. Η τρίτη εικόνα είναι και η πιο σοκαριστική για εμένα, καθώς όταν βρισκόμουν στη θάλασσα και λιποθυμούσα, αλλά έβρισκα ξανά τις αισθήσεις μου, με ανέβασαν πάνω στην βάρκα και με τράβηξαν από το καμένο χέρι μου. Τότε είδα το κρέας μου να κρέμεται».
Πλέον, ο κ. Φιλιππής δεν ανοίγει την τηλεόραση τα καλοκαίρια, αφού ο μικρός του γιος, Κωνσταντίνος, τρέμει σε κάθε φωτιά που ξεσπά. Το σπίτι του στο Σούνιο, σταμάτησε να το επισκέπτεται με την οικογένειά του.
«Μετά από αυτό που πάθαμε, δεν μπορούμε να νιώσουμε πουθενά ασφάλεια. Κάθε καλοκαίρι που ξεκινάνε οι φωτιές, τρέμουμε, γιατί πιστεύουμε πως ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να ξανασυμβεί το “Μάτι”. Οι εκκενώσεις πλέον στις περιοχές που γίνονται με μεγάλη ευκολία, γίνονται επειδή συνέβη η τραγωδία στο Μάτι. Εμείς σακατευτήκαμε, καήκαμε ολόκληροι. Χάσαμε 102 ανθρώπους μέσα σε μισή ώρα χωρίς να υπάρχει λόγος. Το μεγάλο μας παράπονο είναι ότι δεν εκκενώθηκε η περιοχή μας. Να μην ακούγαμε ποτέ τα ουρλιαχτά των μικρών παιδιών. Πλέον, εκμεταλλεύομαι κάθε δευτερόλεπτο της ζωής μου, γιατί ξέρω ότι όλα μπορούν να χαθούν μέσα σε ένα δευτερόλεπτο.
«Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, φεύγω από το Μάτι»
Πριν από έξι περίπου μήνες, ο κάτοικος της περιοχής Δημήτρης Ματρακίδης ξεκίνησε να φτιάχνει το σπίτι του που κάηκε ολοσχερώς, από το μηδέν, λέγοντας πως χρειάζονται ακόμη 1-2 χρόνια για να επισκευαστεί πλήρως. «Έχουμε πάρει κρατική αρωγή, μας δίνεται τμηματικά και περιμένουμε κι άλλη δόση, αλλά βάζουμε και χρήματα από την τσέπη μας για να συνεχίσουμε να χτίζουμε τα σπίτια μας. Δεν μας φτάνουν τα χρήματα από το κράτος σε καμία περίπτωση».
Πέντε χρόνια αργότερα, ο κ. Ματρακίδης εξηγεί στο enikos.gr, πως δεν φαίνεται τόσο η καταστροφή, για κάποιον που δεν γνωρίζει τι είχε συμβεί. Υπάρχουν βέβαια ακόμα, κάποια κτίρια που δεν έχουν κατεδαφιστεί και είναι καμένα, τα οποία μαρτυρούν την τραγωδία που εκτυλίχθηκε σε αυτόν τον τόπο. Υπάρχουν επίσης, οικόπεδα στα οποία δεν έχουν ξεκινήσει εργασίες, αλλά η μορφή της περιοχής έχει αλλάξει.
Το πιο σημαντικό πρόβλημα αυτή την στιγμή, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι το πολεοδομικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της περιοχής. «Ανοίγουν δρόμοι, έχουν επικεντρωθεί εκεί τώρα. Το μεγαλύτερο λάθος που έγινε τότε, είναι ότι ρίξανε το φταίξιμο στο ότι δεν υπήρχαν δρόμοι, κάτι που δεν ισχύει. Δεν καήκαμε για αυτόν τον λόγο, αλλά γιατί δεν υπήρχε Πυροσβεστική, δεν υπήρχε κανένας συντονισμός και δεν υπήρχε Πολιτική Προστασία». Το πολεοδομικό σχέδιο “θερίζει” όλη την περιοχή, τονίζει ο κ. Μητρακίδης, με σχεδόν όλους τους κατοίκους να έχουν κάνει ενστάσεις, καθώς αλλάζει πολύ επιθετικά η μορφή της περιοχής. «Θα γίνουμε τσιμεντούπολη, αλλά αυτός είναι και ο σκοπός σε αυτή τη χώρα, να μην υπάρχει πράσινο για να μην παίρνουμε φωτιές. Πρέπει να υπάρχουν μόνο τσιμέντα και δρόμοι».
Κάθε χρόνο, όταν πλησιάζει η “μαύρη” ημέρα της 23ης Ιουλίου, ο κ. Ματρακίδης φεύγει από το Μάτι. «Δεν μπορώ να μείνω εδώ, δεν μπορώ να το αντέξω. Ακόμα υπάρχει ο φόβος. Ακόμα και όταν ταξιδεύω όμως σε άλλες περιοχές δεν νιώθω ασφαλής το καλοκαίρι. Μπορεί η τραγωδία να συμβεί πάλι κάπου ξαφνικά, και εγώ να είμαι εκεί».
Ο ίδιος, τονίζει πως η απόφαση του δικαστηρίου για την φονική πυρκαγιά στο Μάτι, θα καθορίσει τα πάντα. «Η απόφαση που θα βγει, θα κρίνει αν θα έχουμε άλλο Μάτι. Αν δεν τιμωρηθούν οι πραγματικοί ένοχοι, σύντομα θα μιλάμε για το επόμενο Μάτι. Περιμένουμε δικαίωση».
«Κάθε φωτιά την συγκρίνουμε με το Μάτι»
Για τις δικές του εικόνες με αφορμή την μαύρη επέτειο μίλησε στο enikos.gr και ο πυροσβέστης Βαγγέλης Λιβιέρης, ο οποίος είχε κατέβει εθελοντικά από το Μεσολόγγι, όπου διαμένει, προκειμένου να βοηθήσει στην επιχείρηση της κατάσβεσης. Το επόμενο πρωί της τραγωδίας, αφού η πυρκαγιά ελέγχθηκε, ο ίδιος πήγαινε πόρτα-πόρτα σε κάθε σπίτι με μοναδικό στόχο να βρει κάποιον ζωντανό. Όπως λέει, δεν βρήκε κανέναν.
Βαθιά χαραγμένα στη μνήμη του έχουν μείνει όσα συνέβησαν στο «οικόπεδο Φράγκου» στο Μάτι, μόλις 20 μέτρα από τη θάλασσα. Εκεί 26 άνθρωποι, κατά τη διάρκεια της φωτιάς, έτρεξαν για να σωθούν από τις φλόγες, όμως δυστυχώς εγκλωβίστηκαν χωρίς έξοδο κινδύνου. Ο κ. Λιβιέρης, ήταν από τους πρώτους που αντίκρισαν αυτή την εφιαλτική εικόνα, με τους αγκαλιασμένους κατοίκους που εντοπίστηκαν απανθρακωμένοι.
«Μετά την τραγωδία στο Μάτι, σίγουρα τα πράγματα αντιμετωπίζονται πιο οργανωμένα και καλύτερα. Μπήκε το επιστημονικό κομμάτι μέσα, ο καιρός, όλοι οι παράμετροι ελέγχονται πιο σοβαρά. Θεωρώ πως υπάρχει μεγαλύτερη πρόληψη για να μην ξαναζήσουμε τέτοια τραγωδία. Κάθε φωτιά την συγκρίνουμε με το Μάτι. Παράλληλα, έχουμε και τις εκκενώσεις που παίζουν ίσως και τον σημαντικότερο ρόλο. Ο κόσμος όμως, δεν μπορεί να καταλάβει ότι κινδυνεύει την στιγμή μίας πυρκαγιάς. Ο κάθε πολίτης, δεν μπορεί να αντιληφθεί τον κίνδυνο».
Ως πυροσβέστης, εξηγεί ο κ. Λιβιέρης, πως νιώθει περισσότερο ασφαλής εάν επιχειρεί σε μία εκκενωμένη περιοχή, καθώς μπορεί να δώσει βαρύτητα στις περιουσίες των ανθρώπων όπως και στο φυσικό περιβάλλον που απειλείται. «Δεν έχουμε να σκεφτούμε πως κάποιος άνθρωπος κινδυνεύει, δεν έχουμε αυτό το “βάρος”, καθαρίζει το μυαλό μας και κάνουμε την δουλειά μας. Όταν λείπει ο κίνδυνος να μην χαθούν ζωές, τότε επιχειρούμε κι εμείς διαφορετικά».
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πολίτες πρέπει να μάθουν να προσαρμόζονται και να υπακούν στις εντολές των πυροσβεστών, όταν πρόκειται για την ασφάλειά τους. «Παρατηρείται σε διάφορες πυρκαγιές, πως μία μερίδα ανθρώπων δεν συμμορφώνεται και δεν φεύγουν από την περιοχή. Αυτό εμάς μας δυσκολεύει εκείνη την στιγμή, αλλά δεν είναι απαίτησή μας να μας καταλάβουν, δεν μπορούν. Πρέπει όμως ο κόσμος να βάζει και εκείνος την ασφάλειά του πάνω από όλα, όπως την βάζουμε εμείς για αυτούς».
Ερωτηθείς για την πυρκαγιά στο Μάτι, ο ίδιος έκανε λόγο για “υπερπυρκαγιά”, λέγοντας πως θα ζήσουμε παρόμοιες λόγω της κλιματικής κρίσης. «Αυτές οι πυρκαγιές, αντιμετωπίζονται πολύ δύσκολα. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν πυροσβέστες, οχήματα ή εναέρια μέσα, αλλά όταν είναι σε εξέλιξη τέτοια πυρκαγιά, είναι από την φύση της πάρα πολύ δύσκολη. Είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί, ακόμη και από τα εναέρια μέσα».
Πέντε χρόνια αργότερα, ο κ. Λιβιέρης δεν έχει επισκεφθεί ξανά το Μάτι. Ωστόσο, όπως λέει, θα ήθελε να περάσει κάποια στιγμή για να δει όσα έχουν αλλάξει. «Έχω στη μνήμη μου μαύρες και σοκαριστικές εικόνες. Θέλω να πάω και να δω ένα Μάτι καλύτερο. Θέλω να το δω πιο ανθρώπινο, γιατί εγώ το γνώρισα στην κόλαση και στην καταστροφή του».
Ο δήμαρχος Ραφήνας –Πικερμίου Βαγγέλης Μπουρνούς μιλώντας στο enikos.gr ανέφερε πως η εικόνα γίνεται όλο και καλύτερη κάθε χρόνο, καθώς έχει φύγει το “μαύρο” του καμένου τοπίου και έχει αποκατασταθεί το 75% των κατοικιών.
«Έχουμε κάνει μία μεγάλη διαδρομή αλλά έχουμε μπροστά μας ακόμη πολύ μεγάλο έργο για να μην ξανασυμβούν αυτά που συνέβησαν το 2018. Δυστυχώς, δεν έχουμε αναπλάσει ακόμη το δάσος που υπήρχε πριν, ενώ τα έργα αποκατάστασης βρίσκονται σε εξέλιξη καθώς λειτουργούν εδώ και 1μιση χρόνο τα εργοτάξια».
Παράλληλα, όπως λέει, έχουν τουλάχιστον ακόμη έναν χρόνο δουλειάς προκειμένου να ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο, στο δίκτυο ηλεκτροφωτισμού, όπως και στους πεζόδρομους. «Οι πολεοδομικές μελέτες είναι στην δεύτερη φάση ανάρτησης για την ένταξη πέντε περιοχών μέσω του ειδικού χωρικού σχεδιασμού στο σχέδιο πόλης».
Αναφερόμενος στην 23η Ιουλίου του 2018, κ. Μπουρνούς έκανε λόγο για μία δύσκολη μέρα, καθώς «δεν βλέπαμε να χάνεται μόνο ένα όμορφο τοπίο, αλλά και οι περιουσίες και οι κόποι μίας ζωής. Το κυριότερο ήταν ότι χάθηκαν άνθρωποι, φίλοι, συγγενείς και γείτονές μας. Ήταν μία εικόνα απόλυτης θλίψης, όμως μένει όλο και πιο πίσω στο παρελθόν, γιατί πρέπει να προχωράμε. Υπάρχουν κάποιοι κάτοικοι, που έχουν μείνει στο παρελθόν γιατί έχουν μείνει πίσω με προβλήματα, ως εγκαυματίες και δεν μπόρεσαν να περάσουν στην επόμενη μέρα. Εμείς είμαστε στην διοίκηση για να αποδώσουμε μία ασφαλή κοινωνία και είμαστε υποχρεωμένοι να κοιτάμε το μέλλον, χωρίς να ξεχνάμε τίποτα. Το Μάτι είναι σαν παρακαταθήκη μας, για να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον».
