Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων της Δευτέρας ανέρχεται στα 362 νέα κρούσματα, με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (n=337). Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 19462 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 1,9%. Παρά την πτωτική πορεία στην οποία βρίσκεται η χώρα, η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 50.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση πιθανής έξαρσης που θα μπορούσε να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα και τις τουριστικές ροές. Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid test και τα self test, για να καταπολεμηθεί η πιθανή δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, αλλά και για να συνεχιστεί η πολύ καλή πορεία στο σύνολο της χώρας.
Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (8) που καταγράφηκε είναι μειωμένος σε σχέση με τη Κυριακή (18). Όπως είχαμε προβλέψει από την προηγούμενη εβδομάδα, ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που είναι 15 συνεχίζει να είναι σε αποκλιμάκωση, αλλά σε πιο αργό ρυθμό από τον αναμενόμενο.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός τους μειώθηκε οριακά σε σχέση με την Κυριακή (215 από 231). Παρά τις παρατηρούμενες διακυμάνσεις, συνεχίζεται η αποκλιμάκωση με βάση την επικαιροποιημένη πρόβλεψη. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.
- 600.000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο (με βάση τα ημερήσια δεδομένα των self-test που έχουν καταχωρηθεί από τις 28/4 μέχρι και σήμερα), και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.
- Τα ανοίγματα δραστηριοτήτων που έχουν ξεκινήσει από τις 5 Απριλίου, θα πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης και ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι. Εάν συνεχίσει η τήρηση των μέτρων, τότε η πορεία αποκλιμάκωσης δε θα αναστραφεί.
- Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 110.000 ημερησίως, όπως και πραγματοποιείται από τις 5 Μαΐου.
Με δεδομένη την αβεβαιότητα που αφορά κυρίως τις δύο πρώτες παραδοχές, οι προβλέψεις μας θα επαναεπικαιροποιούνται εάν παρατηρήσουμε αποκλίσεις που δε θα επιβεβαιώνουν την αναμενόμενη πορεία. Όπως ήδη αναφέραμε, η πορεία των κρουσμάτων φαίνεται να είναι ελαφρώς καλύτερη από την μέχρι πρότινος αναμενόμενη, και πλέον απομακρύνεται η πιθανότητα προσωρινής αναστροφής της πορείας αποκλιμάκωσης, γεγονός που οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των self-test που πραγματοποιούνται τελικά σε σχέση με αυτά που είχαμε υποθέσει ένα μήνα πριν, γεγονός ιδιαίτερα ευχάριστο. Μια μικρή επιφύλαξη έχουμε για το τι μπορεί να συμβεί στις επόμενες εβδομάδες, με δεδομένη την αύξηση της ποσόστωσης του στελέχους Β.1.1.318, το οποίο φαίνεται να έχει αυξημένη μεταδοτικότητα σε σχέση με το Β.1.1.7. Ας σημειωθεί ότι το στέλεχος Β.1.1.7 ήταν ήδη πιο μεταδοτικό κατά περίπου 30% σε σχέση με το αρχικό στέλεχος (wild type), ενώ το στέλεχος Β.1.167 (στέλεχος Δ) και το οποίο πλέον έχει έρθει και στην Ελλάδα, έχει αυξημένη μεταδοτικότητα από το υπάρχον στέλεχος κατά 70%. 
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται χαμηλότερος αριθμός κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη με 15 κρούσματα (19 κρούσματα την Κυριακή) και υψηλότερος στην Αττική με 187 κρούσματα (107 κρούσματα την Κυριακή). Η Αθήνα πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 52% των κρουσμάτων, και εμφανίζει σχεδόν τα δωδεκαπλάσια κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Ο ρυθμός με τον οποίο επέρχεται η αποκλιμάκωση στην Αττική, παρουσιάζεται στο Σχήμα 5, ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) παρουσιάζονται στο Σχήμα 6. Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια σταθεροποίηση του αριθμού των κρουσμάτων στην Αθήνα, η οποία δεν συνάδει με τη επίδραση της θερμοκρασίας και της υπεριιώδους ακτινοβολίας στη μεταδοτικότητα , ούτε και με τα υπάρχοντα μέτρα. Μια πιθανή εξήγηση είναι η αυξημένη διασπορά στην κοινότητα του μεταλλαγμένου στελέχους Β.1.318, οπότε και αναμένουμε τα δεδομένα των επομένων ημερών για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε μια πιο σαφή εικόνα, αλλά και να κατανοήσουμε τους λόγους αυτής της διακύμανσης αν συνεχιστεί.
Όσον αφορά στη Θεσσαλία, μειωμένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με την Κυριακή παρατηρήθηκε στη Λάρισα με 7 κρούσματα (Σχήμα 9), συνεχίζει η αργή πορεία αποκλιμάκωσης, και πλέον βρίσκεται υπό του ορίου χαρακτηρισμού ως κόκκινη περιοχή. Στην Καρδίτσα δεν εντοπίστηκε κανένα κρούσμα (Σχήμα 11), και πλέον βρίσκεται σε σταθερά πτωτική τροχιά, έχοντας απομακρυνθεί αισθητά από το όριο της κόκκινης περιοχής. Στη Μαγνησία με 10 κρούσματα (Σχήμα 10) παρατηρείται αυξημένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με την Κυριακή και όπως αναμέναμε, βρίσκεται πλέον κάτω από το όριο χαρακτηρισμού ως κόκκινη περιοχή, με την πορεία να αναμένεται να συνεχίζει να είναι πτωτική. Στα Τρίκαλα με κανένα κρούσμα (Σχήμα 12) παρατηρείται μικρότερος αριθμός σε σχέση με την Κυριακή, η πορεία είναι καθοδική με παροδικές διακυμάνσεις, και η περιοχή έχει προ ημερών αποχαρακτηριστεί από κόκκινη.
Μειωμένος σε σχέση με την Κυριακή ήταν ο αριθμός των κρουσμάτων στα Ιωάννινα με 3 κρούσματα (Σχήμα 26), όπου το έντονα ανοδικό κύμα των προηγούμενων εβδομάδων, έχει περιέλθει σε τροχιά ισχυρής αποκλιμάκωσης, και πλέον, η περιοχή βρίσκεται κάτω από το όριο χαρακτηρισμού ως κόκκινη. Στη Θεσπρωτία (Σχήμα 27), στην Πρέβεζα (Σχήμα 29) και στην Άρτα (Σχήμα 28) δεν εντοπίσθηκαν κρούσματα, με τη συνολική πορεία να συνεχίσει την αναμενόμενη αποκλιμάκωση. Με τα δεδομένα της Δευτέρας, όλες οι περιοχές της Ηπείρου έχουν απομακρυνθεί από το όριο χαρακτηρισμού ως κόκκινες και βρίσκονται σε καθοδική τροχιά. 
Συμπεράσματα:
Με βάση τα αποτελέσματα της Δευτέρας, είχαμε μικρότερο αριθμό ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) σε σχέση με την Κυριακή, και συνολικά συνεχίζεται η πορεία αποκλιμάκωσης, η οποία εκφράζεται και στον αριθμό των θανάτων. Οι προβλέψεις αυτές συνάδουν με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE, όπως και ο αριθμός των κρουσμάτων, μετά και τις επικαιροποιημένες προβλέψεις, σύμφωνα με τις οποίες ελήφθη υπόψιν η αυξημένη αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού της πανδημίας, που συντελούν καθοριστικά στη συνέχιση της πορείας αποκλιμάκωσης. Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 1.3% (η ημερήσια τιμή σήμερα είναι 1.9%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) διαμορφώθηκε στο 0,84 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Συνολικά η πορεία της πανδημίας είναι καλή, αλλά η παρατηρούμενη επιβράδυνση της πτωτικής πορείας, έχει γίνει πλέον πιο έντονη, και παρά το γεγονός ότι ο ημερήσιος αριθμός των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) παραμένει κάτω από τα 400, πλέον έχει ξανανέβει στα 396. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πορεία της πανδημίας συνολικά θα παραμένει πτωτική, (αν και με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με την προηγουμένη εβδομάδα, όπως υποδηλώνει και η αύξηση του Rt), κυρίως λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας και της επαγόμενης πτώσης της μεταδοτικότητας, του μεγάλου αριθμού των self-test και πλέον, λόγω και της προόδου των εμβολιασμών. Η επιδημιολογική εικόνα σε σχέση με την προηγούμενη Κυριακή, παρουσιάζεται στα συγκριτικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα στο Σχήμα 53.
Όσον αφορά επιμέρους περιοχές, όλες πλέον βρίσκονται σε πτωτική πορεία, ενώ με τα τωρινά δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη πορεία, πλέον δεν υφίσταται ανάγκη επιτήρησης για καμία περιφέρεια, με μικρή επιφύλαξη μόνο για το Ρέθυμνο, όπου έχει παρουσιαστεί μια έντονη διακύμανση τις προηγούμενες ημέρες, παρόλο που αναμένουμε να επανέλθει σε πτωτική πορεία. Επίσης, όπως αναφέρθηκε, προβληματίζει η σταθεροποίηση στην Αθήνα, και ο βαθμός που αυτή σχετίζεται με την εξάπλωση μεταλλαγμένων και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών (κυρίως το Β.1.1.318 αλλά και το Β.1.617).Με βάση τον υψηλό αριθμό των self-test που πραγματοποιείται τις τελευταίες εβδομάδες, πλέον δεν αναμένουμε αναστροφή της πορείας αποκλιμάκωσης, αρκεί να συνεχιστεί η συμμόρφωση με τα ισχύοντα μέτρα περιορισμού της πανδημίας (χρήση μάσκας και περιορισμοί που αφορούν κυρίως κλειστούς χώρους) και κυρίως η συνέχιση των self-test σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού (με έμφαση στους εργαζόμενους σε δραστηριότητες με μεγάλο αριθμό ενεργών επαφών). Επίσης, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έγιναν διαθέσιμα, ανησυχία πλέον δημιουργεί η αύξηση του ποσοστού διασποράς του μεταλλαγμένου στελέχους Β.1.1.318 σε συγκεκριμένες περιοχές για το 15νθήμερο από 10/05/2021 έως 23/05/2021, όπου οι αντίστοιχες ποσοστώσεις είναι 17.57% για την Αττική, 52.11% για τη Στερεά Ελλάδα, 40% για την Ήπειρο και 19.28% για την Πελοπόννησο, αλλά και η εμφάνιση πλέον στη χώρα της μετάλλαξης Β.1.617. Με δεδομένα τα υπάρχοντα ανοίγματα και την έλευση των τουριστικών ροών είναι ακόμα πιο σημαντική η τήρηση των μέτρων, με κυριότερη την ορθή και μαζική εφαρμογή των self-test, με ταυτόχρονη αύξηση της ιχνηλασίας των επαφών των ανιχνευθέντων ως θετικοί και καραντίνα 14 ημερών για τους συμπολίτες μας που θα επιβεβαιωθεί ότι είναι θετικοί στην μόλυνση με SARS-CoV-2 ακόμη και αν είναι ασυμπτωματικοί. Η σημασία και η αποτελεσματικότητα των self-test και του εμβολιασμού έχει ήδη φανεί τις προηγούμενες 8 εβδομάδες. Με δεδομένη την εμφάνιση της μετάλλαξης Β.1.617 ο πλήρης εμβολιασμός (με δύο δόσεις) του συνολικού πληθυσμού είναι σε συνδυασμό με τη μαζική και συχνή χρήση self-test οι δύο πιο αποτελεσματικές γραμμές άμυνας που έχουμε για να αντιμετωπίσουμε ΑΜΕΣΑ αυτό το πολύ πιο μεταδοτικό στέλεχος του SARS-CoV-2. Σχετικά με το άνοιγμα των συνόρων σε τουριστικές ροές, αυτό θα πρέπει να συνοδευτεί με τα παρακάτω μέτρα:α) εργαστηριακός έλεγχος των ταξιδιωτών τουλάχιστον 48 ώρες πριν την αναχώρηση με δυνατότητα επανάληψης του ελέγχου 7 ημέρες από την άφιξή τους στη χώραβ) πιστοποιητικό ανάρρωσης από την Covid-19 με ημερομηνία μέχρι 6 μήνες πριν την άφιξή τους στη χώρα. γ) δυνατότητα αυξημένου αριθμού rapid test στα τουριστικά θέρετρα της χώρας και όχι μόνο στις πύλες εισόδου.Αν θέλουμε να συνδυάσουμε τη χρηστή διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου από την COVID-19 με την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι κρίσιμο να προετοιμάζουμε κατάλληλα τους χώρους εργασίας, εκπαίδευσης, τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε επίπεδα υποδομής ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν με αυξημένη ασφάλεια και να μην στηριζόμαστε μόνο στα μέτρα περιορισμού δραστηριοτήτων. Ο περιορισμός δραστηριοτήτων και το lockdown είναι τα τελικά μέτρα που παίρνουμε όταν πρέπει να περιορίσουμε την επέκταση της διασποράς του SARS-CoV-2 δραστικά, δεν μπορεί να είναι τα πρώτα μέτρα που παίρνουμε.