Η «R» φέρνει στο φως το σκεπτικό της δικαστικής απόφασης που καθαρογράφηκε για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, οδηγώντας ξανά στο εδώλιο 21 κατηγορουμένους.
Της ΑΝΝΑΣ ΚΑΝΔΥΛΗ – ΠΗΓΗ: Realnews
Έναν μήνα μετά την εκφώνηση της ετυμηγορίας του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών για τους υπαίτιους της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι το 2018 με τους 104 νεκρούς, η απόφαση καθαρογράφηκε και έτσι άνοιξε ο δρόμος για να ξεκινήσει η δίκη σε δεύτερο βαθμό. Οπως έγινε γνωστό το πρωί της Παρασκευής, η νέα δίκη προσδιορίστηκε να ξεκινήσει στις 8 Ιουλίου.
Υπό τον κίνδυνο της παραγραφής, που επέρχεται τον Ιούλιο του 2026, όλα «έτρεξαν» με ρυθμούς πρωτόγνωρους για την ελληνική Δικαιοσύνη, ώστε η διαδικασία σε δεύτερο βαθμό να ξεκινήσει άμεσα. Από τους συνολικά 21 κατηγορουμένους που κάθισαν στο εδώλιο, καταδικάστηκαν τελικά οι έξι, αλλά, κατόπιν έφεσης που ασκήθηκε από την Εισαγγελία, όλοι θα δικαστούν από την αρχή στο Εφετείο.
8.500 σελίδες
Η απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, με τα πρακτικά της δίκης και το σκεπτικό, αγγίζει τις 8.500 σελίδες. Περιγράφεται όλο το χρονικό των τραγικών λαθών και των παραλείψεων που έγιναν εκείνη την ημέρα και είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν τόσες ζωές, να τραυματιστούν δεκάδες άλλοι άνθρωποι και να γίνουν στάχτη ολόκληρες περιουσίες. Οπως προκύπτει από τα όσα αναφέρονται, φαίνεται ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος από τη στιγμή που έγινε η πρώτη ενημέρωση. Επιπλέον σημειώνεται ότι η πυρκαγιά αρχικώς υποβαθμίστηκε. «Στις 17:30 δόθηκε η ενημέρωση στο ΕΣΚΕ (σ.σ.: Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο) ότι η φωτιά κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια. Ετσι, εκείνη τη στιγμή ήταν ενήμερο ότι η φωτιά ήταν πλέον θέμα χρόνου να εισέλθει στον έμπροσθεν ευρισκόμενο οικιστικό ιστό και να απειλήσει άμεσα ανθρώπους και περιουσίες», σημειώνεται στο σκεπτικό.
Παράλληλα, τονίζεται ότι δεν έγινε ορθή χρήση των διαθέσιμων εναέριων μέσων. «Ήταν, επίσης, γνωστό ότι, αφής η πυρκαγιά θα εισερχόταν σε οικιστικό ιστό, δεν θα μπορούσαν πλέον να επιχειρήσουν τα πυροσβεστικά αεροπλάνα, καθώς αποτελεί κοινή παραδοχή ότι αυτά δεν επιχειρούν όταν η φωτιά βρίσκεται και καίει εντός οικιστικού ιστού ή όταν υπάρχει μείξη δάσους και οικιών. Έτσι, από πλευράς εναέριων μέσων, ήταν πλέον γνωστό και ξεκάθαρο ότι η μόνη επιλογή αναχαίτισης της φωτιάς ήταν τα ελικόπτερα και ειδικότερα κάποιο από τα τέσσερα μισθωμένα Sikorsky Ericsson S 64. Παράλληλα, ήταν γνωστό στο ΕΣΚΕ ότι στην περιοχή της Νταού επιχειρούσε, εκείνη τη στιγμή, μόνο ένα εναέριο μέσο (ελικόπτερο), που είχε μεταβεί εκεί από τις 17:10… και τότε παρέσχε και την πρώτη ενημέρωση για την εικόνα της φωτιάς. Επομένως, δεδομένου ότι το εν λόγω εναέριο μέσο ήταν εκεί και επιχειρούσε ήδη από τις 17:10, ασφαλώς το ΕΣΚΕ γνώριζε ότι τα χρονικά όρια παρουσίας του εξαντλούνταν, καθώς σύντομα θα έπρεπε να αποχωρήσει για ανεφοδιασμό σε καύσιμα, όπως πράγματι αποχώρησε για τον λόγο αυτό στις 18:20 και προσγειώθηκε στο Τατόι».
Η μοιραία εκτροπή
Σύμφωνα με το σκεπτικό, η εντολή εκτροπής στις 18:00 του ενός ελικοπτέρου στο Σουσάκι του νομού Κορινθίας, από την Νταού όπου επιχειρούσε, «…δεν ήταν επιχειρησιακά ορθή… καθόσον η κατάσταση εκεί μπορούσε να αντιμετωπιστεί με τις επίγειες δυνάμεις, ενώ αντιθέτως ήταν καθοριστικής σημασίας η συμβολή του ανωτέρω ελικοπτέρου στην κατάσβεση της πυρκαγιάς στην περιοχή της Νταού, ώστε να επιβραδύνει την εξέλιξή της…».
Η εσφαλμένη αυτή εντολή αποδίδεται στον Σωτήρη Τερζούδη, τον τότε αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος «από αμέλειά του, δηλαδή από έλλειψη της προσοχής την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει, σκότωσε άλλους και δη 102 ανθρώπους».
Ευθύνες για την εκτροπή του ελικοπτέρου αποδίδονται και στον τότε διοικητή του ΕΣΚΕ Ιωάννη Φωστιέρη, ο οποίος, κατά τους δικαστές, εξαιτίας των πράξεών του «προκάλεσε βλάβη της υγείας άλλων και δη 32 ανθρώπων». Ο ίδιος φέρει ευθύνη και γιατί «δεν αξιοποίησε ορθά τα δύο Ε/Κ Chinook, που είχε παραχωρήσει το ΓΕΕΘΑ στο Πυροσβεστικό Σώμα για το κατασβεστικό έργο του και ειδικότερα δεν επιλήφθηκε ώστε να δώσει ο ίδιος και μάλιστα έγκαιρα εντολή, προκειμένου αυτά να επιχειρήσουν στην πυρκαγιά στην ευρύτερη περιοχή της Νταού Πεντέλης, με αποτέλεσμα το μεν ένα να απογειωθεί καθυστερημένα, το δε δεύτερο να μην απογειωθεί και να μην αξιοποιηθεί καθόλου επιχειρησιακά».
Πλην των εναέριων μέσων, όμως, δεν έγινε και ορθή αξιοποίηση των πλωτών μέσων, προκειμένου να σωθούν άνθρωποι που είχαν καταφύγει κατά τη διάρκεια της φονικής πυρκαγιάς στη θάλασσα. Η ευθύνη για αυτό αποδίδεται στον τότε υπαρχηγό της Πυροσβεστικής Βασίλη Ματθαιόπουλο, ο οποίος «…δεν έδωσε εντολή να επιχειρήσουν τα τρία πλοιάρια της ΥΠΛΩΜ (Υπηρεσία Πλωτών Μέσων) στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι – Ραφήνα για τη διάσωση ανθρώπων που βρίσκονταν στη θάλασσα εξαιτίας της πυρκαγιάς», ενώ, επιπλέον, «δεν έδωσε εντολή να επιχειρήσουν και οι τρεις σωστικές λέμβοι της ΕΜΑΚ…». Συνέπεια της πράξης του ήταν να χαθούν εννέα άνθρωποι.
Αυτοδιοικητικοί
Μεταξύ των αθωωθέντων από το πρωτόδικο δικαστήριο ήταν οι τότε εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, καθώς, κατά τους δικαστές, δεν είχαν καμία ευθύνη. Οπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, για την πρώην περιφερειάρχη Αττικής, Ρένα Δούρου, δεν ήταν η αρμόδια για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των ανθρώπων που βρίσκονταν στον Νέο Βουτσά, στο Μάτι και στο Κόκκινο Λιμανάκι, καθώς δεν έλαβε, όπως προβλέπεται, τη σχετική εισήγηση από την Πυροσβεστική. «Ο νόμος ως προς το θέμα αυτό είναι σαφής και ανεπίδεκτος παρερμηνείας. Η τυχόν απόφαση της κατηγορουμένης να δώσει εντολή για διενέργεια απομάκρυνσης χωρίς να υπάρχει προηγούμενη εισήγηση θα προσέκρουε στον νόμο, ενώ μόλις χρειάζεται να σημειωθεί ότι για τη λήψη της σχετικής απόφασης πρέπει να έχουν τεθεί υπ’ όψιν του οργάνου, που έχει την αρμοδιότητα να αποφασίσει σχετικά, από τον επίγειο επικεφαλής συγκεκριμένα δεδομένα και δη η πορεία, η κατεύθυνση και ο χρόνος προσέγγισης της πυρκαγιάς στην κατοικημένη περιοχή…».
Για τη μη συνδρομή στο διασωστικό έργο, ιδίως με την έγκαιρη αποστολή υλικών δυνάμεων και ανθρώπινου δυναμικού στην πληγείσα περιοχή, οι δικαστές αναφέρουν ότι το έργο διάσωσης αποτελεί αρμοδιότητα αποκλειστικά και μόνο του Πυροσβεστικού Σώματος. «Η Περιφέρεια ή κάποιος αυτοδιοικητικός φορέας δεν συνδράμει αυτοβούλως στο διασωστικό έργο, πρώτιστα επειδή τα όργανά τους δεν γνωρίζουν και δεν είναι η αποστολή τους να γνωρίζουν μεθόδους και τεχνικές διάσωσης πολιτών. Οι εν λόγω φορείς μόνο επικουρικά και υποβοηθητικά μπορούν να συνδράμουν στο συγκεκριμένο έργο, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης της πυροσβεστικής υπηρεσίας».
Για τον πρώην δήμαρχο Μαραθώνα, Ηλία Ψινάκη, σημειώνεται πως «είχε λάβει τα προσήκοντα μέτρα για τον καθαρισμό των χωρών αρμοδιότητάς του (κοινόχρηστων χώρων, οικοπέδων και λοιπά) από καύσιμη θετική ύλη, βλάστηση και υπολείμματα καθαρισμού. Προκύπτει, δε, ότι κατά το έτος 2018 οι ποσότητες των σωρευμένων υπολειμμάτων, που περισυνελέγησαν και μεταφέρθηκαν ήταν σημαντικά ανώτερες σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ως εκ τούτου, προκύπτει ότι σε επίπεδο προβλεπτικού καθαρισμού ο κατηγορούμενος, ως κατά τον νόμο υπόχρεος, είχε προβεί στις δέουσες ενέργειες».
