Κόντρα στη Βουλή για το σχέδιο νόμου που κυρώνει τη Συμφωνία για την επιστροφή αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού.
Η συμφωνία υπεγράφη την 21η Ιουλίου 2022, µε συμβαλλόμενους το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδας, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Κυκλαδικό Μουσείο), το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης (Metropolitan Museum of Art – ΜΕΤ) και το Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού µε έδρα το Ντελαγουέρ (Hellenic Ancient Culture Institute INC. – HACI). Η εν λόγω Συµφωνία αφορά στην επιστροφή στην Ελλάδα ιδιωτικής συλλογής αποτελούμενης συνολικά από 161 αρχαιότητες του κυκλαδικού πολιτισμού και την έκθεσή της στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε με τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Καθώς, κατά τη διάρκεια της συζήτησης βουλευτές της αντιπολίτευσης επέκριναν την κυβέρνηση και προσωπικά την υπουργό Πολιτισμού, μεταξύ αυτών και ο Νίκος Φίλης που μίλησε για ποινικά αδικήματα, η Λίνα Μενδώνη προκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ να ζητήσει να κινηθεί ο νόμος περί ευθύνης υπουργών. «Μου κάνει ιδιαίτερα δυσάρεστη εντύπωση, όταν ένας γνήσιος αριστερός σαν τον κ. Φίλη, με τη δικιά του διαδρομή, μιλάει τόσο εύκολα για ύπαρξη ποινικών ευθυνών υπουργών της Ελληνικής Δημοκρατίας. Επειδή, όπως άκουσα, είναι διατεθειμένος να προχωρήσει, μεταξύ άλλων, σε ποινική μάχη εναντίον μου, θα τον παρακαλούσα να κάνει χρήση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και να ζητήσει να ξεκινήσει η διαδικασία στη Βουλή. Να καταθέσει πρόταση κατηγορίας και να εξετάσει η Βουλή αν πρέπει να μου ασκηθεί δίωξη για την επιστροφή των Κυκλαδικών αρχαιοτήτων», είπε η υπουργός Πολιτισμού.
«Η κυβέρνηση της ΝΔ εξασφάλισε την επιστροφή του συνόλου της Συλλογής των 161 αρχαίων αντικειμένων του Κυκλαδικού Πολιτισμού. Ούτε ένα ούτε δύο. Αυτή είναι η πατριωτική στάση επιστροφής και επαναπατρισμού των πολιτιστικών αγαθών στα πλαίσια της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης. Το 2048, στα 25 χρόνια. η Συλλογή όλη επιστρέφει στην Ελλάδα και στις Κυκλάδες. Το 2048 θα γίνει κυβέρνηση και τότε ας αλλάξει τη συμφωνία», είπε η Λίνα Μενδώνη.
Από την ψηφοφορία αποχώρησε ο ΣΥΡΙΖΑ «για να μην νομιμοποιήσει, με τίποτα, μια διαδικασία που είναι παράνομη και επιφυλάσσεται για οτιδήποτε μπορεί να κάνει ώστε αυτή η συμφωνία να μην μπορέσει να εφαρμοστεί», όπως εξήγησε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου που κατηγόρησε την υπουργό Πολιτισμού ότι δεν πρέπει να επιμείνει να σύρει τη Βουλή σε μια παράνομη, μια λεόντειο συμφωνία, η οποία είναι συμφωνία που εκχωρεί δικαιώματα του ελληνικού λαού και του ελληνικού δημοσίου.
Η Σία Αναγνωστοπούλου αναφέρθηκε και στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης του υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο ανέγνωσε νωρίτερα η Λίνα Μενδώνη, για να παρατηρήσει ότι είναι ένα έγγραφο που έχει ημερομηνία μόλις 6 Σεπτεμβρίου, δύο λοιπόν ημέρες πριν τη σημερινή συζήτηση στη Βουλή. Ταυτοχρόνως, σχολίασε ότι η κυβέρνηση μέμφεται τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, που με χθεσινό έγγραφό του, μέμφεται ότι κάποιες από τις αρχαιότητες αυτής της συλλογής, της καλούμενης συλλογής Στερν, ήταν γνωστές από το 1990 και εκτέθηκαν και υπάρχουν σε κατάλογο που είναι στη βιβλιοθήκη. «Η διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς έκανε τη δουλειά της; Την ειδοποιήσατε ότι έπρεπε να κάνει τη δουλειά της; Σας καταθέσαμε ότι οι υπηρεσίες του υπουργείου, από τον Τύπο, έμαθαν γι’ αυτή τη συμφωνία», είπε η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ.
«Αν ήταν εύκολο, το υπουργείο Πολιτισμού δεν θα πλάκωνε τον συλλέκτη στις αγωγές, αυτόν, το Μητροπολιτικό Μουσείο, τον αρχαιοκάπηλο που τα πήρε το ’90, το ’70, ’50, το ’20, ο παππούς του; Όλοι ξέρουμε ότι όλα τα εκθέματα, ειδικά στα ξένα μουσεία, είναι προϊόν αρχαιοκαπηλίας, από τους προηγούμενους αιώνες!» σχολίασε η εισηγήτρια της ΝΔ Φωτεινή Πιπιλή που τόνισε πως το θέμα είναι ότι 161 αρχαιότητες του Κυκλαδικού Πολιτισμού θα επιστρέψουν οριστικά στην πατρίδα τους. «Δίνουμε ραντεβού, εμείς οι βουλευτές, οι…συνεργοί της αρχαιοκαπηλείας, που στηρίζουμε τη συμφωνία. Δίνουμε ραντεβού με τον ελληνικό λαό που διαβάζει, παρακολουθεί και δεν παρασύρεται, από τις ψευδολογίες και τους δράκους, ραντεβού την 1η Ιανουαρίου, Β. Σοφίας και Ηροδότου γωνία, να δούμε τις ουρές που θα σχηματίζονται, για ένα χρόνο έξω από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, για να θαυμάσουν αυτό, που στην ουσία από σήμερα μας ανήκει», είπε η Φωτεινή Πιπιλή.
Νωρίτερα, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης είχε σχολιάσει ότι το νομοσχέδιο θα έπρεπε να έχει τον τίτλο «η αρχαιοκαπηλία στην εξουσία», διότι «επιχειρείται η νομιμοποίηση μιας τεράστιας αρχαιοκαπηλίας» αφού είναι γνωστό ότι «τα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια, του 3.000 πΧ, βρίσκονται μόνο στον ελληνικό χώρο». Ο Νίκος Φίλης κατηγόρησε προσωπικά την Λίνα Μενδώνη ότι διευκολύνει τους αρχαιοκάπηλους, διευκολύνει μια «χρυσοφόρα μπίζνα» με το ΜΕΤ, με άγνωστο μεσάζοντα. «Η κυβέρνηση νομοθετεί μετατρέποντας τον αρχαιοκάπηλο Στερν σε χορηγό. Μήπως να προτείνετε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να τον παρασημοφορήσει κιόλας;», είπε ο Νίκος Φίλης που προειδοποίησε ότι «θα προκύψουν ποινικές ευθύνες που δίπλα στις πολιτικές ευθύνες, μπορεί να οδηγήσουν στη δίωξη της υπουργού Πολιτισμού» και γι΄ αυτό όποιος ψηφίσει αυτό το νόμο θα είναι συνένοχος και συνυπεύθυνος.
Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛΛ Δημήτρης Κωνσταντόπουλος είπε ότι το κόμμα του δεν πήρε επαρκείς απαντήσεις στα ερωτήματα που έθεσε στην υπουργό Πολιτισμού. Κατήγγειλε ότι γίνονται παρεκκλίσεις από τον αρχαιολογικό νόμο, παρατήρησε πως η διαδικασία για τη σύναψη της σύμβασης αυτής είναι ίσως να είναι προπομπός και για άλλες διεκδικήσεις αρχαιολογικών θησαυρών της Ελλάδας και επέμεινε ότι θα μπορούσαν να αναζητηθούν ευθύνες από τον κ. Στερν.
Αντιπαράθεση Πιπιλή-Αναγνωστοπούλου
«Επαναπατρίζεται, χωρίς αντιδικία και χωρίς καμία απολύτως οικονομική επιβάρυνση του ελληνικού δημοσίου, μεγάλος αριθμός άγνωστων, έως χθες, αρχαιοτήτων. Εξασφαλίζεται η παγκόσμια προβολή της σπάνιας αυτής προβολής, με την έκθεση για ένα χρόνο στο Κυκλαδικό Μουσείο της Αθήνας. Δηλώνεται η ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους επί της συλλογής», είπε η εισηγήτρια της ΝΔ Φωτεινή Πιπιλή και σχολίασε τις επικρίσεις-προειδοποιήσεις που διατυπώνει ο ΣΥΡΙΖΑ σε βάρος της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη.
«Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου είπε ότι δεν θα μιλάμε για ειδώλια της Κυκλαδικής Τέχνης αλλά εδώλια, λέγοντας χαρακτηριστικά ‘θα δούμε αν ποτέ φτάσουμε εκεί’. Στο σπίτι του κρεμασμένου, για δύο εδώλια που έχουν στηθεί με απόφαση της δικαιοσύνης-Παππά, Παπαγγελόπουλο- δεν μιλάμε για σχοινί», είπε η Φωτεινή Πιπιλή και πρόσθεσε: «Κατά τη δική σας λογική, πρέπει τα αρχαία να τα κλείσουμε πάλι στα μπαούλα να πηγαίνετε εσείς και η παρέα σας, η κυρία Κουτσούμπα, η πρόεδρος του Σωματείου Αρχαιολόγων, η οποία κυρίως έγινε γνωστή από τη διακίνηση του αισχρού συνθήματος εναντίον του πρωθυπουργού μιας ευρωπαϊκής χώρας, να τα κλείσετε, να πηγαίνετε και με την κυρία Βλαζάκη, η οποία χθες έγραψε ένα οργίλο άρθρο στην Καθημερινή αλλά στην υπογραφή της ξέχασε να πει ότι ήταν Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ, το έχει ξεχάσει, και εν συνεχεία στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Όταν παριστάνεις τον επιστήμονα ούτε μπορείς να είσαι μέλος του ΑΝΤΑΡΣΥΑ, γιατί όλοι σε διαβάζουν ως μέλος του ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ούτε μπορείς να είσαι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί όλοι σε διαβάζουν ως μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Εμένα τουλάχιστον ό,τι και να πω ξέρουν ότι είμαι νεοδημοκράτισσα, βουλευτής ψηφισμένη από ψηφοφόρους της ΝΔ».
«Για το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και την Πρόεδρο του θα πω μια κουβέντα και μόνο», απάντησε η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου και συνέχισε: «Εγώ δεν τη γνωρίζω την Πρόεδρο από κανένα σύνθημα. Τη γνωρίζω από το υποβρύχιο μουσείο της Αλοννήσου. Εάν η κ. Πιπιλή δεν τη γνωρίζει από αυτό και τη γνωρίζει από άλλα, έμαθα και πράγματα σήμερα. Εγώ τη γνωρίζω ως αρχαιολόγο και έχω μάθει, και με τη βουλευτική μου ιδιότητα, να σέβομαι τους επιστήμονες σε όποιο κόμμα και αν ανήκουν, μα πραγματικά σε όποιο κόμμα και αν ανήκουν, και τη δουλειά τους. Και όχι να έρχομαι εδώ και να μέμφομαι τους επιστήμονες με αυτό τον τρόπο».
Η βουλευτής ζήτησε την απόσυρση του σχεδίου νόμου λέγοντας ότι το κοινοβούλιο δεν έχει δικαίωμα να περνάει με κύρωση το συγκεκριμένο θέμα. «Παρανομούμε, διότι όπως αναγνωρίζει και η αιτιολογική έκθεση αλλάζει άρθρα του αρχαιολογικού νόμου», είπε η κ. Αναγνωστοπούλου που κάλεσε επίσης το υπουργείο να απαντήσει για όσα καταγγέλλει ο Σύλλογος Αρχαιολόγων ότι ο κ. Στερν ήταν γνωστός στο παρελθόν για διακίνηση προϊόντων αρχαιοκαπηλίας. «Εδώ η Βουλή κινδυνεύει να παρανομήσει. Η Βουλή παρανομεί. Είναι θησαυρός του ελληνικού λαού, σύμφωνα με όλους τους νόμους και τις διεθνείς συμβάσεις. Ο ‘θησαυρός του κ. Στερν’, δεν είναι του κ. Στερν. Έχει εξαχθεί παράνομα από την ελληνική επικράτεια», είπε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
«Όχι» και από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
Θα καταψηφίσει το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής το σχέδιο νόμου του υπουργείου Πολιτισμού με το οποίο κυρώνεται συμφωνία για την επιστροφή αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, όπως ξεκαθάρισε ο ειδικός αγορητής Δημήτρης Κωνσταντόπουλος, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στην Ολομέλεια (σ.σ. το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είχε επιφυλαχθεί, για την τελική του στάση)
«Οι ελληνικές αρχαιότητες πρέπει να επιστρέψουν στη γενέθλια γη τους. Να κοσμήσουν τα μουσεία μας, να αποτελέσουν κτήμα του ελληνικού λαού», είπε ο κ. Κωνσταντόπουλος σημειώνοντας ότι «τούτο μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος και μέσα από συμφωνίες που προστατεύουν την πολιτιστική μας κληρονομιά και το δημόσιο συμφέρον».
«Η παρούσα συμφωνία ακολουθεί μια ιδιότυπη διαδικασία, η οποία με παρέκκλιση από τα προβλεπόμενα στον αρχαιολογικό νόμο, με τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού να είναι απούσες, με τον συλλέκτη να απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη, και τις αρχαιότητες να παραμένουν εν τέλει, για 25 συν 25 στο Μουσείο της Νέας Υόρκης. Γι΄αυτό δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την εν λόγω κύρωση και γι΄αυτό την καταψηφίζουμε, λέγοντας “όχι”», είπε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
ΚΚΕ: «Ουδεμία σχέση με επαναπατρισμό αρχαιοτήτων»
Ουδεμία σχέση έχουν όσα προβλέπονται στην «ετεροβαρή» αυτή τη συμφωνία, με επαναπατρισμό αρχαιοτήτων, υπογράμμισε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στην Ολομέλεια, επί του σχεδίου νόμου του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
«Ωφελημένοι από την ετεροβαρή αυτή συμφωνία, είναι ο Λέοναρντ Στερν, που παρουσιάζεται διεθνώς, ως δωρητής και ευεργέτης του ελληνικού πολιτισμού, ενώ ο ίδιος, με τις δικές του πράξεις, εδώ και δεκαετίες, έχει συμβάλει άμεσα ή έμμεσα στην προώθηση λαθρανασκαφών του Κυκλαδικού Πολιτισμού», ανέφερε ο Μανώλης Συντυχάκης και παρατήρησε επίσης ότι «ωφελημένο είναι το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, που περιλαμβάνει στις συλλογές του πολυάριθμα εκθέματα που αποτελούν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας και παράνομης διακίνησης και ωφελημένο είναι το ιδιωτικό Κυκλαδικό Μουσείο και το Ίδρυμα Γουλανδρή που αποκτά κατοχή σε 161 κυκλαδικές μοναδικές αρχαιότητες».
Κατά συνέπεια, είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ, «όχι μόνο καταψηφίζουμε το νομοσχέδιο αλλά και ζητάμε την απόσυρσή του εδώ και τώρα, ως απαράδεκτο προσβλητικό και επικίνδυνο».
Ο Μ. Συντυχάκης υπογράμμισε ότι θα είναι μακροχρόνια η έκθεση των ελληνικών αρχαιοτήτων στο εξωτερικό, «παρανόμως εξαχθέντων αρχαιοτήτων που αντί να επιστρέψουν στη χώρα, χαρίζονται ουσιαστικά στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνη της Νέας Υόρκης και στο ιδιωτικό μουσείο του Ιδρύματος Γουλανδρή». Αυτές η ενέργειες, συνέχισε, δεν έχουν καμία σχέση με επαναπατρισμό ούτε και μπορεί να λέγεται ότι αυτή η προσπάθεια κατατείνει στην προστασία πολιτιστικών αγαθών.
Μενδώνη: Ψηφίστε τη συμφωνία αν θέλετε να επιστρέψουν στη χώρα και οι 161 αρχαιότητες
«Αν θέλετε να έρθει η συλλογή αυτή στη χώρα ολόκληρη και όχι να καταφύγουμε στα δικαστήρια και να πάρουμε ένα, δύο ή πέντε ή δέκα από αυτές τις αρχαιότητες, αν θέλετε να έρθουν και οι 161 αρχαιότητες, σας καλώ να υπερψηφίσετε τη συμφωνία», δήλωσε νωρίτερα η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, απευθυνόμενη σε όλες τις πτέρυγες της Βουλής.
«H συμφωνία είναι υπέρ των ελληνικών συμφερόντων, διότι η Ελλάδα ως χώρα με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, ανήκει στην ομάδα των κρατών που οφείλουν να πρωτοπορούν στα ζητήματα του επαναπατρισμού, με όποιον τρόπο μπορούν. Η συμφωνία που έρχεται προς κύρωση από το υπουργείο Πολιτισμού, αποδεικνύει τη σοβαρότητα της δέσμευσης μας να αποκαταστήσουμε τα πολιτιστικά αγαθά της χώρας, με τον τρόπο που ενδείκνυται, κάθε φορά», είπε η κ. Μενδώνη που είχε αναγνώσει στην Ολομέλεια απόσπασμα πρακτικών της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης του υπουργείου Πολιτισμού, σύμφωνα με το οποίο «η εφαρμογή της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, προϋποθέτει πλήθος αποδεικτικών στοιχείων, όπως λεπτομερείς πληροφορίες, για το χρόνο, τον τρόπο και τις ειδικές συνθήκες, κατά τις οποίες έλαβε χώρα η παράνομη εξαγωγή ενός, υπό διεκδίκηση, αντικειμένου, τα οποία τις περισσότερες φορές δεν είναι διαθέσιμα. Κατά συνέπεια, η νομική διεκδίκηση των αντικειμένων που δεν έχουν τις ανωτέρω προϋποθέσεις, καθίσταται από ιδιαιτέρως δυσχερής έως αδύνατη». Α
πό τα ίδια πρακτικά προκύπτει ότι η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης έχει επισημάνει ότι «πολιτική του υπουργείου Πολιτισμού και πάγια επιδίωξή του, είναι να επιτυγχάνεται η επίλυση των διαφορών, με φορείς του εξωτερικού, ως προς τη διεκδίκηση αρχαιοτήτων που εντοπίζονται στην αλλοδαπή, με εξωδικαστικές διαδικασίες», διότι η διεκδίκηση μέσω δικαστικής οδού, πέραν του ότι είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και κοστοβόρα, απαιτεί και αδιάσειστες αποδείξεις, τόσο για την ελληνική προέλευση των αντικειμένων όσο και την παράνομη διακίνησή τους, από ελληνικό έδαφος, σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ιδίως δε για τις αρχαιότητες Κυκλαδικού Πολιτισμού και πάλι η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης Πολιτιστικών Αγαθών του υπουργείου Πολιτισμού έχει επισημάνει ότι ακόμα και στην περίπτωση των Κυκλαδικών αρχαιοτήτων, που δεν αμφισβητείται η ελληνικότητά τους, εντούτοις δεν είναι αυταπόδεικτο το πότε διακινήθηκαν παράνομα από το ελληνικό κράτος και τούτο διότι Κυκλαδικές αρχαιότητες και Κυκλαδικά ειδώλια, αποτέλεσαν συλλεκτικά αντικείμενα, ήδη από τον 19ο αιώνα, όταν άρχισαν οι πρώτες ιδιωτικές ανασκαφές Κυκλαδικών τάφων. Επίσης, αν και η συντριπτική πλειονότητα των Κυκλαδικών ειδωλίων προέρχεται από τον ελληνικό χώρο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις ανεύρεσης αντίστοιχων αντικειμένων, εκτός Ελλάδας, στα μικρασιατικά παράλια. «Για το λόγο αυτό, η δικαστική διεκδίκηση αποφεύγεται στις περιπτώσεις που είναι ορατή μια εξωδικαστική λύση», έχει επισημάνει η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης του υπουργείου Πολιτισμού.
«Η δικαστική διεκδίκηση της συλλογής, με αυτά τα δεδομένα, εκτιμήθηκε ως έχουσα ελάχιστα πιθανότητα αίσιας έκβασης και πάντως δεν εξασφάλιζε την επιστροφή του συνόλου των 161 αρχαιοτήτων. Ήταν αδύνατον να βρεθούν στοιχεία και για τις 161 αρχαιότητες και εμείς θέλουμε να επαναπατρισθούν όλες», είπε, στο κλίμα αυτό η Λίνα Μενδώνη που επισήμανε ότι «και οι 161 αρχαιότητες μπορεί να μην επιστραφούν αύριο, η επιστροφή τους θα γίνει σταδιακά, όμως θα επιστρέψουν. Θα επιστρέψουν όλες, χωρίς αβεβαιότητες, χωρίς τις δυσχέρειες της απόδειξης και χωρίς κανένα κόστος για το ελληνικό δημόσιο».
«Ο μοναδικός κύριος και ιδιοκτήτης της συλλογής είναι το ελληνικό δημόσιο», είπε η υπουργός Πολιτισμού που είπε ότι η συλλογή θα βρίσκεται πλέον σε τοπική σχέση με το Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού, θα βρίσκεται στα «χέρια» του, αλλά αναγνωρίζεται μόνο «αυτή την τοπική σχέση», αναγνωρίζει ότι έχει την κατοχή, διότι είναι προτιμότερο να την έχει ένα ελληνικό νομικό πρόσωπο με υποχρέωση να ακολουθεί τον ελληνικό νόμο και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, δεδομένου ότι και «ο αρχαιολογικός νόμος επιτρέπει την έννοια κατοχής σε ιδιωτικά νομικά ή φυσικά πρόσωπα, μιας αρχαιότητας που ανήκει στο ελληνικό δημόσιο». Όπως δε εξήγησε, η κατοχή αυτή αναγνωρίζεται, μόνο για να εκτεθεί η συλλογή στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης.
Η Λίνα Μενδώνη συνέστησε στα κόμματα της αντιπολίτευσης που ισχυρίζονται ότι αυτή η συμφωνία, βλάπτει την υπόθεση διεκδίκησης των γλυπτών του Παρθενώνα, «να μην κάνουν συγκρίσεις με τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, διότι έτσι λειτουργούν εναντίον των ελληνικών συμφερόντων», δεδομένου ότι με την συμφωνία που κυρώνεται σήμερα, «η Ελλάδα δανείζει στο Μητροπολιτικό Μουσείο τις αρχαιότητες, για να τις εκθέσει», «η περίπτωση του Βρετανικού Μουσείου είναι διαφορετική», επισήμανε η υπουργός λέγοντας ότι το Βρετανικό Μουσείο θεωρεί ότι είναι κύριος, ιδιοκτήτης των Γλυπτών του Παρθενώνα, «κάτι το οποίο ποτέ δεν θα αναγνωρίσει η Ελλάδα, ούτε ως κυριότητα, ούτε ως κατοχή, ούτε ως νομή».
Σε σχέση με τις επικρίσεις που δέχεται η πρόνοια ότι μέρος των αρχαιοτήτων θα εκτεθούν από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, η υπουργός Πολιτισμού υπογράμμισε ότι η συλλογή μετά την έκθεση στο ΜΕΤ, θα επιστρέψει στην Ελλάδα για να εκτεθεί σε ελληνικά μουσεία και όχι αναγκαστικά στο Κυκλαδικό Μουσείο. «Το υπουργείο Πολιτισμού θα επιλέξει τα ελληνικά μουσεία, μετά από τη γνώμη του ΚΑΣ και φυσικός χώρος για να πάνε αυτές οι Κυκλαδικές αρχαιότητες το 2048, είναι το Μουσείο της Νάξου που θα είναι αφιερωμένο στον Κυκλαδικό Πολιτισμό», είπε η υπουργός Πολιτισμού.
Γρηγοριάδης: Καλείται το Κοινοβούλιο να κυρώσει μια συμφωνία για αρχαιότητες, που δεν γνωρίζουμε εάν είναι κίβδηλες
Tην πεποίθηση ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού ήθελε να αποφύγει ακρόαση των φορέων, στη συζήτηση του σχεδίου νόμου με το οποίο κυρώνεται η συμφωνία επιστροφής 161 αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, εξέφρασε ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης και αναφέρθηκε και σε όσα είπε η βουλευτής της ΝΔ Φωτεινή Πιπιλή, για την πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. «Για να απαντήσω στην κυρία Πιπιλή που σας εκπροσωπεί, δηλαδή στη Νέα Δημοκρατία, ότι η κυρία Κουτσούμπα τυγχάνει να είναι βεβαίως η πρόεδρος του Σωματείου των Ελλήνων Αρχαιολόγων, αλλά για κακή σας τύχη, κυρία υπουργέ και αγαπητή κυρία Πιπιλή, την ανακοίνωσή της, την προσυπογράφουν και οι τέσσερις πολιτικές παρατάξεις που υπάρχουν στους αρχαιολόγους μας. Δεν είναι της κυρίας Κουτσούμπα, είναι υπερκομματική η ανακοίνωση. Δεν υπάρχει παράταξη αρχαιολογική που να μην συνυπογράφει κι αν τολμάτε, πείτε ότι δεν λέω αλήθεια», είπε ο κ. Γρηγοριάδης.
«Καλείται σήμερα το Ελληνικό Κοινοβούλιο να κυρώσει, ελληνικέ λαέ, μια συμφωνία για αρχαιότητες, που δεν γνωρίζουμε εάν είναι κίβδηλες, πλαστές, αλλά γνωρίζουμε καλά, πως αν τυχόν δεν είναι κίβδηλες, τότε είναι ασφαλώς προϊόντα λαθρανασκαφής, δηλαδή, προϊόντα εγκλήματος!», είπε ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 που κάλεσε την υπουργό Πολιτισμού να προσκομίσει σειρά εγγράφων, που ο νόμος απαιτεί, διαφορετικά, «η κυβέρνηση βάζει τον Έλληνα βουλευτή να γίνει συνεργός σε αποδοχή προϊόντων εγκλήματος».
«Μην τραυματίσετε, ανεπανόρθωτα, το κύρος της Βουλής μας, βάζοντας τους βουλευτές της να συμφωνήσουν για λογαριασμό του κράτους σας με έναν κλέφτη, έναν κοινό απατεώνα, που δεν θα έπρεπε αυτή τη στιγμή να μπορεί να συζητάει μαζί σας και με το υπουργείο σας, γιατί απλούστατα, θα έπρεπε αυτή τη στιγμή να είναι στη φυλακή προφυλακισμένος και εκεί να προετοιμάζει απλώς την υπερασπιστική του τακτική. Αυτό έπρεπε να κάνει ο κ. Στερν!», είπε ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης.
Ασημακοπούλου: «Δεν μιλάμε για επαναπατρισμό αρχαιοτήτων αλλά περί σκανδάλου»
«Δεν μιλάμε για επαναπατρισμό αρχαιοτήτων αλλά περί σκανδάλου», ανέφερε η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης Σοφία Ασημακοπούλου, κατά τη συζήτηση που εξελίσσεται στη Βουλή επί της συμφωνίας για την επιστροφή 161 αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού.
«Γίνεται λόγος για επαναπατρισμό με τη σημερινή υπό κύρωση Συμφωνία. Ο επαναπατρισμός αναντίρρητα συνιστά απολύτως θετική εξέλιξη. Όμως, εδώ σήμερα μιλάμε στην ουσία για έναν επαναπατρισμό χωρίς πατρίδα, για 161 αρχαιότητες που για πενήντα χρόνια θα πηγαινοέρχονται, διότι στην πράξη δεν πρόκειται περί επαναπατρισμού, αλλά περί σκανδάλου που αφορά μια πολύτιμη συλλογή για την Ελλάδα και για τους Έλληνες. Ο επαναπατρισμός απαιτεί κυρίως ένα στοιχείο, νομιμότητα. Δεν χωρούν ούτε επιπολαιότητες ούτε ανεύθυνες συμπεριφορές», ανέφερε η βουλευτής της Ελληνικής Λύσης και παρατήρησε: «Μας παρουσιάζετε τον κ. Στερν σαν μεγαλόκαρδο εφευρέτη. Ερευνήσατε όμως πώς βρέθηκαν οι αρχαιότητες αυτές στα χέρια του; Γιατί δεν αναφέρεται πουθενά, κυρία υπουργέ, η προέλευση, ο τρόπος απόκτησης, η γνησιότητα των 161 αντικειμένων πρωτο-κυκλαδικού πολιτισμού;».
Η κ. Ασημακοπούλου κάλεσε την παριστάμενη υπουργό Πολιτισμού να εξηγήσει πως η κυβέρνηση καλεί την ελληνική Βουλή «να λειτουργήσει ως συνένοχος, προκειμένου να νομιμοποιηθεί μια ιδιωτική συλλογή, χωρίς καμία αναφορά ή έλεγχο στην προέλευση και στον τρόπο απόκτησης των αντικειμένων», και αυτό ενώ η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις χώρες που έχουν δει την πολιτιστική κληρονομιά τους να λεηλατείται, με κλεμμένες αρχαιότητες να βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, ενώ συχνό είναι το φαινόμενο να εμφανίζονται ελληνικά αρχαία αντικείμενα προς πώληση σε οίκους δημοπρασιών.
«H Ελληνική Βουλή καλείται σήμερα να επικυρώσει την παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων του ελληνικού λαού επί της πολιτιστικής του κληρονομιάς. Ο αρχαιολογικός ν. 4858 του 2021 ορίζει με απόλυτη σαφήνεια τις ενέργειες που θα γίνονται για να αναζητηθεί η προέλευση αρχαιοτήτων, να αναγνωριστεί κάτοχος ή συλλέκτης αρχαιοτήτων, ορίζονται υποχρεώσεις στα ιδιωτικά μουσεία και δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων να διατάξουν επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στην Ελλάδα, ακόμη και αν οι αρχαιότητες βρίσκονται στο εξωτερικό», είπε η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης.
Κακλαμάνης: Τα μουσεία που έφτιαξε η οικογένεια Γουλανδρή έχουν ανεβάσει το μουσειακό στάτους της Ελλάδας σε ολόκληρο τον κόσμο
Την κριτική που δέχεται η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού για την πρόνοια έκθεσης μέρους των αρχαιοτήτων Κυκλαδικού Πολιτισμού, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σχολίασε ο προεδρεύων Νικήτας Κακλαμάνης, κατά τη συζήτηση που εξελίσσεται στην Ολομέλεια, του σχεδίου νόμου με το οποίο κυρώνεται συμφωνία επιστροφής 161 αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού.
«Θα μου επιτρέψουν οι συνάδελφοι της αντιπολίτευσης -κάποιοι, όχι όλοι- που σε τρία, τέσσερα σημεία έκαναν λίγο απαξιωτική αναφορά στην οικογένεια Γουλανδρή, ως Ανδριώτης, να υπενθυμίσω ότι τα τρία μουσεία που έφτιαξε η οικογένεια Γουλανδρή -το κυκλαδικής, στο Παγκράτι και στην ‘Ανδρο- κατά 90% από ίδιους πόρους -για να μην πω από 100%- και τα συντηρεί από ίδιους πόρους, έχουν ανεβάσει το μουσειακό στάτους της Ελλάδας σε ολόκληρο τον κόσμο. ‘Αλλο το σημερινό νομοσχέδιο κι άλλο ο απαξιωτικός τρόπος με τον οποίον αναφερθήκατε κάποιοι συνάδελφοι στην οικογένεια Γουλανδρή. Εγώ σέβομαι τις ενστάσεις σας», είπε ο Νικήτας Κακλαμάνης.
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας από αρχαιολόγους
Στάση εργασίας και συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τις αρχαιότητες της συλλογής L. Stern και το σχετικό σχέδιο νόμου πραγματοποίησαν νωρίτερα οι αρχαιολόγοι, εργαζόμενοι του υπουργείου Πολιτισμού και οι συντηρητές αρχαιοτήτων.
«Ήταν χρέος μας να μην είμαστε σήμερα στα γραφεία μας, επειδή η συμφωνία που ψηφίζεται σήμερα στην Βουλή καταργεί στην ουσία κι εμάς, ειδικά την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού η οποία χειρίζεται για πολλά χρόνια, με βάση τον αρχαιολογικό νόμο και με μεγάλη επιτυχία, υποθέσεις επαναπατρισμών» τόνισε η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα. Και πρόσθεσε ότι «η υπουργός Πολιτισμού επέλεξε όμως τους συνομιλητές της, τον πολυεκατομμυριούχο συλλέκτη Λέοναρντ Στερν, αποδεδειγμένα αποδέκτη ευρημάτων αρχαιοκαπηλικής δραστηριότητας, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης που έχει κατηγορηθεί για αρχαιοκαπηλίες, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της οικογένειας Γουλανδρή, αλλά όχι την γενική διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ».
Από την πλευρά του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, ο γραμματέας του Συλλόγου, Στάθης Γκότσης, επεσήμανε ότι «σε έγγραφο που απέστειλε σήμερα στην υπουργό Πολιτισμού η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς αναφέρει ότι οι υπηρεσίες δεν γνώριζαν τίποτε για τη συμφωνία, υπενθυμίζοντας παράλληλα ποιος είναι ο νόμιμος τρόπος, με βάση τον αρχαιολογικό νόμο, να χειριζόμαστε υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας, κατοχών και συλλεκτών».
Στη στάση εργασίας και στη συγκέντρωση συμμετείχαν επίσης ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων και η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων.
Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ-ΜΠΕ
