Του Χρήστου Μαζανίτη
Ψήφο εμπιστοσύνης πήρε η Επιχείρηση EUNAVFOR MED IRINI από το Συμβούλιο της Ένωσης και έτσι θα συνεχίσει να επιτηρεί τη Μεσόγειο θάλασσα ως τον Μάρτιο του 2023, μετά τα εξαιρετικά αποτελέσματα που έχει φέρει κατά τον πρώτο χρόνο της διεξαγωγής της.
Η βασική αποστολή της επιχείρησης είναι να συμβάλει στην εφαρμογή του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ κατά της Λιβύης μέσω της χρήσης εναέριων, δορυφορικών και θαλάσσιων πόρων. Η επιχείρηση διενεργεί ελέγχους, ενημέρωση ναυτιλλομένων μέσω των διαδικασιών του «friendly approach» και νηοψίες σκαφών στην ανοικτή θάλασσα, στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης, όταν υπάρχουν υπόνοιες ότι αυτά μεταφέρουν όπλα από και προς τη Λιβύη, σύμφωνα με την απόφαση 2292-2016 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Επίσης της έχει ανατεθεί η παρακολούθηση των παραβιάσεων που διαπράττονται μέσω εναέριων και χερσαίων διαδρομών. Ως δευτερεύουσες αποστολές είναι η παρακολούθηση και συλλογή πληροφοριών για παράνομες εξαγωγές ορυκτού και αργού πετρελαίου, καθώς και προϊόντων διύλισης αυτού από τη Λιβύη, η συμβολή στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στην εκπαίδευση της Ακτοφυλακής και του Πολεμικού Ναυτικού της Λιβύης, και τέλος η συμβολή στη διακοπή του δικτύου λαθρεμπορίου και διακίνησης ανθρώπων μέσω της συλλογής πληροφοριών και της περιπολίας από εναέρια μέσα.
Ο απολογισμός
Τα αποτελέσματα από τους μέχρι τώρα ελέγχους είναι εντυπωσιακά. Κατά το πρώτο έτος της επιχείρησης έχουν πραγματοποιηθεί περισσότεροι από 3.000 έλεγχοι στη θάλασσα, σε λιμάνια και αεροδρόμια και έχουν υποβληθεί 24 εκθέσεις για παραβιάσεις στην Επιτροπή Κυρώσεων των Ηνωμένων Εθνών. Σημαντικό επίσης είναι ότι οι έλεγχοι δεν περιορίστηκαν σε συμβουλές ή προτροπές, αλλά έχουν επιβληθεί και κυρώσεις σε εταιρείες οι οποίες εμπλέκονταν στις παραβιάσεις αυτές, με μία από αυτές «εντελώς τυχαία» να προέρχεται από την Τουρκία…
Η συμμετοχή των ενόπλων δυνάμεων της χώρας μας από την πρώτη στιγμή που συγκροτήθηκε η επιχείρηση ήταν ουσιαστική σε προσωπικό και μέσα. Έλληνες αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού έχουν αναλάβει καίριες θέσεις στην αλυσίδα διοίκησης, όπως η θέση του Διοικητή των Δυνάμεων (Force Commander) κατά το προηγούμενο εξάμηνο και αυτή του Επιτελάρχη (Chief of Staff) την τρέχουσα περίοδο. Από την άλλη και τα μέσα, όντως πολύ σημαντικά με τα οποία συνδράμει η χώρα μας, δηλώνουν την ισχυρή παρουσία με μία φρεγάτα με οργανικό ελικόπτερο και ένα αεροσκάφος Έγκαιρης Προειδοποίησης EMB-145H να έχουν ολοκληρώσει πλήθος αποστολών σε θάλασσα και αέρα αντίστοιχα.
Η επιχείρηση συνεχίζεται
Η απόφαση που πήρε η ΕΕ για τη συνέχιση της επιχείρησης δείχνει τη σημασία που διαδραματίζει η Λιβύη για την ευρύτερη σταθερότητα στην περιοχή. Και ένας κρίκος για τη διατήρηση αυτής της σταθερότητας είναι η επιτυχής εκτέλεση της επιχείρησης IRINI, στην οποία η Ελλάδα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Είναι λοιπόν απορίας άξιον πώς σε μία διάσκεψη στην οποία συζητείται το μέλλον της Λιβύης, όπως αυτή του Βερολίνου που θα διεξαχθεί στις 23 Ιουνίου, δεν έχει προσκληθεί η Ελλάδα, ενώ την ίδια ώρα έχει προσκληθεί η Τουρκία που αποδεδειγμένα κάνει ότι περνάει από το χέρι της για να υπονομεύει την προσπάθεια που καταβάλει η διεθνής κοινότητα για να στηρίξει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στη Λιβύη.
Σε κάθε περίπτωση τα γεγονότα δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Η Ελλάδα με τη συμμετοχή στην Επιχείρηση IRINI στέλνει για μία ακόμη φορά το μήνυμα της ισχυρής παρουσίας στη Μεσόγειο και της βούλησης για την ανάληψη ενεργού ρόλου στην προσπάθεια επιστροφής της ειρήνης στην περιοχή.
Παράλληλα, το ισχυρό αποτύπωμα της συμμετοχής των ενόπλων δυνάμεων είναι αυτό που αναδεικνύει για μια ακόμα φορά το σταθερό προσανατολισμό της χώρας μας στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, ο οποίος εξασφαλίζεται με την εξ αρχής δυναμική παρουσία των ενόπλων δυνάμεων στην εν λόγω επιχείρηση. Και ναι, εδώ μπορούμε να μιλάμε για ευρωπαϊκό κεκτημένο για τον απλούστατο λόγο ότι η επιχείρηση υλοποιείται στη βάση της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ γεγονός που καθιστά τη χώρα μας μέρος του σκληρού πυρήνα του ευρωπαϊκού αμυντικού πυλώνα και παράλληλα δεν επιτρέπει να διεκδικήσουν ρόλο περιφερειακού «παίκτη» επί των εξελίξεων στην ευρύτερη ευρωπαϊκή γειτονιά άλλες επίδοξες «αναθεωρητικές-νεοθωμανικές» δυνάμεις. Είναι λοιπόν καιρός και η Ευρώπη να δει τα γεγονότα με πιο ρεαλιστική οπτική στην επερχόμενη διάσκεψη του Βερολίνου. Ωστόσο η Γερμανία με τις περίεργες εμπνεύσεις της, θα πρέπει να έχει κατά νου το αρχαίο ρητό «το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον».
