Ένα υποβρύχιο drone, που θα μπορεί να «οργώνει» τις θάλασσες, σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο σκοπεύουν να κατασκευάσουν από κοινού Ελλάδα και Ισραήλ. Χθες, στην έκθεση αμυντικού υλικού στα Σπάτα, η Israel Aerospace Industries (IAI) και η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) υπέγραψαν Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) για την προσφορά του αυτόνομου υποβρύχιου συστήματος BlueWhale στο Πολεμικό Ναυτικό.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Χθες ήταν μία μεγάλη ημέρα για την ελληνική αμυντική βιομηχανία, που μαζί με την ισραηλινή φαίνεται να προχωρούν από κοινού στην ανάπτυξη και συμπαραγωγή πολλών οπλικών συστημάτων.
Η Israel Aerospace Industries (IAI) και η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) υπέγραψαν Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) για την προσφορά του αυτόνομου υποβρύχιου συστήματος BlueWhale στο Πολεμικό Ναυτικό. Η ιδιαίτερη αυτή συνεργασία μεταξύ της ελληνικής και της ισραηλινής αεροδιαστημικής βιομηχανίας αποτελεί σημαντικό ορόσημο στην αμυντική και επιχειρηματική σύμπραξη μεταξύ των δύο χωρών.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας, η ΕΑΒ θα διαδραματίσει καίριο ρόλο τόσο στην παραγωγή όσο και στην τεχνολογική εξέλιξη του αυτόνομου υποβρύχιου συστήματος BlueWhale, αξιοποιώντας την εκτεταμένη εμπειρία της στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την κατασκευή σύνθετων τεχνολογικών συστημάτων. Μέσω του MoU, η ΕΑΒ θα αποκτήσει πρόσβαση στην τεχνολογία αιχμής της IAI, με δυνατότητες μεταφοράς τεχνογνωσίας και ενεργή συμμετοχή σε έργα υψηλής επιχειρησιακής σημασίας.
Το BlueWhale, το οποίο έχει αναπτυχθεί από την IAI, είναι ένα μεγάλο μη επανδρωμένο υποβρύχιο όχημα μήκους 10,9 μέτρων, διαμέτρου 1,12 μέτρων και βάρους 5,5 τόνων. Μπορεί να εκτελεί ευρύ φάσμα αποστολών θαλάσσιας επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών, όπως συλλογή δεδομένων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, εντοπισμό υποβρυχίων και υποθαλάσσιων στόχων, ακουστική αναγνώριση και ανίχνευση ναρκών στον βυθό. Το αυτόνομο υποβρύχιο μπορεί να εκτελεί μεγάλο μέρος των αποστολών ενός επανδρωμένου υποβρυχίου για αρκετές εβδομάδες, με ελάχιστο κόστος και ανάγκες συντήρησης και χωρίς να εκθέτει ανθρώπινο δυναμικό σε κίνδυνο.
Το BlueWhale έχει ήδη επιχειρήσει επιτυχώς για χιλιάδες ώρες κατάδυσης και έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του σε πληθώρα αποστολών, όπως Επιτήρηση και Αναγνώριση (ISR), Ηλεκτρονικός Πόλεμος και Υποστήριξη Μέτρων Ηλεκτρονικής Επιτήρησης (EW/ESM), καθώς και Μέτρα Αντιμετώπισης Ναρκών (MCM).
Το BlueWhale φέρνει νέες επιχειρησιακές δυνατότητες στο ναυτικό δόγμα, αντικαθιστώντας εν μέρει τις ανάγκες για επανδρωμένα υποβρύχια σε αποστολές υψηλού κινδύνου ή μακράς διάρκειας. Παρέχει μοναδικό πλεονέκτημα σε αποστολές “πρώτης επαφής” (first contact ISR/ASW), με δυνατότητα ταχείας επανεκκίνησης αποστολών, χαμηλό κόστος κύκλου ζωής και περιορισμένο επιχειρησιακό αποτύπωμα.
Το BlueWhale είναι ένα προηγμένο Αυτόνομο Υποβρύχιο Όχημα (AUV) με δυνατότητες:
- Ανθυποβρυχιακού Πολέμου (ASW)
- Αντιμετώπισης Ναρκών (MCM)
- Υποθαλάσσιας Πληροφόρησης και Επιτήρησης (ISR)
- Χάρη στη χαμηλή ιχνηλασιμότητα, την παρατεταμένη αυτονομία και την ενσωματωμένη επεξεργασία δεδομένων, προσφέρει κρίσιμη τακτική εικόνα σε πραγματικό χρόνο, ελαχιστοποιώντας το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος.
Τα οφέλη μιας Ελληνοϊσραηλινής βιομηχανικής συνεργασίας
Η συνεργασία μεταξύ ΕΑΒ – ΙΑΙ φέρνει πολλά οφέλη στην ελληνική αμυντική οικονομία, το βιομηχανικό οικοσύστημα αλλά και την προστιθέμενη αξία στην οικονομία και τον τομέα έρευνα και ανάπτυξης. Συνοψίζοντας, τα οφέλη μπορούμε να τα συνοψίσουμε ως εξής:
Μεταφορά Τεχνογνωσίας και Ανεξαρτησία
Η συναρμολόγηση ή μερική παραγωγή του συστήματος στην Ελλάδα μέσω της ΕΑΒ θα μεταφέρει κρίσιμες τεχνολογίες όπως:
Αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης & ελέγχου αισθητήρων
Υποθαλάσσια επικοινωνία και πρόωση χαμηλού θορύβου
Μονάδες ενέργειας και διαχείρισης αποστολής
Έτσι ενισχύεται η εγχώρια αμυντική αυτάρκεια και περιορίζεται η εξάρτηση από εξωτερικούς προμηθευτές.
Προσαρμογή στις Ελληνικές Επιχειρησιακές Ανάγκες
Η ελληνική πλευρά θα έχει τη δυνατότητα:
Ενσωμάτωσης με τα ελληνικά Συστήματα Διοίκησης & Ελέγχου
Εξατομίκευσης φορτίων (π.χ. για SIGINT, MCM, ηλεκτρονικό πόλεμο)
Δυνατότητας απόπλου από ελληνικά πολεμικά πλοία ή παράκτιες μονάδες
Οικονομική και Τεχνολογική Ανάπτυξη
Το πρόγραμμα θα ενισχύσει:
Την απασχόληση σε τομείς υψηλής τεχνολογίας
Την ανάπτυξη εφαρμογών διπλής χρήσης (π.χ. πολιτική ωκεανογραφία, περιβαλλοντική παρακολούθηση)
Την εξαγωγική δυναμική της ΕΑΒ σε αγορές τρίτων χωρών
Διευρυμένη Διαλειτουργικότητα και Αποτροπή
Ως διαλειτουργικό και μέσω ΝΑΤΟ, το BlueWhale μπορεί να ενταχθεί σε πολυεθνικές αποστολές. Η εγχώρια παραγωγή του θα επιτρέψει μία ευρύτερη συμμαχική συνεκπαίδευση, κοινή χρήση δεδομένων και αποτροπή σε περιβάλλοντα υψηλής έντασης.
Οφέλη για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις
Η απόκτηση της τεχνολογίας BlueWhale και η εγχώρια παραγωγή του θα προσφέρουν:
- Στρατηγική αυτονομία στον τομέα των υποθαλάσσιων επιχειρήσεων, περιορίζοντας την εξάρτηση από ξένες αγορές.
- Άμεση ενσωμάτωση στο δίκτυο C4ISR του ΠΝ, της ΠΑ και του ΣΞ, αυξάνοντας την τακτική διαλειτουργικότητα.
- Συνεχή παρουσία σε περιοχές ενδιαφέροντος, χωρίς να απαιτείται έκθεση επανδρωμένων μονάδων.
- Μείωση κόστους επιτήρησης και αποτροπής, με πλατφόρμες χαμηλού επιχειρησιακού αποτυπώματος.
- Δυνατότητα παραγωγής για εξαγωγές σε τρίτες χώρες, ενισχύοντας την ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Η τεχνολογική μετάβαση μέσω συνεργειών
Το πρόγραμμα θα μπορούσε να ενταχθεί σε εθνικά ή ευρωπαϊκά πλαίσια χρηματοδότησης (όπως το EDF), ενώ θα προωθούσε:
- Την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών AI, χαμηλού αποτυπώματος, stealth sensors και edge analytics.
- Τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
- Τη διασύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με την επιχειρησιακή εφαρμογή.
- Η συμπαραγωγή του BlueWhale στην Ελλάδα δεν είναι απλώς μια τεχνολογική καινοτομία· είναι μια δήλωση στρατηγικής αυτοδιάθεσης, μια τολμηρή κίνηση για την εθνική ασφάλεια, την τεχνολογική κυριαρχία και την αμυντική εξωστρέφεια της χώρας.
Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της IAI, Boaz Levy, δήλωσε: «Είμαστε υπερήφανοι που ενισχύουμε τη συνεργασία μας με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία μέσω αυτής της στρατηγικής συμφωνίας, ενισχύοντας περαιτέρω τις αμυντικές δυνατότητες της Ελλάδας. Η συνεργασία αυτή αντανακλά τη βαθιά δέσμευσή μας να στηρίξουμε τις αμυντικές προτεραιότητες της χώρας, προσφέροντας λύσεις αιχμής με αποδεδειγμένη επιχειρησιακή αξία, ενώ παράλληλα ενισχύουμε τη ντόπια βιομηχανία, την τεχνολογική ανεξαρτησία και τη μακροπρόθεσμη περιφερειακή ανθεκτικότητα. Μαζί, οι αεροδιαστημικές βιομηχανίες των δύο χωρών διευρύνουν τα όρια της θαλάσσιας επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών για την καλύτερη προστασία των εθνικών συμφερόντων και της σταθερότητας».
Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΑΒ, Αντιναύαρχος (ε.α.) Αλέξανδρος Διακόπουλος, τόνισε: «Αυτή η στρατηγική συνεργασία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση των υποθαλάσσιων αμυντικών δυνατοτήτων της Ελλάδας. Η ενδεχόμενη ενσωμάτωση και συμπαραγωγή του BlueWhale εμβαθύνει τους διμερείς δεσμούς και συνιστά άλμα προς την τεχνολογική αυτονομία της χώρας. Το Αιγαίο, ως περιοχή με σύνθετη γεωγραφία, απαιτεί δυνατότητα διαρκούς επιτήρησης, που εξασφαλίζει ταχεία αντίδραση και επιχειρησιακό πλεονέκτημα. Η ένταξη του BlueWhale θα προσφέρει στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μια αξιόπιστη λύση που συνδυάζει ανθυποβρυχιακές δυνατότητες, αντιμετώπιση ναρκών και ικανότητες επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών».
Τρεις εβδομάδες… εξαφανισμένο
Το BlueWhale διαθέτει σπονδυλωτή (modular) κατασκευή και υδροδυναμικό περίβλημα που μειώνει την υδροακουστική υπογραφή, ενώ ενσωματώνει μπαταρίες υψηλής πυκνότητας λιθίου, προσφέροντας αυτονομία που ξεπερνά τις 3 εβδομάδες συνεχούς λειτουργίας. Η σχεδίαση του επιτρέπει εύκολη μεταφορά και άμεση ανάπτυξη από πλατφόρμες ξηράς, αέρα ή θάλασσας, καθώς μπορεί να μεταφερθεί σε τυποποιημένο εμπορευματοκιβώτιο ISO 40 ποδών.
Διευρυμένο Φάσμα Αποστολών
Η πλατφόρμα έχει τη δυνατότητα να αναλαμβάνει κρίσιμες αποστολές:
- Ανθυποβρυχιακό Πόλεμο (ASW): Εντοπισμός, αναγνώριση και παρακολούθηση υποβρυχίων απειλών
- Αντιμετώπιση Ναρκών (MCM): Χαρτογράφηση και εξουδετέρωση ναρκών πυθμένα ή πλωτών
- ISR (Intelligence – Surveillance – Reconnaissance): Υποθαλάσσια παρακολούθηση με δυνατότητες καταγραφής υψηλής ευκρίνειας
- Ηλεκτρονικές επιχειρήσεις (ESM/ELINT/SIGINT): Συλλογή και ανάλυση ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών εχθρικών πλατφορμών
- Σύστημα Αισθητήρων & Επικοινωνιών Στρατηγικού Επιπέδου
Το BlueWhale είναι εξοπλισμένο με σύνθετο πολυστρωματικό σύστημα αισθητήρων:
- Ρυμουλκούμενο ενεργητικό/παθητικό σόναρ (TAS) για ανίχνευση χαμηλής συχνότητας
- Πλευρικά σόναρ υψηλής ανάλυσης (FAS) & συνθετικά σόναρ SAS για απεικόνιση του βυθού
- Οπτικοηλεκτρονικά/IR συστήματα EO/IR για αναγνώριση στόχων στην επιφάνεια
- Αισθητήρες ναρκοεντοπισμού και μαγνητομέτρου για υποστήριξη MCM αποστολών
- Ιστίο παρατήρησης με προστατευτικό μηχανισμό αισθητήρων, λειτουργικό ακόμα και σε μερική κατάδυση
- Η αμφίδρομη δορυφορική επικοινωνία SATCOM και τα υψηλού επιπέδου πρωτόκολλα ασφαλείας επιτρέπουν πλήρη ενοποίηση με τακτικά και στρατηγικά δίκτυα διοίκησης και ελέγχου (C4ISR), ενώ μειώνεται η ηλεκτρομαγνητική υπογραφή μέσω έξυπνης διαχείρισης εκπομπών (LPI/LPD).
Αυτονομία Λήψης Αποφάσεων – AI & Mission Management
Η ενσωματωμένη Κεντρική Μονάδα Αποστολής (Mission Control Unit) βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη (AI) και machine learning αλγόριθμους, οι οποίοι βελτιστοποιούν τη χρήση ενέργειας, αισθητήρων και επικοινωνιών, εξασφαλίζοντας μέγιστο χρόνο αποστολής και αποφυγή εντοπισμού. Το σύστημα μπορεί να διαχειριστεί πολλαπλά σενάρια εμπλοκής και να διαβιβάσει τακτική εικόνα σε πραγματικό χρόνο.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
- Μήκος: 10,9 μέτρα
- Διάμετρος: 1,12 μέτρα
- Βάρος: 5,5 τόνοι
- Βάθος λειτουργίας: Έως 300 μέτρα
- Ταχύτητα:
Λειτουργική: 2–3 κόμβοι
Μέγιστη: 7 κόμβοι (καταδυόμενο)
- Αυτονομία: 10 έως 30 ημέρες, ανάλογα με την αποστολή
- Πηγή ενέργειας: Υψηλής απόδοσης μπαταρίες ιόντων λιθίου
- Φορητότητα: Κατάλληλο για μεταφορά σε συμβατικό κοντέινερ 40 ποδών
Συστήματα Αισθητήρων και Επικοινωνίας
- Τηλεσκοπικός ιστός (αναδυόμενος κατά την επιφάνεια), που περιλαμβάνει:
- Ραντάρ AESA για εντοπισμό στόχων επιφανείας
- Ηλεκτροπτικά/Υπέρυθρα (EO/IR) συστήματα για νυχτερινή και ημερήσια επιτήρηση
- Σύστημα Συλλογής Σημάτων (SIGINT)
- Δορυφορική επικοινωνία (SATCOM) για μετάδοση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο
Υποβρύχιοι αισθητήρες:
- Ρυμουλκούμενο σόναρ TAS (τεχνολογία ACTAS της ATLAS ELEKTRONIK)
- Πλευρικά σόναρ (FAS) παθητικής και ενεργητικής λειτουργίας
- Συνθετικό απεικονιστικό σόναρ (SAS) για χαρτογράφηση βυθού και εντοπισμό ναρκών
- Μαγνητικοί αισθητήρες για εντοπισμό ναρκών
Επιχειρησιακές Δυνατότητες
- Τύποι αποστολών:
Πληροφορίες, Επιτήρηση και Αναγνώριση (ISR)
Ανθυποβρυχιακός Πόλεμος (ASW)
Αντιμετώπιση Ναρκών (MCM)
Ηλεκτρονικές επιχειρήσεις (ESM)
Υποστήριξη ειδικών αποστολών (π.χ. δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων)
Αυτονομία και έλεγχος:
- Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) για λήψη αποφάσεων και επεξεργασία δεδομένων επιτόπου
- Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου (C2) προηγμένης τεχνολογίας
Χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητας:
- Αθόρυβη λειτουργία με περιορισμένο ακουστικό αποτύπωμα
- Κατασκευή από μη-μαγνητικά υλικά για μειωμένο μαγνητικό αποτύπωμα
Το BlueWhale αποτελεί ένα από τα πλέον προηγμένα μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα, συγκρίσιμο με δυνατότητες επανδρωμένων υποβρυχίων, αλλά με σημαντικά μειωμένο κόστος και κίνδυνο. Ο αρθρωτός σχεδιασμός του και το προηγμένο πακέτο αισθητήρων το καθιστούν ιδανικό για ένα ευρύ φάσμα αποστολών.