Βασικά συμπεράσματα για τις συνήθειες και τις αντιλήψεις γύρω από την ενημέρωση εξάγονται από την έρευνα της Κάπα Research.
Μεταξύ άλλων αναδεικνύεται ότι παρόλο που η ελληνική κοινωνία αναγνωρίζει τη δεσπόζουσα σημασία της ενημέρωσης (92%) και επιφυλάσσει στον Τύπο τον ρόλο του ελεγκτή της εξουσίας (74%), η παρακολούθηση των ειδήσεων φαντάζει συχνά μία άσκηση ψυχικής ισορροπίας, καθώς 6 στους 10 ερωτώμενους έχουν νιώσει άγχος ή θυμό παρακολουθώντας τις ειδήσεις.
Επίσης παρατηρούνται έντονα σημάδια κόπωσης από την ενημέρωση που μπορεί να επιφέρει μέχρι και τη συνειδητή αποφυγή της.
Αναλυτικά τα συμπεράσματα της έρευνας της Κάπα Research:
- Έντονα συμπτώματα κόπωσης από την ενημέρωση που μπορεί να επιφέρει μέχρι και τη συνειδητή αποφυγή της, καταγράφει η έρευνα της Κάπα Researchκαι του Εργαστηρίου Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ: οι 8 στους 10 ερωτώμενους (81%) αποφεύγουν να παρακολουθούν ή να διαβάζουν ειδήσεις (κυρίως πολιτικές και κοινωνικά θέματα) ακολουθώντας τη διεθνή τάση που ξεκίνησε την επομένη της πανδημίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κόπωση από τη συνεχή ροή ειδήσεων (news fatigue) παρατηρείται κυρίως στα κοινά που διατηρούν υψηλό ρυθμό ενημέρωσης – το 67% των ερωτώμενων ενημερώνεται καθημερινά, ενώ το 38% δηλώνει ότι παρακολουθεί τις ειδήσεις αρκετές φορές μέσα στην ημέρα. Η κόπωση διαμορφώνει την απαραίτητη συνθήκη για την πλήρη αποφυγή των ειδήσεων (news avoidance): περισσότεροι από τους μισούς ερωτώμενους έχουν κάνει συνειδητή αποχή από την ενημέρωση για κάποιο χρονικό διάστημα και η πλειονότητα αυτών (σχεδόν οι 9 στους 10) ένιωσε πολύ καλύτερα διατηρώντας έναν βαθμό επαφής με την επικαιρότητα μέσω πιο χαλαρών ΜΜΕ όπως τα κοινωνικά δίκτυα, οι τίτλοι ή οι ειδοποιήσεις.
- Η πολιτική πόλωση που τροφοδοτεί τη δημοσιογραφική ατζέντα των δελτίων και των αναλύσεων φαίνεται να αποτελεί και τον πυρήνα του διλήμματος πρόσληψη/ αποφυγή της ενημέρωσης, επηρεάζει αρνητικά την πιο παραγωγική ηλικιακή ομάδα 35-54 ετών, περισσότερο τα «προοδευτικά» και τα ανένταχτα πολιτικά κοινά και λιγότερο τα πιο συντηρητικά. Το 62% όσων απάντησαν στην έρευνα ενδιαφέρεται για μια ψύχραιμη ενημέρωση χωρίς συναισθηματικά φορτισμένους τίτλους (clickbait), αναδεικνύοντας ένα σημαντικό μέγεθος κοινού (audience).
- Παρόλο που η ελληνική κοινωνία αναγνωρίζει τη δεσπόζουσα σημασία της ενημέρωσης (92%) και επιφυλάσσει στον Τύπο τον ρόλο του ελεγκτή της εξουσίας (74%), η παρακολούθηση των ειδήσεων φαντάζει συχνά μια άσκηση ψυχικής ισορροπίας:οι 6 στους 10 ερωτώμενους έχουν νιώσει άγχος ή θυμό παρακολουθώντας τις ειδήσεις, αλλά και πλήγμα στην ψυχική τους υγεία (45%). Τα ποσοστά είναι ακόμη υψηλότερα στις ηλικιακές ομάδες 17-34 και 35-54.
- Ο βαθμός εμπιστοσύνης στα ΜΜΕ (trustin media) καταγράφεται χαμηλός για όλα τα Μέσα, παραδοσιακά όπως η τηλεόραση, αλλά και νέα όπως τα κοινωνικά δίκτυα. Το ίδιο κριτικά στέκονται οι ερωτώμενοι απέναντι στους Έλληνες δημοσιογράφους όσον αφορά στη σχέση τους με την πολιτική εξουσία.
- Ειδική μνεία, τέλος, θα πρέπει να γίνει στα λεγόμενα «νεανικά κοινά» που αποτελούν τον βασικό στόχο των ΜΜΕ και την πιο δυναμική αγορά τους. Η έρευνα καταγράφει τη χαμηλή προτίμηση των νεότερων (17-34 ετών) στην τηλεόραση ως πηγή ενημέρωσης, μόνο 33% έναντι ενός 64% στις ηλικίες 55-64 και 77% στους άνω των 65. Η τηλεόραση έχει απολέσει τον ηγετικό της ρόλο στις νεότερες γενιές, οι οποίες στρέφονται περισσότερο στα κοινωνικά δίκτυα (58%) και τις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες (55%) για την ενημέρωσή τους. Υπάρχει, συνεπώς, μια σαφής γενεακή μετατόπιση στον τρόπο κατανάλωσης ειδήσεων και, κατά συνέπεια, ανάγκη επαναπροσδιορισμού των στρατηγικών ενημέρωσης των παραδοσιακών μέσων (για παράδειγμα, οι νεότερες ηλικίες θα προτιμούσαν μια πιο χρηστική, πιο προσωποποιημένη ενημέρωση).
Δείτε εδώ ολόκληρη την έρευνα