Διαδικτυακό συνέδριο με θέμα «Fake News» διοργανώνει ο Όμιλος ΑΝΤΕΝΝΑ. Μπροστά σε ποιες προκλήσεις βρίσκονται αντιμέτωποι οι διαχειριστές πληροφοριών; Η αξιοπιστία μιας είδησης απειλείται από την ταχύτητα μετάδοσής της; Τι προβλέπει η υπάρχουσα νομοθεσία για την αντιμετώπιση των fake news; Πώς έχει λειτουργήσει η παραπληροφόρηση, στον καιρό της πανδημίας;
Το συνέδριο παρουσιάζει η Μαρία Σαράφογλου, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Πρόεδρος του Ομίλου ΑΝΤΕΝΝΑ, Θεόδωρος Μ. Κυριακού, και ο Πρόεδρος του ΕΣΡ, Αθανάσιος Κουτρομάνος.
Μητσοτάκης: Nα χτίσουμε κοινό μέτωπο απέναντι στο ψέμα
«Αξίζουν συγχαρητήρια στον ΑΝΤ1 για την πρωτοβουλία του να διοργανώσει αυτήν τη συζήτηση για τα Fake news. Ένα πρόβλημα, που δεν είναι μόνο ούτε ελληνικό, ούτε μονοσήμαντο. Γιατί παντού στον κόσμο, σήμερα, η παραπληροφόρηση στο όνομα της ενημέρωσης, διαστρέφει την αλήθεια. Δηλητηριάζει τις συνειδήσεις. Υπονομεύει τη λογική και τον ορθό λόγο. Και, τελικά, ναρκοθετεί την ίδια τη Δημοκρατία», ανέφερε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στον χαιρετισμό του στο συνέδριο που διοργάνωσε ο ΑΝΤ1 για τα Fake News.
Στην συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι «το φαινόμενο παρατηρείται, εδώ χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο και αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, καθώς στηρίζεται στην απλοϊκότητα των δήθεν επιχειρημάτων του. Αλλά και στην ευκολία της διάδοσής τους, εξαιτίας της κακής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Γιατί από δίαυλοι ελεύθερης επικοινωνίας μετατρέπονται, συχνά, σε βήμα αυθαίρετων δοξασιών από ανώνυμους εισηγητές. Σκοταδιστικών αντιλήψεων από ύπουλα κέντρα. Και κοινής λάσπης από κοινούς συκοφάντες».
«Πρόκειται για πρόβλημα το οποίο μεγεθύνεται, καθώς οι ηλεκτρονικοί αλγόριθμοι είναι σχεδιασμένοι ώστε να φέρνουν σε επαφή ανθρώπους με τα ίδια ενδιαφέροντα. Έτσι η παραπληροφόρηση γίνεται, αυτόματα, κτήμα πολλών χρηστών οι οποίοι έχουν λιγότερα αντισώματα στην αλήθεια. Και αρκετοί από αυτούς παύουν, δυστυχώς, να μένουν, απλώς, παρατηρητές των θεωριών συνωμοσίας και γίνονται οπαδοί τους. Με αποτέλεσμα το ψέμα να εισβάλλει στον δημόσιο λόγο. Η λογική και η επιστημονική αλήθεια να αμφισβητούνται. Και ο διχασμός να απλώνεται στον κοινωνικό ιστό», υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός και πρόσθεσε:
«Στην Ελλάδα πληρώσαμε πολύ ακριβά τα fake news στη διάρκεια της 10ετούς κρίσης. Όταν, τότε, τα δύσκολα προβλήματα λύνονταν «με ένα νόμο κι ένα άρθρο» και κατασκευάζονταν ψεύτικοι εχθροί για να κρυφτούν τυχοδιωκτικές επιλογές. Και το βλέπουμε ανάγλυφα, και τώρα, στη διάρκεια της πανδημίας. Όταν ψεύτικες πληροφορίες και σκοτεινές φήμες οδήγησαν και οδηγούν, δυστυχώς, όχι μόνο σε λάθος συμπεριφορές απέναντι στον ιό. Αλλά και σε αποδοχή δοξασιών που στέλνουν ανθρώπους στο νοσοκομείο και στον θάνατο. Τα fake news αποτελούν, συνεπώς, έναν εθνικό κίνδυνο».
Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ακόμα ότι «ένας πολίτης ελλιπώς ενημερωμένος ή παραπληροφορημένος δεν είναι σε θέση να λάβει σωστές αποφάσεις για τον εαυτό του, για τους γύρω του και για τη χώρα του. Ενώ, την ίδια ώρα, αυτός ο βάλτος του ψέματος γίνεται πεδίο για να δρουν διάφοροι αυτόκλητοι «σωτήρες», που εμπορεύονται την άγνοια και τη σύγχυση προκειμένου να κάνουν οι ίδιοι καριέρα. Και αυτό αποτελεί πρόβλημα δημοκρατίας. Αφορά όλο το πολιτικό σύστημα. Αλλά και όλους όσοι έχουν δημόσιο λόγο. Από την πλευρά της κυβέρνησης, θυμίζω ότι στις πρόσφατες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, υπάρχει ειδική ρύθμιση για την αντιμετώπιση των Fake news. Eνα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο που χωρίς να εμποδίζει την ελεύθερη έκφραση, την διαχωρίζει από τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και τις κοινωνικές τους συνέπειες. Όμως, θα επαναλάβω ότι το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να λυθεί ούτε από την αστυνομία, ούτε από τη Δικαιοσύνη. Αυτό το κομβικό ζήτημα δημοκρατίας πρέπει να απασχολήσει συνολικά τον δημόσιο διάλογο. Και, πρωτίστως, τα Μέσα Ενημέρωσης».
«Είναι καιρός η υπεύθυνη και επώνυμη δημοσιογραφία να αντιμετωπίσει στην πράξη την ανεύθυνη και ανώνυμη φημολογία. Με κοινωνική ευθύνη, να μείνει μακριά από τις σειρήνες του λαϊκισμού. Χωρίς ν’ αναπαράγει πλευρές του στο όνομα της εύκολης αναγνωσιμότητας, θεαματικότητας ή ακροαματικότητας. Και πιστή στη δεοντολογία, να υπηρετεί την πληροφόρηση με βάση τα πραγματικά γεγονότα. Χωρίς υπερβολές και δραματοποιήσεις που τα αλλοιώνουν. Γιατί, πράγματι, υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες η Ενημέρωση οφείλει να υπηρετήσει το ρόλο της ως «τέταρτη εξουσία»», σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.
Τέλος, υπογράμμισε πως «χρειάζεται, με άλλα λόγια, να ορθώσουμε όλοι μαζί μέτωπο απέναντι στο ψέμα και στον ανορθολογισμό. Σε επίπεδο Πολιτείας, να καλλιεργηθεί η αντιπαλότητα μέσω επιχειρημάτων αντί της εχθρότητας μέσω συνθημάτων. Αλλά και στο επίπεδο της κοινωνίας, να επικρατήσει ο ώριμος προβληματισμός και κυρίως η κριτική σκέψη. Να τεθούν στο περιθώριο τα κατασκευασμένα γεγονότα. Και σε αυτό, καθοριστική θα είναι η στάση των ΜΜΕ. Γι’ αυτό και θα περιμένω με ενδιαφέρον τα συμπεράσματα της σημερινής συζήτησης, για την οποία συγχαίρω και πάλι τον ΑΝΤ1».
Θοδωρής Κυριακού: Πρωτεύον καθήκον η αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης
«Βρισκόμαστε σε μία περίοδο που κυριαρχείται συχνά από μια επιδημία ψευδών ειδήσεων. Αναρτήσεις στα social media μπορούν να επηρεάσουν ακόμη και ένα εκλογικό αποτέλεσμα», ανέφερε αρχικά στο μήνυμα του ο Πρόεδρος του Ομίλου ΑΝΤΕΝΝΑ κ. Θοδωρής Κυριακού, στο Forum που διοργάνωσε ο ΑΝΤ1 για τα Fake News.
Παράλληλα, ο κ. Κυριακού σημείωσε ότι «η ταχύτητα του internet σήμερα επιτρέπει σε κλάσματα δευτερολέπτων την διάχυση μη διασταυρούμενων ειδήσεων σε εκατομμύρια πολίτες – θύματα των Fake News. Από την άλλη οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν συμβάλει στην ενημέρωση των πολιτών και στην παροχή χρήσιμων πληροφοριών. Εχουν γίνει πολλές φορές μέσο αποκάλυψης μεγάλων σκανδάλων αλλά και μέσο αλληλοβοήθειας των πολιτών σε σημαντικές κρίσεις. Ταυτόχρονα, αυτές οι ίδιες πλατφόρμες, ορισμένες φορές, μετατρέπονται σε μέσο εκμετάλλευσης από μικρές ομάδες που παραπληροφορούν τους πολίτες και διασπείρουν θεωρίες συνωμοσίας».
«Οι Όμιλοι Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης- περισσότερο από ποτέ – πρέπει να συνεχίσουν στη θέσπιση κανόνων αξιοπιστίας, ειλικρίνειας, και διασταύρωσης της είδησης. Η ευθύνη της αντιμετώπισης της μάστιγας των Fake News και της παραπληροφόρησης είναι λοιπόν για όλους τους Ομίλους Μέσων Ενημέρωσης πρωτεύον καθήκον», υπογράμμισε ο κ. Κυριακού και πρόσθεσε:
«Στον Όμιλο Αντέννα η προτεραιότητα είναι πάντα να ενημερώνουμε αξιόπιστα, έγκαιρα και έγκυρα τους πολίτες στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες που δραστηριοποιούμαστε. Να είμαστε πάντα χρήσιμοι».
«Για το λόγο αυτό πήραμε την πρωτοβουλία της διοργάνωσης του σημερινού φόρουμ για να κατατεθούν όλες οι απόψεις ειδικών, αρμοδίων και επιστημόνων, να δοθεί η ευκαιρία σε όλους να αναλύσουν και να συζητήσουν το σημαντικό φαινόμενο των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης και να προτείνουν λύσεις σε έναν ανοιχτό διεθνή διάλογο που πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα για όλους, ώστε να αντιμετωπιστεί η επιδημία των ψευδών ειδήσεων», κατέληξε ο Πρόεδρος του Ομίλου ΑΝΤΕΝΝΑ κ. Θοδωρής Κυριακού.
Κουτρομάνος: Η κατασκευασμένη είδηση αποτελεί ένας είδος αισχρής εξουσίας
Εκρηκτικά επίκαιρη χαρακτήρισε τη συζήτηση για διασπορά παραποιημένων ειδήσεων, λόγω της ιστορικής συγκυρίας, ο πρόεδρος του ΕΣΡ Αθανάσιος Κουτρομάνος, δίνοντας συγχαρητήρια στους διοργανωτές της εκδήλωσης.
Όπως είπε “αν η είδηση είναι μια μορφή εξουσίας, η κατασκευασμένη είδηση αποτελεί μια μορφή αισχρής εξουσίας. Το βασικό ερώτημα που τίθεται σχετικώς είναι: “Ποια σχέση μπορούν να έχουν τα μέσα ενημέρωσης και οι λειτουργοί της ενημέρωσης με αυτή την αισχρότητα και ειδικότερα μπορεί ένα μέσο και ένας λειτουργός να μετέχουν της αισχρότητας και να συνεχίζουν να ονομάζονται και να θεωρούνται φορείς ενημέρωσης;”
“Θεωρώ προφανές ότι ετυμολογικά και τυπικώς λογικά η ψευδής είδηση δεν είναι είδηση. Είναι ένα κατασκεύασμα που φορά το ένδυμα και παίρνει την τυπική μορφή ή με πιο επίκαιρούς όρους, που φορά την μάσκα της είδησης και απευθύνονται σε μυαλά που περιμένουν από καιρό να πιστέψουν οτιδήποτε ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους”, σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Κουτρομάνος.
Στο πρώτο πάνελ, με τίτλο «Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΩΝ FAKE NEWS – THE CHALLENGE OF FAKE NEWS» και συντονιστή τον Νίκο Χατζηνικολάου, συμμετείχαν οι:
- Μαργαρίτης Σχοινάς, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
- Κυριάκος Πιερρακάκης, Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης
- Μαρία Αντωνιάδου, Πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ
- Νίκος Παναγιώτου, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Δημοσιογραφίας, ΑΠΘ
- Στρατής Λιαρέλλης, Δημοσιογράφος, Εντεταλμένος Σύμβουλος ΑΝΤΕΝΝΑ
- Clarissa Ward, Chief International Correspondent, CNN (video)
- Ian Bremmer, Πρόεδρος Eurasia Group – GZERO Media (video)
Μαργαρίτης Σχοινάς: Συνευθύνη για το ξεκαθάρισμα των ψευδών ειδήσεων
«Πολύ συχνά αισθανόμαστε μόνοι όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε τέτοιες επιθέσεις, καθώς υπάρχει η άποψη πως επιθέσεις στις Βρυξέλλες και την ΕΕ δεν αφορούν ξεχωριστά τα κράτη μέλη», σημείωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς κατά την εισαγωγή του στο forum του ΑΝΤ1 για τα fake news και τόνισε πως:
«Είναι μια απειλή που δεν αφορά μόνο την ποιότητα της δημοκρατίας, αλλά έχει μια σαφέστατη γεωπολιτική διάσταση, γιατί πολλές από αυτές τις ειδήσεις έχουν σκοπό να απαξιώσουν το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με ευθείες επιθέσεις ενάντια στις αξίες που πρεσβεύουμε».
«Υπήρχαν φαινόμενα με “ειδήσεις” για θεραπείες – θαύματα για τον κορονοϊό που είναι δήθεν διαθέσιμες και κάποιοι εδώ στις Βρυξέλλες τις κρύβουν από τον κόσμο, υπήρχαν ανισημιτικές διαστάσεις με ευθείες επιθέσεις στις εβραϊκές κοινότητες της Ευρώπης. Τα είδα όλα τα τελευταία δύο χρόνια της πανδημίας», σημείωσε ο Μαργαρίτης Σχοινάς.
«Ξεπεράσαμε και την εποχή της ευρωπαϊκής αθωότητας με όλα αυτά. Υπήρξε αντεπίθεση σε κάθε μια τέτοια επίθεση με fake news. ΄Έχουμε συγκεκριμένες ομάδες και αντεπιτιθέμεθα», είπε και κατέληξε πως:
«Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ξέρουν το περιεχόμενο των μηνυμάτων και τι κομίζουν και πρέπει να λαμβάνουν μέτρα. Αυτό δεν σημαίνει πως οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ δεν πρέπει να επιδεικνύουν την συνευθύνη τους, δεν είναι μόνο οι Αρχές και οι ρυθμιστές που πρέπει να κάνουν την δουλειά τους σε ό,τι αφορά το «ξεκαθάρισμα» των fake news».
Πιερρακάκης: Απαιτούνται θεμελιακές παρεμβάσεις στους αλγορίθμους
«Πολύ σημαντικό το γεγονός ότι όμιλοι σαν τον ΑΝΤΕΝΝΑ αναδεικνύουν τέτοια θέματα για τις ψευδείς ειδήσεις», εκτίμησε εισαγωγικά ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής και Διακυβέρνησης.
«Δεν είναι θεμιτό να αμφισβητείς τα δεδομένα όταν είναι εκεί, τα ευρωπαϊκά δεδομένα, τα στατιστικά δεδομένα, όταν είναι εκεί», επεσήμανε ο Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας στο forum που διοργανώνει ο ΑΝΤ1 για τα fake news.
«Γίνονται μεγάλες προσπάθειες. Στις μεγάλες πλατφόρμες υπάρχει «παρέμβαση» στο κομμάτι τις ρύθμισης. Υπάρχουν κομμάτια όπως ο αντισημιτισμός ή οι αντιδράσεις για τα εμβόλια ή η συζήτηση στην Γαλλία για την σύζυγο του Μακρόν, όπου μπορεί να επηρεαστεί ο κόσμος και να πάρει περισσότερα κλικ με μια ψευδή είδηση κάποιος. Αυτές οι ειδήσεις και οι αλγόριθμοι μπορούν να διαβρώσουν τις εξελίξεις, πχ σε προεκλογικές περιόδους».
«Πλέον βλέπουμε όλο και περισσότερο να καλούνται οι ιδιοκτησίες να αυτορυθμιστούν οι πλατφόρμες και να συνεργαστούν με τις Αρχές. Στόχος είναι τα προφανή, να μπορέσουμε να τα βγάλουμε από την μέση για να μπορέσουμε να διαφυλάξουμε τον πυρήνα του πολιτεύματος».
«Υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης του κόσμου για να καταλάβει ποιο λινκ πρέπει να πατήσει και ποιο όχι, ποιο μέσο πρέπει να εμπιστευθεί, ποια είδηση είναι αληθής. Χρειάζεται το ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά και η σύμπραξη των πολιτών για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο».
«Πλέον δεν θα υπάρχει μια ψευδής είδηση, αλλά θα υπάρχει και ένα ψευδές βίντεο από εμένα και αυτό, θα απαιτεί και χρόνο για να διαπιστωθεί εάν είναι αληθές ή όχι και αν είναι κοντά σε εκλογικές βραδιές μπορεί να επηρεάσει και το αποτέλεσμα, πριν υπάρξει αποσαφήνιση αν είναι ψευδές ή όχι. Πρέπει να έχουμε και τεχνολογικά τις δυνατότητες να αντιπαρατεθούμε απέναντι στο ψέμα».?
«Το φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί με: Ρύθμιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως πάει να το κάνει σωστά η ΕΕ Αυτορρύθμιση, όπως πάει να το κάνει η ΕΣΗΕΑ και άλλοι φορείς. Εκπαίδευση, που έχει να κάνει και με τους μαθητές και με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Συνεργασία με τις πλατφόρμες, για να αντιμετωπίζονται καλύτερα και αμεσότερα τα προβλήματα», κατέληξε ο Κυριάκος Πιερρακάκης.
Στο Fake News Forum του @ANT1TV συζητάμε τις προκλήσεις των ψευδών ειδήσεων και πώς η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει απέναντι στην παραπληροφόρηση.
Συζήτηση με τους @MargSchinas @ariaagatsa @nikospan @LiarelisS @clarissaward @ianbremmer @NChatzinikolaou https://t.co/v0nRzSVVhy
— Kyriakos Pierrakakis (@Pierrakakis) December 21, 2021
Clarissa Ward: Σοβαρή απειλή για την κοινωνία τα fake news
«Ουσιαστικά πάντα έπρεπε να αποδείξεις την αξία σου και ότι έχεις το καλύτερο ρεπορτάζ που επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα. Τώρα όμως, έχεις να αντιμετωπίσεις ανθρώπους που δεν είναι μόνο επιφυλακτικοί με την πληροφορία που μεταδίδεις, αλλά επιχειρούν να δυσφημήσουν την δουλειά που κάνεις και τις πληροφορίες που μεταδίδεις και επί της ουσίας προσπαθούν να ισχυριστούν ότι δεν υπάρχει πια η ιδέα της αλήθειας των γεγονότων έναντι της μυθοπλασίας,, του μαύρου έναντι του άσπρου. Αυτό πραγματικά είναι πολύ τρομακτικό και όχι μόνο σε επίπεδο καθημερινής προσπάθειας να ενημερωθεί σωστά ο κόσμος για το τι συμβαίνει γύρω μας. Είναι πολύ τρομακτικό και σε κοινωνικό επίπεδο, γιατί εξετάζοντας την ιστορία, διαβάζουμε όσα έλεγε η Hannah Arendt, που εξηγεί πώς οι πολίτες γίνονται πιο ευάλωτοι απέναντι στον ολοκληρωτισμό, όταν δηλαδή βρίσκονται σε μια κατάσταση όπου δεν υπάρχει κοινή αντίληψη αυτής της ιδέας περί αλήθειας. Για πολλούς λόγους λοιπόν, (οι ψευδείς ειδήσεις) έχουν κάνει την δουλειά μας εξαιρετικά δύσκολη και αποτελούν σοβαρή απειλή για την κοινωνία», ανέφερε εισαγωγικά στο forum του ΑΝΤ1 για τα Fake news η Clarissa Ward, επικεφαλής του διεθνούς ρεπορτάζ του CNN.
Ian Bremmer: Κίνδυνος στην αντοχή της ισχυρής Δημοκρατίας
Για την έκταση των fake news στα διεθνή μέσα, αν υπάρχει κάποια αξιόπιστη μέθοδος για να τα ελέγξουμε και πώς μπορούν οι δημοσιογράφοι να αμυνθούν και να αποφύγουν τις παγίδες μίλησε στον δημοσιογράφο του ΑΝΤ1 Νικόλα Βαφειάδη ο Πρόεδρος Eurasia Group – GZERO MediaIan Bremmer, στο πλαίσιο του forum που διοργάνωσε ο ΑΝΤ1 για τα Fake News.
