Οι τουρκικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στη γείτονα στις 14 Μαΐου, μία εβδομάδα πριν από τις ελληνικές, αναμένονται με αγωνία, όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και σε πολλές χώρες που βλέπουν θετικά ή αρνητικά τις κινήσεις της Άγκυρας στη «διεθνή σκακιέρα».
Του Μίλτου Σακελλάρη
Ίσως για πρώτη φορά ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να απειλείται ξεκάθαρα από τη συμμαχία των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης και από τον βασικό του αντίπαλο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις για τον Τούρκο πρόεδρο; Μπορεί η αντιπολίτευση να κερδίσει τις εκλογές και να αλλάξει την εικόνα της χώρας, διεθνώς αλλά και εσωτερικά, κυρίως σε οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο; Ή θα επικρατήσει και πάλι ο ισχυρός- για αρκετά χρόνια- Τούρκος Πρόεδρος; Πώς θα αλλάξει η σχέση Ελλάδας- Τουρκίας μετά τις εκλογές;
Ο Μεχμέτ Τσελίκ, διευθυντής σύνταξης της Daily Sabah, ένας από τους πιο έμπειρους δημοσιογράφους στην Τουρκία, μιλάει στο enikos.gr για όλους και για όλα και δίνει απαντήσεις για την επόμενη μέρα στην Τουρκία αλλά και για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων. O ίδιος ξεκαθαρίζει πως ο μοναδικός δρόμος που πρέπει να ακολουθήσει ο Τούρκος πρόεδρος για να κερδίσει τις εκλογές είναι να αντιστρέψει το κακό κλίμα που επικρατεί στη χώρα με την αύξηση του πληθωρισμού και της οικονομικής κρίσης που βιώνουν καθημερινά εκατομμύρια τουρκικά νοικοκυριά.
Κύριε Τσελίκ, σας ευχαριστώ θερμά για την αποδοχή της πρόσκλησής μας για μία συζήτηση σχετικά με τις τουρκικές εκλογές. Οι εκτιμήσεις και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες για τον Τούρκο πρόεδρο. Τι δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ;
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πολύ στενή κούρσα μεταξύ των δύο συμμαχιών όσον αφορά τους υποψηφίους τους για την προεδρία. Παρά τη στενή κούρσα, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί αναποφάσιστοι ψηφοφόροι που ίσως διαμορφώσουν το τελικό αποτέλεσμα. Τούτου λεχθέντος, είναι ακόμη νωρίς για τις δημοσκοπήσεις να έχουν καλές προβλέψεις, καθώς κάθε 24ωρο είναι πολύ μεγάλο διάστημα για την τουρκική πολιτική σκηνή.
Οι δημοσκοπήσεις επικεντρώθηκαν κυρίως σε δύο υποψηφίους, ωστόσο τώρα που οριστικοποιήθηκε η λίστα υποψηφίων ενδέχεται να έχουν καλύτερες προβλέψεις καθώς υπάρχουν πλέον τέσσερις υποψήφιοι. Αυτή την εβδομάδα θα οριστικοποιηθεί και η λίστα υποψηφίων βουλευτών, οπότε αυτό θα αλλάξει πολλά και στην απόφαση των ψηφοφόρων. Συνολικά όμως μπορούμε επίσης να σημειώσουμε ότι οι υπεύθυνοι για τις δημοσκοπήσεις είναι επίσης πολιτικοποιημένοι.
Πού οφείλεται η δημοσκοπική πτώση Ερντογάν; Από αυτά που βλέπουμε από τον τουρκικό Τύπο αυτή καταγράφεται καθημερινά. Υπάρχει; Πολλοί καταλογίζουν στον Τούρκο πρόεδρο κακή διαχείριση της οικονομίας…
Στην πραγματικότητα ο Ερντογάν δεν πέφτει στις δημοσκοπήσεις. Πολλές δημοσκοπήσεις τον δείχνουν να προηγείται. Η αλήθεια είναι πως η δημοτικότητα του κόμματός του είναι χαμηλότερη σε σύγκριση με προηγούμενες εκλογές. Η οικονομία είναι σίγουρα ένας λόγος για αυτό, αλλά ο Ερντογάν και το κόμμα του εξακολουθούν να προηγούνται στις δημοσκοπήσεις και έχουν κερδίσει όλες τις εκλογές από το 2002, παρά τις πολλές προκλήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προκλήσεις. Ωστόσο, αυτή η ισχυρή υποστήριξη δείχνει επίσης ότι, παρά όλες τις ελλείψεις και τις προκλήσεις, οι ψηφοφόροι πιστεύουν ότι ο Ερντογάν είναι αυτός που μπορεί να λύσει τα προβλήματα της χώρας. Οι ψηφοφόροι αναγνωρίζουν επίσης ότι η οικονομία είναι κακή, αλλά ο κόσμος είχε την πανδημία, έχουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη Ρωσία και την ενεργειακή κρίση κ.λπ. Ο πληθωρισμός σχετίζεται με αυτά, αυτό είναι κάτι που πιστεύουν οι πολίτες.
Πολλοί επικρίνουν τη μείωση των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας και των υψηλών συναλλαγματικών επιτοκίων, αλλά πολλοί υποστηρίζουν επίσης το νέο μοντέλο καθώς ενισχύει την ανάπτυξη. Συνολικά, ωστόσο, η οικονομία είναι η μεγαλύτερη αντιπολίτευση στην Τουρκία και όχι το ίδιο το σχήμα της αντιπολίτευσης.
Πώς εκτιμάτε πως δύναται η συμμαχία της αντιπολίτευσης να αλλάξει την εικόνα της χώρας εφόσον αναλάβει τελικά τη διακυβέρνηση μετά τις εκλογές;
Η αντιπολίτευση είναι η οικονομία, οπότε αν ο Ερντογάν μπορέσει να το διορθώσει σχετικά, τότε δεν θα έχει πρόβλημα να κερδίσει για άλλη μια φορά. Επιπλέον, ο Ερντογάν άλλαξε την εικόνα της χώρας από μια απλή χώρα «μαριονέτα της Δύσης» σε μια χώρα που τώρα στέκεται στα πόδια της, παίρνει τις δικές της αποφάσεις στην εξωτερική πολιτική που δίνουν προτεραιότητα στα συμφέροντα της Τουρκίας. Εννοώ ότι η χώρα έχει μεταμορφωθεί σε πολλούς τομείς από δρόμους σε γέφυρες σε νοσοκομεία τελευταίας τεχνολογίας, για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Κούρδων και των Αλεβιτών σε άλλες εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες. Από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μέχρι την εξερεύνηση φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, την κατασκευή αυτοκινήτου μέχρι την κατασκευή drones και εγχώριων αεροσκαφών. Όλα αυτά κάνουν τον Ερντογάν να εξακολουθεί να είναι ένας πολύ ισχυρός υποψήφιος στην κούρσα παρόλο που διοικεί τη χώρα τα τελευταία 20 χρόνια και παρά το γεγονός ότι περισσότερα από 20 κόμματα υποστηρίζουν τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης.
Πολλοί φοβούνται ότι εάν εκλεγεί η αντιπολίτευση, όλα αυτά τα κέρδη θα χαθούν και θα μειωθούν, καθώς η ενότητα της αντιπολίτευσης δεν είναι βιώσιμη, δεδομένου του πόσο κατακερματισμένη είναι σε πολλούς τομείς, είτε ιδεολογικά, πως δηλαδή βλέπουν τα εσωτερικά ζητήματα, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, την οικονομία ή την εξωτερική πολιτική. Εννοώ ότι η συμμαχία περιλαμβάνει ένα ακροδεξιό εθνικό κόμμα, αλλά υποστηρίζεται επίσης από το HDP. Δεν προσφέρουν ελπίδα στους ψηφοφόρους ως συμμαχία με απτά έργα.
Έχετε τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια για τις χιλιάδες ανθρώπινες απώλειες που είχατε μετά τους δύο καταστροφικούς σεισμούς στο Χατάι. Η σχέση της Τουρκίας με την Ελλάδα άλλαξε ριζικά μετά την τραγωδία που βιώσατε. Οι δυο χώρες ήρθαν πιο κοντά μετά τη βοήθεια της Ελλάδας, από την πρώτη στιγμή. Πιστεύετε ότι αυτή η καλή σχέση μπορεί να διατηρηθεί και μετά τις εκλογές, ύστερα από τη γεφύρωση του χάσματος και τις διπλωματικές επαφές του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια και του ομολόγου του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου;
Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν περισσότερα κοινά από τις διαφωνίες τους. Πάντα προσεγγίζουν ο ένας τον άλλον κατά τη διάρκεια φυσικών καταστροφών, επομένως υπάρχει αυτή η διπλωματία των σεισμών. Νομίζω ότι αυτή η δυναμική μπορεί να διατηρηθεί εάν η ελληνική πλευρά μπορέσει να περιορίσει την παρέμβαση τρίτων από το εξωτερικό και οι μαξιμαλιστικές πολιτικές κατά της Τουρκίας μπορούν να αντικατασταθούν με λογικούς συμβιβασμούς που δεν θα παραβίαζαν τα δικαιώματα της Τουρκίας και τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Φανταστείτε μια γειτονιά όπου οι περιφερειακές χώρες έχουν κοινά έργα, επενδύσεις κ.λπ. έχουμε περισσότερα να συμφωνήσουμε παρά να διαφωνήσουμε όταν οι περιφερειακές χώρες μπορούν να λάβουν ανεξάρτητες αποφάσεις.
Εάν η Ελλάδα μπορεί να μιλήσει με την Τουρκία με πρόθεση που υπηρετεί τα ελληνικά δικαιώματα και να σέβεται τα τουρκικά δικαιώματα, τότε αυτή η δυναμική μπορεί να προχωρήσει περαιτέρω. Αν κινηθεί με ώθηση από τρίτους παράγοντες που στοχεύουν τον αυξανόμενο ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή που θα οδηγούσε σε σύγκρουση μεταξύ δύο χωρών, τότε τα συμφέροντα των Ελλήνων πολιτών πέφτουν θύματα περιφερειακών συμφερόντων τρίτων χωρών.
Τι άλλαξε μετά τον σεισμό; Πώς αντέδρασε η κυβέρνηση; Ήταν αποδέκτης ευρείας κριτικής για τη διαχείριση της κρίσης.
Όσον αφορά στον σεισμό, η κυβέρνηση επικρίθηκε τις δύο πρώτες μέρες. Εκτός από αυτό όμως η κυβέρνηση χρησιμοποίησε όλα τα μέσα που διέθετε από την πρώτη μέρα. Ήδη χτίζουν κτίρια και αυτό έγινε πολύ γρήγορα. Δεδομένης της κλίμακας του σεισμού και της περιοχής που επλήγη δυστυχώς καμία χώρα δεν θα μπορούσε να είχε αντιμετωπίσει αυτό που έγινε κατά 100%. Ακόμα, το υπουργικό συμβούλιο και ο Πρόεδρος βρίσκονται στην περιοχή του σεισμού από την πρώτη μέρα σχεδόν καθημερινά. Η κυβέρνηση δέχθηκε κριτική για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης τις πρώτες δύο ημέρες καθώς υπήρχαν ελλείψεις, αλλά τώρα προσφέρουν επίσης ελπίδα για την ανοικοδόμηση των πόλεων, κάτι το οποίο εκτιμούν οι πολίτες.
