Η Λις Τρας παραμένει γαντζωμένη στη θέση της. Ήδη όμως το κοινοβούλιο της Βρετανίας «βράζει». Σήμερα, η Βρετανίδα πρωθυπουργός συναντάται με τον πρόεδρο της Επιτροπής 1922 Γκράχαμ Μπρέιντι, σύμφωνα με πηγή της Ντάουνινγκ Στριτ. Η συνάντηση γίνεται κατόπιν αιτήματος της πρωθυπουργού και όχι το αντίστροφο, διευκρίνισε πρωθυπουργική πηγή.
Εκπρόσωπός της δήλωσε ότι η Λιζ Τρας παραδέχθηκε ότι η χθεσινή ήταν μια «δύσκολη ημέρα», αναφερόμενος στο χάος που επικράτησε στο Γουέστμίνστερ και την παραίτηση της υπουργού Εσωτερικών, αλλά σήμερα έχει επικεντρωθεί στην υπηρεσία του δημοσίου συμφέροντος. Όταν ερωτήθηκε αν η Λιζ Τρας θα ηγηθεί του κόμματος στις επόμενες εκλογές, ο εκπρόσωπος απάντησε: «Ναι».
Πώς θα μπορούσε όμως να εκδιωχθεί από την Ντάουνινγκ Στριτ; Αυτά είναι τα πιθανά σενάρια.
Πρώτο σενάριο: Διαδοχικές παραιτήσεις
Ήταν αυτό που συνέβη τον Ιούλιο στην περίπτωση του Μπόρις Τζόνσον: διαδοχικές παραιτήσεις στους κόλπους μιας κυβέρνησης, η οποία δεν έχει πλέον εμπιστοσύνη στον αρχηγό της.
Η Λιζ Τρας δεν βρίσκεται ακόμη σ’ αυτό το σημείο, όμως η ηγέτης των Συντηρητικών υπέστη ένα σοβαρό πλήγμα με την αποχώρηση, χθες, Τετάρτη, της υπουργού Εσωτερικών, λιγότερο από μια εβδομάδα αφού είχε διώξει τον υπουργό Οικονομικών της, τον Κουάζι Κουαρτένγκ.
Μολονότι ο λόγος που επικαλέσθηκε η Σουέλα Μπράβερμαν στην επιστολή παραίτησής της είναι το γεγονός ότι χρησιμοποίησε, ως μη όφειλε, μια προσωπική διεύθυνση email για να στείλει ένα επίσημο έγγραφο σε ένα βουλευτή, ανέφερε επίσης πως έχει «σοβαρές ανησυχίες», στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Λιζ Τρας: «έκανα ένα λάθος, αναλαμβάνω την ευθύνη, παραιτούμαι».
Αν η Λιζ Τρας παραιτούνταν, θα αποχωρούσε αμέσως από την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, όμως θα παρέμενε στην εξουσία μέχρι να επιλεγεί ο διάδοχός της.
Το κόμμα θα μπορούσε πάντως να μην προχωρήσει σε νέες και μακροχρόνιες αδελφοκτόνες μάχες και να ενωθεί πίσω από ένα διάδοχο τον οποίο θα επέλεγε με συναίνεση.
Η Τερέζα Μέι διαδέχθηκε τον Ντέιβιντ Κάμερον το 2016 -μετά το δημοψήφισμα για το Brexit- αφού είχαν αποχωρήσει όλοι οι ανταγωνιστές.
Η πίεση θα μπορούσε επίσης να προέλθει από τους συντηρητικούς κοινοβουλευτικούς, οι οποίοι, αν εκφράσουν μαζικά την εναντίωσή τους στην Λιζ Τρας, θα καθιστούσαν αναπόφευκτη την αποχώρησή της.
Δεύτερο σενάριο: Ψήφος μομφής
Αυτή τη στιγμή, οι εσωτερικοί κανόνες του κόμματος προστατεύουν κάθε νέο ηγέτη από μια τέτοια ψηφοφορία στη διάρκεια των πρώτων 12 μηνών της θητείας του.
Μετά την προθεσμία αυτή, πρέπει το 15% των 357 συντηρητικών βουλευτών -δηλαδή 54- να στείλουν μια επιστολή μομφής ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία μιας τέτοιας ψηφοφορίας.
Εντούτοις η ισχυρή Επιτροπή 1922, η οποία είναι αρμόδια για την εσωτερική οργάνωση του κόμματος, έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τους κανόνες. Μένει να γίνει γνωστό ποιο θα ήταν το όριο για να αρχίσει η διαδικασία μιας ψηφοφορίας μομφής, την ώρα που οργιάζουν οι φήμες σχετικά με τον αριθμό των επιστολών που έχουν φθάσει στο γραφείο του Γκρέιχαμ Μπρέιντι, ο οποίος διευθύνει την Επιτροπή 1922.
Και σε περίπτωση ήττας, η Λιζ Τρας θα έχανε αμέσως την ηγεσία του κόμματος, όμως θα παρέμενε πρωθυπουργός μέχρι να επιλεγεί ένας διάδοχος.
Η Επιτροπή τότε θα έπρεπε να καθορίσει τους κανόνες αυτής της διαδικασίας για την επιλογή ενός νέου ηγέτη, ο οποίος θα ήταν ο τρίτος μέσα σε ένα χρόνο και ο πέμπτος από το 2016.
Όμως οι βουλευτές δεν φαίνεται να θέλουν να αρχίσουν ένα νέο μακροχρόνιο αγώνα, την έκβαση του οποίου θα αποφάσιζαν τα μέλη του κόμματος, και θα μπορούσαν να ταχθούν πίσω από έναν ενωτικό υποψήφιο. Και πάλι όμως πρέπει το κόμμα να καταφέρει να συμφωνήσει σε ένα όνομα.
Τρίτο σενάριο: Πρόωρες εκλογές
Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές πρέπει να διεξαχθούν μέχρι το τέλος του 2024, όμως η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να τις προκηρύξει πριν από την προθεσμία αυτή. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο, η Λιζ Τρας θα είχε ανάγκη την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών.
Σύμφωνα με το βρετανικό Σύνταγμα, το οποίο είναι άγραφο, έχουν τρεις οδούς για να εκφράσουν την απουσία εμπιστοσύνης προς τον πρωθυπουργό, κυρίως ψηφίζοντας μια πρόταση μομφής ή καταψηφίζοντας τον προϋπολογισμό.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, ο επικεφαλής της κυβέρνησης πρέπει να παραιτηθεί ή να ζητήσει από το βασιλιά να διαλύσει το κοινοβούλιο, κάτι που σημαίνει γενικές εκλογές.
Στις δημοσκοπήσεις, η εργατική αντιπολίτευση καταγράφει τις καλύτερες επιδόσεις της εδώ και δεκαετίες, ενώ μερικές μελέτες προβλέπουν για τους Συντηρητικούς απώλεια εκατοντάδων εδρών.
Σε σημείο που δεν φαίνεται πιθανό να υπάρξουν αρκετοί συντηρητικοί βουλευτές οι οποίοι θα ενωθούν με την αντιπολίτευση ώστε να προκαλέσουν εκλογές που προαναγγέλλονται καταστροφικές για την κυβερνητική πλειοψηφία, η οποία βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 12 χρόνια.
Τα πρωτοσέλιδα του βρετανικού τύπου… θεωρούν το τέλος κοντά
Για την Sun, η Λιζ Τρας έχει συντριβεί. Το κύρος της έχει καταρρακωθεί έπειτα από την χθεσινή χαώδη ημέρα, γράφει το βρετανικό ταμπλόιντ προσθέτοντας ότι «η κυβέρνηση καταρρέει μπροστά στα μάτια μας».
«Η πραγματικότητα της εξουσίας της Λιζ Τρας ήταν εύθραυστη (…) αλλά πλέον είναι καταδικασμένη», γράφει ο συντάκτης του κύριου άρθρου των Times.
Αποδυναμωμένη στο ίδιο της το κόμμα, πιο αντιδημοφιλής παρά ποτέ στην κοινή γνώμη, η Λιζ Τρας έχει αγκιστρωθεί στην εξουσία, αλλά η κατάστασή της γίνεται όλο και λιγότερο βιώσιμη, μετά την κατάρρευση του οικονομικού της προγράμματος και την απομάκρυνση δύο από τους κορυφαίους υπουργών της.
Η κυβέρνησή της παίρνει παράταση ώρα με την ώρα και, έπειτα από δώδεκα χρόνια στην εξουσία, το κόμμα της εμφανίζεται ανίκανο να συμφωνήσει σε έναν διάδοχο και αρνείται να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών, οι οποίες θα έστελναν τους Τόρις στην αντιπολίτευση.
«Η Λιζ Τρας πρέπει να φύγει το συντομότερο δυνατόν», έγραψε ο πρώην υπουργός και μέχρι πρόσφατα ένθερμος υποστηρικτής της Ντέιβιντ Φροστ σε άρθρο του στην Daily Telegraph.
Ο βουλευτής Κρίσπιν Μπλαντ δήλωσε το πρωί στο BBC ότι «χρειάζεται σήμερα κιόλας μία αλλαγή για να σταματήσει αυτή η κακοφωνία και για να δοθεί στην χώρα μας η κυβέρνηση που χρειάζεται».
Παράλληλα, άλλη μία βουλευτής των Τόρις, η Σέριλ Μάρεϊ, ανακοίνωσε σήμερα ότι υπέβαλε στην Επιτροπή 1922 επιστολή έκφρασης δυσπιστίας προς την Λιζ Τρας.
Για τους συντηρητικούς, το διακύβευμα είναι τώρα να βρουν έναν διάδοχο ικανό να συσπειρώσει το κόμμα και να εμπνεύσει εμπιστοσύνη σε μία χώρα η οποία, πέρα από το πολιτικό χάος, υφίσταται μία σημαντική οικονομική και κοινωνική κρίση με έναν πληθωρισμό που έφθασε το 10,1%, για πρώτη φορά σε 40 χρόνια.
Η έξοδος από το πολιτικό αδιέξοδο εξαρτάται ακριβώς από την ικανότητα επιλογής διαδόχου, αλλά οι διαφορετικές τάσεις στις τάξεις του κόμματος δεν έχουν συμφωνήσει, την ώρα που πολλά ονόματα κυκλοφορούν, όπως του Ρίσι Σουνάκ, του Τζέρεμι Χαντ, της Πένι Μόρντοντ, αλλά ακόμη και του Μπόρις Τζόνσον…
Εν αναμονή, το Εργατικό Κόμμα συνεχίζει να πετάει στις δημοσκοπήσεις και ο ηγέτης του, ο Κιρ Στάρμερ, θα μιλήσει σήμερα ενώπιον της Συνομοσπονδίας των Συνδικάτων την στιγμή που επικρατεί μεγάλη κοινωνική αναταραχή εξαιτίας της κρίσης του κόστους διαβίωσης.
