Αμφιλεγόμενους νέους κανόνες προτείνει η Κομισιόν που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να μειώσει τις εξαγωγές εμβολίων για έξι εβδομάδες σε περιοχές όπως η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ, χώρες που είτε λαμβάνουν εμβόλια που έχουν παρασκευασθεί στην Ευρώπη αλλά δεν στέλνουν άλλες δόσεις, είτε έχουν εμβολιάσει μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους απ’ ό,τι η ΕΕ, γράφει δημοσίευμα του Politico.
Η δραστική αυτή πρόταση έρχεται μετά την αποκάλυψη από τη La Stampa ότι “η AstraZeneca κρύβει περισσότερα από 29 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου κατά του κορονοϊού, οι οποίες φέρονται να βρίσκονται σε βιομηχανία έξω από τη Ρώμη, στην περιοχή του Ανάνι, και να μην προορίζονται για την ευρωπαϊκή αγορά, αλλά για εκείνη της Βρετανίας”. Σύμφωνα με διαρροές, τα 29 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου, προορίζονταν για το Βέλγιο, σύμφωνα με τα όσα μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ οι καραμπινιέροι συνεχίζουν να ελέγχουν το σύνολο των παρτίδων εμβολίου που είναι έτοιμες προς διάθεση.
Παράλληλα, σύμφωνα με το Politico, η πρόταση αυτή έρχεται εν μέσω αυξανόμενης απογοήτευσης στην ΕΕ σχετικά με τις καθυστερήσεις στη διάθεση των εμβολίων του μπλοκ αλλά και έπειτα από καθυστερήσεις στη διανομή εμβολίων από φαρμακευτικές εταιρείες, όπως η AstraZeneca και η Johnson & Johnson.
Ωστόσο, το νομοθετικό σχέδιο που έχει στην κατοχή του το Politico, παρουσιάζει τεράστιους κινδύνους για τη φήμη της ΕΕ καθώς υποστηρίζει το ελεύθερο εμπόριο και ηγείται της διανομής δόσεων εμβολίων παγκοσμίως. Όμως, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να εγκρίνουν τους κανόνες προτού τεθούν σε ισχύ.
Από τη στιγμή που η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο μπλοκαρίσματος των εξαγωγών εμβολίων, δέχτηκε επικρίσεις από ορισμένους διπλωμάτες και ευρωβουλευτές της ΕΕ, οι οποίοι αντέδρασαν στην ιδέα ως “λανθασμένη” και προειδοποίησαν ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει εμπορικό πόλεμο. Και η απειλή έχει ήδη προκαλέσει μεγάλο θυμό στη Βρετανία, η οποία πιθανότατα θα χάσει περισσότερο αν η ΕΕ εφαρμόσει το σχέδιό της.
Το προσχέδιο νόμου καλεί τις χώρες της ΕΕ να εξετάσουν αρκετούς παράγοντες όταν αποφασίσουν αν θα μπλοκάρουν τις εξαγωγές των εμβολίων, περιλαμβανομένων των προϊόντων που σχετίζονται με το εμβόλιο, που ο αποδέκτης στέλνει στην ΕΕ, και αν η εξαγωγή αυτών των δόσεων θα εμπόδιζε την ικανότητα της εταιρείας να εκπληρώσει το συμβόλαιό της με την ΕΕ.
“Οι άδειες εξαγωγής θα πρέπει να απορριφθούν από τα κράτη μέλη στα οποία οι σχετικές εξαγωγές αποτελούν απειλή για την εκτέλεση των προηγμένων συμφωνιών αγοράς (APA) μεταξύ της Ένωσης και των κατασκευαστών εμβολίων λόγω του όγκου τους ή άλλων σχετικών περιστάσεων, όπως ο όγκος των εμβολίων που διανεμήθηκαν στην Ένωση όταν έγινε η αίτηση” αναφέρεται στο προσχέδιο σύμφωνα με το Politico. Αναφέρει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να επιτρέπουν μόνο τις εξαγωγές εμβολίων που “δεν αποτελούν απειλή για την ασφάλεια του εφοδιασμού” εμβολίων στο μπλοκ.
Ενώ η νομοθεσία καλεί τις χώρες της ΕΕ να λάβουν υπόψη αυτές τις λεπτομέρειες όταν αποφασίσουν αν θα προτείνουν απαγόρευση εξαγωγών, εξαρτάται από την Κομισιόν αν θα την επιβάλει. “Τελικά οι αποφάσεις παραμένουν στη διακριτική ευχέρεια”, είπε ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος. Σύμφωνα με τους κανόνες του προσχεδίου, γράφει το Politico, ένα βασικό κριτήριο για την απαγόρευση των εξαγωγών εμβολίων είναι “αν η χώρα προορισμού της εξαγωγής των εμβολίων περιορίζει τις δικές της εξαγωγές εμβολίων στην ΕΕ… ή των πρώτων υλών από τις οποίες παρασκευάζονται τα εμβόλια, είτε από τον νόμο ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο”.
Η ρήτρα φαίνεται να στοχεύει συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η ΕΕ υποστηρίζει ότι ενώ η χώρα δεν έχει επισήμως απαγορεύσει την εξαγωγή εμβολίων, έχει de facto απαγόρευση μέσω συμφωνίας με την AstraZeneca που απαιτεί η εταιρεία να προμηθεύει πρώτα με εμβόλια τη βρετανική αγορά.
Στο μεταξύ οι ΗΠΑ διαθέτουν ένα πιο άμεσο νομικό πλαίσιο που αποτρέπει την εξαγωγή ορισμένων εμβολίων στην ΕΕ. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, προμηθεύει την Ευρώπη με συστατικά εμβολίων.
Σε αντιδιαστολή, το σχέδιο νομοθεσίας της Επιτροπής αναφέρει ότι η ΕΕ μπορεί επίσης να εμποδίσει τις εξαγωγές σε χώρες που δεν παράγουν τα ίδια τα εμβόλια, “αλλά οι οποίες έχουν υψηλότερο ποσοστό εμβολιασμού από την Ένωση ή όπου η τρέχουσα επιδημιολογική κατάσταση είναι λιγότερο σοβαρή από ό, τι στην Ένωση.” “Τα κράτη μέλη πρέπει να αρνηθούν τις άδειες εξαγωγής αναλόγως”, αναφέρει το κείμενο, προσθέτοντας ότι “αυτός ο κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ αμέσως … [και] να ισχύει για έξι εβδομάδες”.
