Η υπόθεση της Paola Marra, πρώην συζύγου του ντράμερ των Blur, Dave Rowntree, φέρνει στο προσκήνιο ένα ζήτημα που διχάζει τη Βρετανία: τον υποβοηθούμενο θάνατο. Η Marra, η οποία πάλεψε για χρόνια με τον καρκίνο του μαστού και του εντέρου, ταξίδεψε στην Ελβετία τον Μάρτιο για να θέσει ένα τέλος στη ζωή της στο κέντρο Dignitas, αφήνοντας πίσω της ένα συγκλονιστικό μήνυμα για την ανάγκη αλλαγής της νομοθεσίας στη χώρα της, που ακόμη θεωρεί τον υποβοηθούμενο θάνατο παράνομο.
Τα τελευταία της λόγια και το αίτημά της προς τους Βρετανούς νομοθέτες, όπως δημοσιεύονται από τη Daily Mail, υπενθυμίζουν τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν άνθρωποι με ανίατες ασθένειες, οι οποίοι επιθυμούν να επιλέξουν οι ίδιοι το πώς και πότε θα πεθάνουν.
Το τελευταίο μήνυμα της Paola Marra
Στο τελευταίο της μήνυμα, που μαγνητοσκοπήθηκε πριν από το θάνατό της και δημοσιοποιήθηκε μετά από αυτόν, η Marra εκφράζει με ειλικρίνεια τη λύπη και την οργή της για το γεγονός ότι αναγκάστηκε να επιλέξει να πεθάνει σε μια ξένη χώρα, μακριά από τους αγαπημένους της.
«Όταν θα βλέπετε αυτό, θα είμαι νεκρή», λέει στο βίντεο. «Επιλέγω τον υποβοηθούμενο θάνατο γιατί αρνούμαι να αφήσω μια ανίατη ασθένεια να ορίσει την ύπαρξή μου».
Περιέγραψε τις στιγμές μαχών με την ασθένεια, ως μια σταδιακή και σκληρή «απογύμνωση της αξιοπρέπειας», καθώς έχανε όλο και περισσότερο την ανεξαρτησία της, ενώ οι πόνοι γίνονταν ολοένα και πιο αφόρητοι.
«Ο υποβοηθούμενος θάνατος δεν είναι παραίτηση. Είναι ανάκτηση του ελέγχου», εξηγεί, τονίζοντας ότι «δεν πρόκειται για το θάνατο, αλλά για την αξιοπρέπεια».
Συνοδευτικά του μηνύματος, η Marra έστειλε μια επιστολή στους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων στο Ουέστμινστερ, ζητώντας τους να υποστηρίξουν την αλλαγή της νομοθεσίας γύρω από τον υποβοηθούμενο θάνατο. Ανέφερε ότι δεν ήθελε οι δικοί της άνθρωποι να μπλέξουν με την αστυνομία ή να αντιμετωπίσουν νομικά προβλήματα, κάτι που την ανάγκασε να πεθάνει μόνη, χωρίς την υποστήριξη και την παρουσία των αγαπημένων της.
Οι δυσκολίες του ανίατου πόνου
Η Marra είχε διαγνωστεί για πρώτη φορά με καρκίνο του μαστού το 2017, ενώ το 2020 ανιχνεύθηκε και καρκίνος στο έντερο. Μέχρι το 2021, οι γιατροί της είχαν καταλήξει ότι η ασθένεια ήταν πλέον ανίατη. Η ίδια περιέγραψε τις θεραπείες που ακολούθησε ως «σκληρές» και «ανυπόφορες», καθώς αναγκαζόταν να αντέχει τους πόνους με λιγότερα παυσίπονα, καθότι ο οργανισμός της πλέον τα είχε συνηθίσει.
Η Marra, που γεννήθηκε στον Καναδά και έζησε στο Λονδίνο για περισσότερα από 35 χρόνια, συνεργάστηκε με τον γνωστό φωτογράφο Rankin για να βιντεοσκοπήσει το τελευταίο της μήνυμα, ελπίζοντας να επηρεάσει τη Βρετανική κοινή γνώμη και τους νομοθέτες. «Το να σου αφαιρούν το δικαίωμα να τερματίσεις τη ζωή σου με αξιοπρέπεια είναι ανυπόφορο», είχε αναφέρει στους φίλους της πριν από το ταξίδι στην Ελβετία.
Η υποστήριξη του Dave Rowntree
Ο πρώην σύζυγός της, Dave Rowntree, παρόλο που είχε χωρίσει με τη Marra το 2000, παρέμεινε στο πλευρό της και την υποστήριξε στην απόφασή της να ταξιδέψει στην Ελβετία.
Στις πρώτες του δηλώσεις για το θάνατό της, ο Rowntree, μιλώντας στον Guardian, καταφέρθηκε κατά των αυστηρών νόμων περί υποβοηθούμενου θανάτου στο Ηνωμένο Βασίλειο, τους οποίους χαρακτήρισε ως «ψυχοπαθητικούς» και άδικους για όσους υποφέρουν από ανίατες ασθένειες.
Ο ίδιος, ως πρώην δικηγόρος, τόνισε ότι μια αλλαγή στη νομοθεσία θα πρέπει να περιλαμβάνει αυστηρούς περιορισμούς και ελέγχους, διευκρινίζοντας: «Δεν θα υποστήριζα ποτέ ένα νομοσχέδιο που θα επέτρεπε σε κάποιον να σκοτώσει κάποιον άλλο».
Στη συνέχεια, πρόσθεσε ότι οι τρέχοντες νόμοι αναγκάζουν τους ανθρώπους που επιθυμούν να τερματίσουν τη ζωή τους «να κρύβονται σαν εγκληματίες», ενώ, εάν τελικά επιλέξουν να πεθάνουν με αξιοπρέπεια, το κάνουν μόνοι τους, χωρίς την υποστήριξη ή την παρουσία των αγαπημένων τους. «Πρέπει να πεθάνουν χωρίς να κρατούν το χέρι κανενός, χωρίς μια αγκαλιά, χωρίς έναν τελευταίο αποχαιρετισμό», τόνισε με πίκρα.
Η νομοθεσία στη Βρετανία
Στη Βρετανία, η υποβοηθούμενη αυτοκτονία παραμένει παράνομη, με πιθανή ποινή φυλάκισης έως και 14 χρόνια για οποιονδήποτε βοηθήσει έναν άλλον να τερματίσει τη ζωή του.
Αντίθετα, στον Καναδά, τη χώρα όπου μεγάλωσε η Marra, ο υποβοηθούμενος θάνατος επιτρέπεται υπό αυστηρούς όρους από το 2016, μέσω του προγράμματος «Ιατρική Υποβοήθηση για Θάνατο» (Maid), το οποίο επεκτάθηκε το 2021 για να συμπεριλάβει και άτομα με ανίατες αλλά όχι αναγκαστικά θανατηφόρες ασθένειες.
Αυτή την περίοδο, στο Ηνωμένο Βασίλειο προωθείται ένα νέο νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να συζητηθεί στις 29 Νοεμβρίου και να τεθεί σε ψηφοφορία στο κοινοβούλιο. Το νομοσχέδιο θα επιχειρήσει να νομιμοποιήσει τον υποβοηθούμενο θάνατο υπό αυστηρούς ελέγχους, αλλά δέχεται ήδη κριτική από πολιτικούς και οργανώσεις που φοβούνται ότι οποιαδήποτε αλλαγή στη νομοθεσία μπορεί να οδηγήσει σε «κρατική σφαγή».
Η Marra δεν είναι η μόνη φωνή που ζητάει την αλλαγή της νομοθεσίας. Γνωστά πρόσωπα όπως η παρουσιάστρια Esther Rantzen και οι ηθοποιοί Susan Sarandon και Patrick Stewart, υποστηρίζουν εδώ και χρόνια την ελευθερία επιλογής για το τέλος της ανθρώπινης ζωής. Ο συγγραφέας Terry Pratchett υπήρξε επίσης ένθερμος υποστηρικτής, δηλώνοντας ανοιχτά ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια απαιτεί την ελευθερία επιλογής στο τέλος.
