Οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα φαίνεται πως μπήκαν στην τελική τους ευθεία, έπειτα από μαραθώνιες συνομιλίες στο Κατάρ. Οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Αιγύπτου δεσμεύτηκαν να παραμείνουν σε στενή επικοινωνία σχετικά με μια συμφωνία που ενδέχεται να συναφθεί τις επόμενες ώρες.
Περισσότερες από οκτώ ώρες διαπραγματεύσεων στην Ντόχα δημιούργησαν αισιοδοξία μεταξύ των συμμετεχόντων. Αξιωματούχοι από τους διαμεσολαβητές του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ, καθώς και από το Ισραήλ και τη Χαμάς, δήλωσαν ότι η επίτευξη συμφωνίας για εκεχειρία στην πολιορκημένη Γάζα και την απελευθέρωση ομήρων ήρθε πιο κοντά από ποτέ.
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ, Μαζέντ αλ Ανσάρι, ανέφερε νωρίτερα σε συνέντευξη Τύπου ότι και οι δύο πλευρές παρουσίασαν ένα κείμενο και οι συνομιλίες για τις τελευταίες λεπτομέρειες βρίσκονταν σε εξέλιξη.
Ωστόσο, ένας ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς δήλωσε στο πρακτορείο Reuters, αργά την Τρίτη, ότι η παλαιστινιακή οργάνωση δεν είχε παραδώσει ακόμη την απάντησή της, καθώς περίμενε από το Ισραήλ να υποβάλει χάρτες που θα δείχνουν πώς θα αποσύρει τις δυνάμεις του από τη Γάζα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, του οποίου η διοίκηση συμμετείχε στις συνομιλίες μαζί με τον Στιβ Γουίτκοφ, απεσταλμένο του νεοεκλεγέντος προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι η συμφωνία ήταν κοντά. Ο Μπάιντεν και ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, συζήτησαν την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις την Τρίτη.
«Και οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν να παραμείνουν σε στενό συντονισμό, άμεσα και μέσω των ομάδων τους, τις επόμενες ώρες», ανέφερε ο Λευκός Οίκος σε δήλωση, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών. Οι δύο πρόεδροι «τόνισαν την επείγουσα ανάγκη να εφαρμοστεί μια συμφωνία».
Η Χαμάς δήλωσε ότι οι συνομιλίες είχαν φτάσει στα τελικά στάδια και εξέφρασε την ελπίδα αυτός ο νέος γύρος διαπραγματεύσεων να οδηγήσει στην πολυπόθητη συμφωνία.
Ένας Ισραηλινός αξιωματούχος είπε ότι οι συνομιλίες είχαν φτάσει σε κρίσιμη φάση, αν και ορισμένες λεπτομέρειες χρειάζονταν ακόμη να διευθετηθούν. «Είμαστε κοντά, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί», είπε.
Εν τω μεταξύ, επισκεπτόμενος τη Ρώμη, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Γκίντεον Σαάρ, δήλωσε την Τρίτη ότι πιστεύει πως η πλειοψηφία του κυβερνητικού συνασπισμού του Ισραήλ θα υποστηρίξει μια συμφωνία για τη Γάζα, αν τελικά επιτευχθεί, παρά την έντονη αντίθεση που εκφράζουν οι εθνικιστές που συμμετέχουν στον συνασπισμό.
Το Κίνημα Ισλαμικής Τζιχάντ, μια εκ των φατριών που δραστηριοποιούνται στην Παλαιστίνη και κρατά επίσης ομήρους στη Γάζα, ανακοίνωσε ότι έστελνε μια αντιπροσωπεία, η οποία θα έφτανε στη Ντόχα το βράδυ της Τρίτης για να συμμετάσχει στις τελικές διευθετήσεις για μια συμφωνία εκεχειρίας.
Κομβικό ρόλο ο Γουίτκοφ
Μία «τεταμένη» συνάντηση το Σαββατοκύριακο ανάμεσα στον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και τον νέο απεσταλμένο στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, οδήγησε σε σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία κατάπαυσης τους πυρός και ανταλλαγής ομήρων, μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Ο Γουίτκοφ, απεσταλμένος του επερχόμενου προέδρου Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, κατάφερε μέσα σε μία συνάντηση να πείσει τον πρωθυπουργό περισσότερο απ’ ό,τι ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όπως δήλωσαν την Τρίτη δύο Άραβες αξιωματούχοι στους Times of Israel.
Ο Γουίτκοφ βρίσκεται στη Ντόχα την τελευταία εβδομάδα για να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τους ομήρους, καθώς οι μεσολαβητές προσπαθούν να εξασφαλίσουν μία συμφωνία πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου. Το Σάββατο, ο Γουίτκοφ πέταξε στο Ισραήλ για μία συνάντηση με τον Νετανιάχου στο γραφείο του στην Ιερουσαλήμ.
Κατά τη συνάντηση, ο Γουίτκοφ παρότρυνε τον Νετανιάχου να αποδεχθεί κρίσιμες παραχωρήσεις που ήταν απαραίτητες για την επίτευξη συμφωνίας. «Μία συμφωνία θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί πολύ νωρίτερα, αλλά και οι δύο πλευρές οδήγησαν τις διαπραγματεύσεις σε αδιέξοδο σε διάφορες στιγμές», δήλωσε ένας Άραβας αξιωματούχος.
Σύμφωνα με άλλες πηγές, ο Γουίτκοφ έπαιξε κομβικό ρόλο στην αποδοχή της πρότασης, η οποία περιλαμβάνει τρεις φάσεις. «Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να υποστηρίξουν ξανά το πλαίσιο των φάσεων και το κάνουν ταυτόχρονα – ίσως για πρώτη φορά», τόνισε ο αξιωματούχος.
Το βράδυ της Δευτέρας, δύο ημέρες μετά τη συνάντηση στην Ιερουσαλήμ, οι διαπραγματευτικές ομάδες του Ισραήλ και της Χαμάς ενημέρωσαν τους μεσολαβητές ότι αποδέχονται την πρόταση για τη συμφωνία ομήρων, όπως ανέφεραν οι δύο Άραβες αξιωματούχοι. Οι πλευρές εργάζονται τώρα για την οριστικοποίηση των λεπτομερειών σχετικά με την υλοποίηση της συμφωνίας.
Ένα από τα βασικά ζητήματα που δεν έχει ακόμη διευθετηθεί είναι οι ακριβείς παράμετροι της απόσυρσης των Ισραηλινών Δυνάμεων Άμυνας (IDF) από τη Γάζα, με τους μεσολαβητές να περιμένουν ακόμη χάρτη από το Ισραήλ που θα το καθορίζει. Ο
Οι αξιωματούχοι εικάζουν ότι μία συμφωνία θα μπορούσε να ανακοινωθεί την Τετάρτη ή την Πέμπτη υπό τη μορφή κοινής δήλωσης από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και την Αίγυπτο, που λειτουργούν ως μεσολαβητές.
Νωρίτερα την Τρίτη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσε ότι το Ισραήλ είχε αποδεχθεί τη συμφωνία για την απελευθέρωση των υπόλοιπων 98 ομήρων, ενώ η Χαμάς δεν είχε ακόμη πράξει το ίδιο. Ωστόσο, ένας Άραβας αξιωματούχος απέρριψε τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις των ΗΠΑ ότι η Χαμάς αποτελεί το μοναδικό εμπόδιο για την εκεχειρία, υποστηρίζοντας ότι και το Ισραήλ έχει υπονομεύσει τις διαπραγματεύσεις τους τελευταίους μήνες.
Ο ίδιος αξιωματούχος υποστήριξε ότι ο Νετανιάχου αποσύρθηκε από την πρόταση τριών φάσεων που είχε εγκρίνει τον Μάιο, προσπαθώντας να δώσει προτεραιότητα στην πρώτη φάση της πρότασης, ώστε το Ισραήλ να μπορέσει να συνεχίσει τις επιχειρήσεις στη Γάζα αμέσως μετά.
Παρότι η συμφωνία περιλαμβάνει τρεις φάσεις, οι όροι της δεύτερης φάσης δεν θα συζητηθούν πριν ξεκινήσει η υλοποίηση της πρώτης.
Οι τρεις φάσεις
Παλαιστίνιος αξιωματούχος δήλωσε στο BBC ότι στην πρώτη φάση, 34 όμηροι -που αναμένεται να είναι άμαχοι- θα ανταλλαχθούν με Παλαιστίνιους κρατούμενους. Τρεις όμηροι θα απελευθερωθούν αμέσως, ενώ η υπόλοιπη ανταλλαγή θα πραγματοποιηθεί σε διάστημα έξι εβδομάδων.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, τα ισραηλινά στρατεύματα θα αρχίσουν επίσης να αποσύρονται από κατοικημένες περιοχές της Γάζας. Ο Παλαιστίνιος αξιωματούχος δήλωσε ότι οι λεπτομερείς διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη και την τρίτη φάση της εκεχειρίας θα αρχίσουν την 16η ημέρα της κατάπαυσης του πυρός.
Στη δεύτερη φάση, οι υπόλοιποι όμηροι -στρατιώτες και έφεδροι- θα απελευθερώνονται με αντάλλαγμα την απελευθέρωση ενός αριθμού Παλαιστίνιων κρατουμένων. Από τους 1.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους που πιστεύεται ότι το Ισραήλ έχει συμφωνήσει να απελευθερώσει, περίπου 190 εκτίουν ποινές 15 ετών και άνω. Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στο BBC ότι όσοι έχουν καταδικαστεί για φόνο δεν θα αφεθούν ελεύθεροι.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, το Ισραήλ θα επιτρέψει επίσης στους εκτοπισμένους Παλαιστινίους που βρίσκονται τώρα στο νότιο τμήμα της Γάζας να επιστρέψουν στο βόρειο τμήμα.
Σχεδόν το σύνολο των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας των μαχών.
Η τρίτη και τελευταία φάση θα περιλαμβάνει την ανοικοδόμηση της Γάζας – κάτι που θα μπορούσε να διαρκέσει χρόνια και κάτι για το οποίο καμία πλευρά δεν έχει ανακοινώσει το παραμικρό σχέδιο. Ο Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις θα παραμείνουν σε μια ζώνη ασφαλείας εντός της Γάζας κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε εκεχειρίας.
Με πληροφορίες από: Reuters, Times of Israel, BCC
