Η Ευρωπαϊκή Επιχείρηση IRINI (ΕΙΡΗΝΗ) για την διασφάλιση του εμπάργκο όπλων στην Λιβύη συνεχίζει να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με την Ελλάδα να συμμετέχει με μια φρεγάτα και σύντομα να αναλαμβάνει τα ηνία της διοίκησης.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της έκθεσης, τον Ιούλιο του 2023, η Επιχείρηση EUNAVFOR MED IRINI διερεύνησε 491 εμπορικά πλοία μέσω ασυρμάτου (από 11059) και πραγματοποίησε 16 επισκέψεις σε πλοία με τη συγκατάθεση του πλοιάρχου (από 537). Η Επιχείρηση δεν παρακολούθησε νέες ύποπτες πτήσεις (από 1153) και συνέχισε να παρακολουθεί 25 αεροδρόμια (και λωρίδες προσγείωσης) και 16 λιμάνια (και τερματικούς σταθμούς πετρελαίου).
Το Πολεμικό Ναυτικό δίνει «βροντερό παρών» με την φρεγάτα ΚΑΝΑΡΗΣ (F 464) και υπολογίζεται να αντικατασταθεί περίπου που τον Οκτώβριο, οπότε και ο κυβερνήτης της επόμενης φρεγάτας που θα πάει για αλλαγή θα αναλάβει και την διοίκηση της εν πλω επιχείρησης.
Ιστορικό της EUNAVFOR MED IRINI
Μετά την 1η Διάσκεψη του Βερολίνου, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισε να ξεκινήσει, στις 31 Μαρτίου 2020, μια νέα στρατιωτική επιχείρηση που ονομάζεται EUNAVOR MED IRINI και επικεντρώθηκε στην εφαρμογή του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη.
Η ΕΙΡΗΝΗ αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη Λιβύη, η οποία περιλαμβάνει πολιτικές, στρατιωτικές, οικονομικές και ανθρωπιστικές προσπάθειες για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στη χώρα.
Τα καθήκοντα της Επιχείρησης EUNAVFOR MED IRINI είναι:
- για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης όπλων, υποστήριξη της εφαρμογής του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη βάσει των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (βασική αποστολή)
- συλλογή πληροφοριών σχετικά με το λαθρεμπόριο πετρελαίου, ιδίως λόγω των συνεπειών του στην οικονομία της Λιβύης και της πιθανής χρήσης του για τη χρηματοδότηση της αγοράς όπλων
- να συμβάλει στην αναστάτωση του επιχειρηματικού μοντέλου λαθρεμπορίας μεταναστών συλλέγοντας πληροφορίες για εναέρια μέσα και κοινοποιώντας τις στον FRONTEX (Ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής) και τις αρμόδιες εθνικές αρχές
- να υποστηρίξει την ανάπτυξη της Λιβυκής Ακτοφυλακής και της ικανότητας Έρευνας και Διάσωσης του Ναυτικού μέσω εκπαίδευσης. Αυτό το καθήκον δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.
Αποτελέσματα EUNAVFOR MED IRINI
Από την έναρξή της, η επιχείρηση EUNAVFOR MED IRINI έχει πραγματοποιήσει ρεσάλτο και νηοψίες σε συνολικά 25 ύποπτα πλοία. Σε τρεις περιπτώσεις, η ΕΙΡΗΝΗ κατέσχεσε τα φορτία που εκτιμάται ότι παραβιάζουν το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και εκτρέπει τα πλοία σε λιμάνι κράτους μέλους της ΕΕ. Ένα κράτος σημαίας ( Τουρκία ) έχει αρνηθεί τη συγκατάθεση για επιβίβαση και επιθεώρηση ύποπτων σκαφών σε δέκα περιπτώσεις.
Η επιχείρηση IRINI έχει επίσης ερευνήσει 11.059 εμπορικά πλοία μέσω αιτήματος πληροφοριών μέσω ραδιοφωνικών κλήσεων (hailing) και επισκέφθηκε 537 πλοία κατόπιν συγκατάθεσης του πλοιάρχου τους (οι λεγόμενες «φιλικές προσεγγίσεις»*.)
Επιπλέον, η Επιχείρηση διερεύνησε
- 1.153 ύποπτες πτήσεις
- 25 αεροδρόμια και 16 λιμάνια και
- παρείχε 42 ειδικές εκθέσεις στην Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τη Λιβύη. Οι περισσότερες από αυτές αφορούσαν παραβιάσεις ή πιθανές παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων και των δραστηριοτήτων λαθρεμπορίου πετρελαίου στη δυτική και την ανατολική χώρα.
- Τέλος, μέσω της ενσωματωμένης κυψέλης πληροφοριών για το έγκλημα, η επιχείρηση εξέδωσε 80 συστάσεις για επιθεώρηση ύποπτων σκαφών στα λιμάνια των κρατών μελών της ΕΕ προς τις αρμόδιες υπηρεσίες επιβολής του νόμου, εκ των οποίων οι 63 πραγματοποιήθηκαν.
Όπως επισημαίνει η διοίκηση της επιχείρησης, αυτά τα αποτελέσματα κατέδειξαν την αποτελεσματικότητα και την αμεροληψία της IRINI.
Οι επιθεωρήσεις ή οι φιλικές προσεγγίσεις πραγματοποιούνται πάντα σύμφωνα με το σχετικό πλαίσιο Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, χωρίς να υπονομεύεται το πρόγραμμα δραστηριοτήτων των πλοίων.