Οι αλλεργίες γενικά και η τροφική αλλεργία ειδικότερα αφορούν άμεσα ή έμμεσα ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, και δείχνουν σημάδια αύξησης για πολλούς λόγους, με σημαντικότερο τις νέες συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει στην καθημερινότητα μας.
Έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς, της οικογένειας αλλά και της κοινότητας.
Με τον όρο αλλεργία αναφερόμαστε σε μία λανθασμένη αναγνώριση από τον οργανισμό ενός τροφικού ή εισπνεόμενου αλλεργιογόνου με αποτέλεσμα κάθε φορά που το άτομο εκτίθεται στο αλλεργιογόνο, κάτω από τις ίδιες συνθήκες, να εμφανίζονται συμπτώματα όπως:
- εξάνθημα, κνησμός
- οίδημα στα χείλη στα μάτια ή σε άλλο σημείο,
- πταρμοί, μπούκωμα στη μύτη
- κνησμός και δακρύρροια ματιών
- έμετοι & κοιλιακό άλγος
- βήχας,
- θόρυβος στην αναπνοή,
- δύσπνοια,
- ζάλη ή πτώση πίεσης
- έως απώλεια συνείδησης με τις πιο σοβαρές αντιδράσεις να αφορούν σε αναφυλαξία
Η τροφική αλλεργία είναι η συχνότερη μορφή αλλεργίας που απασχολεί τα παιδιά, με τη συχνότητα να φτάνει το 7-8% στις μικρές ηλικίες, ενώ στα μεγαλύτερα παιδιά, εφήβους και ενήλικες υποχωρεί στο 3-5%.
Οι αντιδράσεις στις τροφές συχνά είναι ήπιες, ωστόσο μπορεί να εκδηλωθούν σοβαρές αντιδράσεις, όπως η αναφυλαξία που προαναφέραμε, μία κατάσταση δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και σωστά.
Η βαρύτητα μίας αλλεργικής αντίδρασης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (ποσότητα τροφής, επεξεργασία, συνύπαρξη λοίμωξης, λήψη φαρμάκων κλπ).
Η διαχείριση ως τώρα των παιδιών με τροφική αλλεργία ήταν η δίαιτα αποφυγής έναντι της υπεύθυνης τροφής και η εκπαίδευση για την αντιμετώπιση των εκδηλώσεων μιας αλλεργικής αντίδρασης όταν το άτομο εκτεθεί κατά λάθος στο αλλεργιογόνο.
Σήμερα έχουμε περάσει σε μία πιο ενεργητική αντιμετώπιση με την εφαρμογή ανοσοθεραπείας όπου δίνουμε στο παιδί κάτω από επίβλεψη σταδιακά αυξανόμενες ποσότητες της τροφής με στόχο να απευαισθητοποιηθεί. Τα αποτελέσματα της νέας θεραπευτικής πρότασης είναι καλύτερα όσο νωρίτερα ξεκινήσει μετά τη διάγνωση.
Η τροφική αλλεργία και η καθημερινότητα των αλλεργικών παιδιών και των οικογενειών τους
Είναι αποδεκτό ότι η τροφική αλλεργία επιδρά αρνητικά στην ποιότητα ζωής, καθώς
- αυξάνει το stress παιδιού και οικογένειας,
- το καθημερινό κόστος ζωής και
- το χρόνο που ξοδεύουν οι γονείς στην αγορά τροφίμων και συσκευασμένων προϊόντων, στην προσπάθεια να μην εμφανιστούν αντιδράσεις μετά από κατά ακούσια κατανάλωση της ένοχης τροφής και ειδικά μακριά από το σπίτι.
Όπως είναι αναμενόμενο ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των αντιδράσεων εκδηλώνεται κατά την παραμονή του παιδιού στο σχολείο. Με βάση την επίπτωση της τροφικής αλλεργίας στο γενικό πληθυσμό κάθε, σχολείο και σχεδόν κάθε τάξη έχει και ένα παιδί με τροφική αλλεργία.
Τα παιδιά με τροφική αλλεργία στο σχολείο έχουν δυσκολίες καθώς δεν μπορούν να καταναλώσουν ελεύθερα γεύματα από το κυλικείο ή την κουζίνα του σχολείου, και κυρίως ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να μοιραστούν φαγητό, σνακ και κεράσματα με τους συμμαθητές τους.
Η προσφορά κερασμάτων εντός του σχολείου, συνήθη πρακτική στη χώρα μας, δυσκολεύει εξαιρετικά την καθημερινότητα των παιδιών με τροφική αλλεργία (και όχι μόνο), ενισχύει τον κοινωνικό αποκλεισμό τους, εμποδίζοντας τη συμπερίληψη και την πλήρη ενσωμάτωση τους στην ομάδα.
Αυξάνει επίσης πολύ το άγχος των γονιών και οδηγεί σε συμπεριφορές απομόνωσης παιδιών και οικογένειας.
Η οριοθέτηση του καθημερινού κινδύνου με τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης έκθεσης σε δυνητικά επικίνδυνα από αλλεργιογονικής άποψης τρόφιμα (συχνά υψηλής θερμιδικής πρόσληψης πλούσια σε υδατάνθρακες και λιπαρά) θα καταστήσει το σχολείο
– ένα πιο ασφαλές περιβάλλον,
– χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις για μεγάλο αριθμό παιδιών, ειδικά αν συνυπολογιστεί εκτός από τα παιδιά με τροφική αλλεργία ο πληθυσμός των παχύσαρκων / υπέρβαρων παιδιών και των μικρών ασθενών σακχαρώδη διαβήτη και κοιλιοκάκη.
Στο πλαίσιο αυτό, η καμπάνια με αφορμή την Ημέρα Αναφυλαξίας: 21η Νοεμβρίου 2025, με την πρωτοβουλία της Ελληνικής ΠαιδοΑλλεργιολογικής Εταιρείας και της Περιφέρειας Αττικής, έχει στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής των αλλεργικών παιδιών και των οικογενειών τους, μέσα από την εξασφάλιση ενός πιο ασφαλούς πλαισίου για την καθημερινότητα τους.
*Γράφει ο Μάριος Παπαδόπουλος, πρόεδρος Ελληνικής Παιδοαλλεργιολογικής Εταιρείας, Παιδοπνευμονολόγος, Παιδοαλλεργιολόγος
