Οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ευρώπη έφτασαν στην Κριμαία πριν από περίπου 37.000 χρόνια, σύμφωνα με ανάλυση του DNA τους. Μέσα σε 7.000 χρόνια, οι απόγονοί τους δημιούργησαν μια κουλτούρα που περιλάμβανε αγαλματάκια της Αφροδίτης, πέτρινα εργαλεία και κοσμήματα.
Αν και οι ανθρωπολόγοι γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι ορισμένες ομάδες ανθρώπων άρχισαν να εγκαταλείπουν την Αφρική πριν από περίπου 60.000 χρόνια, οι περισσότεροι ήταν νομάδες και δεν έμεναν πολύ σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Πριν από περίπου 40.000 χρόνια, ένα υπερηφαίστειο στη νότια Ιταλία εξαφάνισε τους περισσότερους ανθρώπους και Νεάντερταλ στην Ευρώπη. Αυτά τα γεγονότα έχουν οδηγήσει τους ανθρωπολόγους να αναρωτηθούν πότε έφτασαν στην Ευρώπη οι πρόγονοι των σημερινών Ευρωπαίων και πότε αποφάσισαν να εγκατασταθούν.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών πιστεύει ότι βρήκε τους πρώτους μόνιμους κατοίκους της Ευρώπης σε μια συλλογή σκελετών από την τοποθεσία Buran-Kaya III στην Κριμαία. Η έρευνα τους δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Ecology and Evolution.
Το Buran-Kaya III, ένα σπήλαιο που ανακαλύφθηκε το 1990, διαθέτει πλούσια ευρήματα ανθρώπινης δραστηριότητας που χρονολογούνται από την Μέση Παλαιολιθική περίοδο έως τον Μεσαίωνα, δηλαδή μία χρονική περίοδο που καλύπτει τουλάχιστον 50.000 χρόνια.
Ωστόσο οι αρχαιολόγοι ενδιαφέρονται περισσότερο για τα στρώματα στο υπέδαφος που χρονολογούνται από 38.000 έως 34.000 χρόνια πριν, καθώς περιλαμβάνουν αντικείμενα όπως πέτρινα εργαλεία και σκαλιστά κόκαλα παρόμοια με αντικείμενα από τον πολιτισμό των ανθρώπων Gravettian. Αυτή η κουλτούρα εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη ξεκινώντας πριν από περίπου 33.000 χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει ότι το σπήλαιο Buran-Kaya μπορεί να είναι η πρώιμη απόδειξη μόνιμων οικισμών στην Ευρώπη και μπορεί να έδωσε ώθηση στην άνθιση του πολιτισμού των Gravettian.
Για να διερευνήσει την ιδέα ότι οι άνθρωποι του σπηλαίου Buran-Kaya ήταν οι πρόγονοι των κατασκευαστών εργαλείων των Gravettian, η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τους ειδικούς παλαιογονιδιωματικής Eva Maria Geigl και Thierry Grange του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS), ανέλυσε την αλληλουχία των γονιδιωμάτων δύο σκελετών ανδρών που βρέθηκαν στο σπήλιο και εκτιμάται ότι έζησαν πριν από 35.800 έως 37.500 χρόνια.
Ανέλυσαν την αλληλουχία των γονιδιωμάτων των δύο ανδρών και στη συνέχεια τα συνέκριναν με αυτά άλλων ανθρώπων που ζούσαν στην Ευρώπη εκείνη την εποχή. Έτσι οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα γονιδιώματα των αντρών έμοιαζαν περισσότερο με τα νεότερα (πιο πρόσφατα) ευρωπαϊκά γονιδιώματα.
Οι συγγραφείς της μελέτης, κατέληξαν στο συμπέρασμα με βάση αυτά τα αποτελέσματα ότι οι άνθρωποι του Buran-Kaya ήταν μεταξύ του κύματος των ανθρώπων που εισήλθε στην Ευρώπη μετά την έκρηξη του υπερηφαιστείου στα Φλεγραία Πεδία της νότιας Ιταλίας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι άνθρωποι Buran-Kaya είχαν με πέτρινα εργαλεία τύπου Gravetian που έχουν βρεθεί 7.000 χρόνια αργότερα και περίπου 1.865 μίλια μακριά από την Κριμαία. Οι ερευνητές θεωρούν ότι μόλις το κλίμα έγινε πιο θερμό, πριν από περίπου 38.000 με 35.000 χρόνια, οι άνθρωποι εξαπλώθηκαν από την Κριμαία και άλλες νότιες περιοχές. Κατοίκησαν στην ανατολική και την κεντρική Ευρώπη με τον πολιτισμό τους.
«Η μελέτη μας προσθέτει ένα θεμελιώδες κομμάτι στο παζλ των λαών της Ευρώπης», ανέφερε η Eva Maria Geigl. Τα γενετικά αποτελέσματα υποστηρίζουν μια υπόθεση των Ουκρανών αρχαιολόγων, ότι «τα άτομα από το Buran Kaya III ήταν οι πρόγονοι των δυτικοευρωπαίων που παρήγαγαν τον πολιτισμό των Gravettian», είπε η Geigl.
Η σύνδεση δύο γονιδιωμάτων με έναν ευρέως διαδεδομένο και μακρόχρονο πολιτισμό δεν είναι απαραίτητα ξεκάθαρη. Τα επιμέρους γονιδιώματα από το Buran-Kaya επιβεβαιώνουν με πολλούς τρόπους αυτό που ήδη γνωρίζουμε, καθώς «φαίνεται ότι οι πρόγονοι του Buran-Kaya III προέρχονταν από την Ευρώπη και οι απόγονοί τους έμειναν στην Ευρώπη», δήλωσε ο Mica Glantz, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.
Ωστόσο, ο Glantz προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να συνδέονται τα γονιδιώματα με τις παραδόσεις για την κατασκευή εργαλείων, επειδή η γεωγραφική και χρονική κατανομή των εργαλείων «είναι βαθιά και ευρεία και ένα γονιδίωμα αντιπροσωπεύει έναν ενιαίο τόπο και χρόνο». Αντίθετα οι παραδόσεις για τα εργαλεία γίνονται καλύτερα κατανοητές ως κοινές από πολλούς γενετικούς πληθυσμούς που συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους.
Ακόμα κι αν η σύνδεση των Gravetian με αυτά τα αρχαία άτομα καταρριφθεί σε μελλοντικές μελέτες, τα γονιδιωματικά αποτελέσματα που παρήγαγαν η Geigl και η ομάδα της αποκαλύπτει ένα ενδιαφέρον εύρημα. Δηλαδή ότι η έκρηξη του ηφαιστείου Φλεγραίου δεν προκάλεσε την πλήρη εξαφάνιση του Homo sapiens και των Νεάντερταλ στη Νότια Ευρώπη.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι πρέπει να υπήρχαν κάποιοι επιζώντες αυτής της κλιματικής κρίσης που ζευγάρωσαν με τους νεοφερμένους που έφτασαν στην Ανατολική Ευρώπη πριν από περίπου 38.000 χρόνια. Ως εκ τούτου, δεν υπήρξε πλήρης μετακίνηση πληθυσμού», είπε η Geigl.
