Από τις 16:55 την ημέρα της καταστροφής στο Μάτι, γνώριζαν στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) την πορεία της πυρκαγιάς και την επικινδυνότητα αυτής. Στη περιοχή ωστόσο επιχειρούσε μόνο ένα εναέριο μέσο μέχρι και τις 18:20. Αν τα εναέρια μέσα από την αρχή ήταν τρία η πυρκαγιά θα μπορούσε να είχε ελεγχθεί ή και κατασβεστεί μέχρι τις 17:30. Επιπλέον, εκείνη την ημέρα η Αττική, αλλά και άλλες περιοχές, δεν είχε εναέρια επιτήρηση, παρόλο που ήταν γνωστό από την προηγούμενη ότι οι καιρικές συνθήκες θα είναι δύσκολες ( ισχυροί άνεμοι, υψηλή θερμοκρασία) και ο βαθμός επικινδυνότητας βρισκόταν στο 4.
Της Άννας Κανδύλη
Αυτά είναι τα βασικά σημεία των όσων κατέθεσε σήμερα ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών όπου διεξάγεται η δίκη για την φονική πυρκαγιά με τους 104 νεκρούς στο Μάτι, ο πραγματογνώμονας, Δημήτρης Λιότσιος, ο οποίος διορίστηκε από τις εισαγγελικές αρχές για να ερευνήσει τα αίτια της εθνικής τραγωδίας.
Ο μάρτυρας μάλιστα περιέγραψε και το τι έγινε την ίδια ημέρα με την πυρκαγιά στην Κινέτα, όπου εκεί, σε αντίθεση με το Μάτι, διατάχθηκε έγκαιρα η εκκένωση των οικισμών.
«Η πυρκαγιά στην Κινέτα εκδηλώθηκε στις 12:03. …Στις 13:20 δόθηκε εντολή από το ΕΣΚΕ στον δήμαρχο Μεγαρέων για εκκένωση. Η ενημέρωση έγινε από αστυνομικούς μόλις ελήφθη απόφαση. Οχήματα της αστυνομίας με μεγάφωνα ειδοποιούσαν τον κόσμο», είπε ο κ. Λιότσιος σημειώνοντας πως ο κόσμος απομακρύνθηκε με ασφάλεια αν και εκεί ήταν πιο δύσκολη η απομάκρυνση γιατί έπρεπε να περάσουν από την Νέα Εθνική Οδό κάτω από υπόγειες διαβάσεις για να βγουν στην Παλαιά Εθνική Οδό….».
Γνώριζαν αλλά δεν έκαναν τίποτα
Ξεκινώντας την κατάθεση του, ο μάρτυρας αναφέρθηκε στα όσα δεν έγιναν πριν ξεσπάσει η φονική πυρκαγιά, εστιάζοντας κυρίως στο ότι δεν δόθηκε εντολή για μεταστάθμευση αεροσκαφών και ελικοπτέρων και στο ότι το ΕΣΚΕ δεν έδωσε έγκαιρη εντολή για εναέρια επιτήρηση της Αττικής.
«Όταν έχουμε βαθμό επικινδυνότητας 4, αυξάνονται και οι δυνάμεις μας και η ετοιμότητα. Στην Αττική είχαμε βαθμό επικινδυνότητας 4. Το ότι δεν έγινε η μεταστάθμευση αεροσκαφών, συνέβαλε στην εξάπλωση της πυρκαγιάς. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα έγκαιρης μεταστάθμευσης σε κατάλληλα αεροδρόμια».
- Πρόεδρος: Η μεταστάθμευσης αφορά τον ανεφοδιασμό;
- Μάρτυρας: Όχι. Τα τύπου καναντέρ αεροσκάφη πρέπει να μετασταθμεύουν σε άλλα αεροδρόμια προκειμένου να μην επηρεάζονται από ανέμους.
- Πρόεδρος: Για ποιον λόγο προσγειώνονταν στο αεροδρόμιο Ελευσίνας για καύσιμα;
- Μάρτυρας: Για ανεφοδιασμό.
- Πρόεδρος: Ήταν γνωστό από την προηγούμενη ημέρα ότι το αεροδρόμιο της Ελευσίνας δεν θα μπορούσε να χρησιμεύσει;
- Μάρτυρας: Όταν υπάρχει πρόβλεψη για ανέμους, ξέρουμε ότι κάποια αεροσκάφη θα δυσκολευτούν, το ΕΣΚΕ έρχεται σε επικοινωνία και γίνεται μεταστάθμευση αεροσκαφών. Αυτά γίνονται από την προηγούμενη, εδώ δεν έγινε.
Ο μάρτυρας επίσης κατέθεσε ότι το ΕΣΚΕ δεν έδωσε εντολή για εναέρια επιτήρηση της Αττικής.
«Δεν προέβη το ΕΣΚΕ σε εναέρια επιτήρηση της Αττικής. Αναλόγως το βαθμό επικινδυνότητας, κρίνουμε και τι διαδικασία, θα ακολουθήσουμε. Όταν υπάρχει επικινδυνότητα 4, μπορούν να σηκωθούν και καναντέρ προκειμένου να κάνουν επιτήρηση και να προσγειωθούν σε οποιοδήποτε αεροδρόμιο. Υπήρχε καναντέρ στο Πικέρμι. Με τη χρήση της επιτήρησης και την άμεση βολή από το αεροσκάφος αυτό, έχουμε πολλές πιθανότητες να καταστείλουμε άμεσα τη φωτιά (Κινέτα)» ανέφερε.
Ο μάρτυρας εξήγησε πως εκείνη την ημέρα, στις 23 Ιουλίου, το ΕΣΚΕ δεν έστειλε αίτημα για εναέρια επιτήρηση μέχρι τις 8 το πρωί που έπρεπε αλλά το το αίτημα απεστάλη 09:59, με αποτέλεσμα να αποδεχθεί τις κλήσεις ιδιωτική αερολέσχη, τα αεροσκάφη της οποίας δεν μπορούν να κάνουν κατάσβεση.
- Πρόεδρος: Είπατε δόθηκε εντολή για εναέρια επιτήρηση; Για ποιες περιοχές;
- Μάρτυρας: Αττική.
- Πρόεδρος: Πόσα αεροσκάφη;
- Μάρτυρας: Ένα ήταν διαθέσιμο. Το αίτημα καθυστέρησε και το αποδέχθηκε η ιδιωτική αερολέσχη. Το αίτημα αφού δεν εστάλη την ώρα που έπρεπε δεν μπορούσε να προχωρήσει, καθώς χρειαζόταν τρίωρη διαθεσιμότητα του αεροσκάφους. Η ιδιωτική αερολέσχη αποδέχθηκε το αίτημα. Στις 14:04 πέταξε το πρώτο αεροσκάφος. Το αεροσκάφος δεν αντιλήφθηκε καπνό.
Στις 16:46 εκτέλεσε και πάλι εναέρια πτήση. Δεν αναγράφεται στο ημερολόγιο ότι έγινε πτήση από την αερολέσχη. - Πρόεδρος: Ποιος αποφασίζει που είναι η μεγαλύτερη επικινδυνότητα; πχ. εάν είναι μία έκταση δασική;
- Μάρτυρας: Το γενικό πρόσταγμα για όλη Ελλάδα έχει το ΕΣΚΕ. Το ΕΣΚΕ δίνει εντολή για εναέρια επιτήρηση στην Αττική. Για Πελοπόννησο, για παράδειγμα, υπάρχει το ΠΕΣΚΕ για εναέρια επιτήρηση αλλά μπορεί την εντολή να δώσει και το ΕΣΚΕ.
- Πρόεδρος: Λέτε εσείς πως εάν είχε γίνει επιτήρηση και είχε εντοπιστεί η πυρκαγιά στα Γεράνια Όρη θα είχε περιοριστεί η εξάπλωση;
- Μάρτυρας: Εάν υπήρχε εναέρια επιτήρηση στην Κινέτα θα μπορούσε να κατασταλεί η φωτιά εν τη γέννηση της. 20 λεπτά είναι καθοριστικά για μετέπειτα πορεία της πυρκαγιάς. Σε συνδυασμό με ανέμους πήρε μεγάλες διαστάσεις.
- Πρόεδρος: Με drones μπορούσε να γίνει επιτήρηση;
- Μάρτυρας: Βεβαίως. Δεν υπήρχαν τόσο δυναμικοί άνεμοι στις αρχικές ώρες της ημέρας, οι ριπές ήταν αυξημένες, όχι οι άνεμοι. Οι άνεμοι στην Κινέτα ήταν έξι με επτά μποφόρ. Η απομάκρυνση έγινε άμεσα.
Μόνο ένα εναέριο μέσο
Η φονική πυρκαγιά ξεκίνησε στις 16:41 στο Νταού Πεντέλης και, όπως σημείωσε ο μάρτυρας, τα πρώτα κρίσιμα λεπτά και συγκεκριμένα μέχρι τις 16:55 έκαιγε ανενόχλητη ενώ δέκα λεπτά πριν, στις 16:45, έχει ενημερωθεί το ΕΣΚΕ από αξιωματικό του συντονιστικού ελικοπτέρου πως είναι ορατή από το Μαρκόπουλο. Το πρώτο όχημα πυρόσβεσης, έφτασε στις 17:04. Μέχρι τις 17:15 είχαν φτάσει και είχαν ξεκινήσει την κατάσβεση 8 υδροφόρα οχήματα, 3 βοηθητικά και 6 εθελοντικά, ενώ συνδράμει μόνο ένα ελικόπτερο.
«Ο πιλότος του μόνου εναέριου μέσου στις 17:15 ζητά ενισχύσεις και η τηλεφωνήτρια του λέει ότι μπορεί να είναι δύσκολη η επιχείρηση λόγω της κατοικημένης περιοχής κι εκείνος ζητά ενίσχυση από κάτω, εννοώντας επίγεια μέσα», ανέφερε ο κ. Λιότσιος, ενώ στις 17:30 ο χειριστής του ελικοπτέρου ενημερώνει το ΕΣΚΕ ότι η φωτιά στην περιοχή του Νέου Βουτζά μπαίνει σε σπίτια. «Η συνδρομή μόνο ενός πτητικού μέσου μέχρι τις 18:20 κρίνεται επιχειρησιακά ανεπαρκής. Στις 17.30, πενήντα λεπτά από την αναγγελία της πυρκαγιάς, η πυρκαγιά είναι κοντά σε σπίτια και τα απειλεί και μόνο ένα εναέριο μέσο επιχειρεί. Αν είχαν στείλει τρία εναέρια μέσα, η πυρκαγιά ίσως να ήταν ελεγχόμενη και δίνοντας εντολή εκκένωσης των οικισμών πολιτών θα ήταν πιθανό να μην είχαμε θρηνήσει τόσα θύματα» τόνισε ο κ. Λιότσιος.
Η κατάθεση του πραγματογνώμονα θα συνεχιστεί την Πέμπτη.