Της Εύης Κατσώλη
Δίχρονη προσχολική εκπαίδευση. Ένα σημαντικό ζήτημα που προκαλεί «πονοκέφαλο» στους μεγάλους Δήμους της χώρας και αγωνία στην εκπαιδευτική κοινότητα και σε χιλιάδες γονείς που τα τελευταία χρόνια βλέπουν τις τεράστιες ελλείψεις και τα προβλήματα που καταγράφονται ως προς τη σχολική στέγαση προνηπίων και νηπίων. Το συγκεκριμένο θέμα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεων στα Δημοτικά Συμβούλια, σε μια προσπάθεια να βρεθούν λύσεις πριν από τον Σεπτέμβριο ώστε να αποφευχθούν εκ νέου τα «παρατράγουδα», οι διαμαρτυρίες και οι αντιδράσεις.
Με τον ν. 4521/2018 του πρώην υπουργού Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Κ. Γαβρόγλου η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα επεκτάθηκε στα 11 χρόνια από την ηλικία των 4 ετών με την πρόβλεψη για δημόσια δίχρονη προσχολική αγωγή. Είναι ένα αίτημα δεκαετιών που είχε διατυπωθεί το 1957 – 61 χρόνια πριν – στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή από την Διδασκαλική Ομοσπονδία της Ελλάδας, όπως είχε επισημάνει ο ίδιος ο Κ. Γαβρόγλου εισηγούμενος στη Βουλή τον νόμο. Τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής, αναγνώρισε και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, διατηρώντας και παρατείνοντας το νομοθετικό πλαίσιο για την υλοποίησή της. Μεταγενέστερος νόμος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (ψηφίστηκε τον Μάιο του 2019) προέβλεπε την εγκατάσταση οικίσκων ώστε να δημιουργηθούν αίθουσες όπου δεν υπήρχαν διαθέσιμα κτίρια για τη στέγαση των παιδιών. Βέβαια, αυτό θα ήταν μια προσωρινή λύση ώσπου να δοθούν οριστικές απαντήσεις στο ακανθώδες ζήτημα των ελλείψεων στη σχολική στέγαση.Οι κυριότερες δυσλειτουργίες και τα μεγαλύτερα «αγκάθια» που αφορούν στην προσχολική εκπαίδευση ως επί το πλείστον είναι τα εξής:
- Στέγαση σε κτίρια διατηρητέα που δεν έχουν αύλειους χώρους για τα παιδιά.
- Χρήση αιθουσών δημοτικών σχολείων για τη φιλοξενία των νηπίων με αποτέλεσμα λόγω των διαφορετικών ηλικιών σε ένα συγκρότημα να δημιουργούνται προβλήματα
- Τοποθέτηση προκατασκευασμένων οικίσκων στα προαύλια σχολείων με αποτέλεσμα να ενσκήπτουν προβλήματα χώρου και χωρητικότητας
- Φιλοξενία υπεράριθμων νηπίων στις αίθουσες προκειμένου να μπορούν να εξυπηρετηθούν όσο γίνεται περισσότερες οικογένειες
Στους περισσότερους Δήμους έχουν γίνει προσπάθειες για την εξεύρεση κατάλληλων χώρων για τη στέγαση των παιδιών, όμως, αρκετές από αυτές δεν στέφθηκαν με επιτυχία. Έγιναν ανοικτοί διαγωνισμοί ώστε να βρεθούν χώροι και κτίρια που πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές για τη δίχρονη προσχολική εκπαίδευση, όμως, κάποιοι κατέληξαν άγονοι. Εξετάστηκαν διάφορες λύσεις, όπως ανεύρεση κενών αιθουσών, χρήση αδόμητων οικοπέδων ιδιοκτησίας των Δήμων αλλά και της ΚΤΥΠ, ενώ τελευταία επιλογή ήταν η δυνατότητα που έδωσε ο νόμος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για την εγκατάσταση οικίσκων ώστε να δημιουργηθούν αίθουσες όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμα κτίρια. Βέβαια και εδώ το «αγκάθι» είναι το πού τοποθετούνται οι οικίσκοι. Και αυτό επειδή δεν υπάρχουν όπως φαίνεται πολλά διαθέσιμα οικόπεδα, με αποτέλεσμα να προκρίνεται η λύση… ανάγκης για την τοποθέτησή τους σε αύλειους χώρους σχολείων.
Το enikos.gr παρουσιάζει στοιχεία για το θέμα της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης, όπως και τα προβλήματα που υπάρχουν σε τέσσερις μεγάλους Δήμους. Πρόκειται για τον Δήμο Αθηναίων, τον Δήμο Πειραιά, τον Δήμο Περιστερίου και τον Δήμο Θεσσαλονίκης.ΑΘΗΝΑ
Λύσεις στο θέμα της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης προσπαθεί να δώσει ο Δήμος Αθηναίων, όπου κι εδώ εντοπίζονται προβλήματα με την αδυναμία εξεύρεσης κατάλληλων χώρων για τη στέγαση των παιδιών. Υπάρχουν νηπιαγωγεία που στεγάζονται σε διατηρητέα κτίρια με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν προαύλια ή και πολλά παιδιά μεταφέρονται σε αίθουσες δημοτικών σχολείων- συστεγαζόμενα- με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ο Δήμος εδώ και καιρό αναζητεί κατάλληλα κτίρια για τη στέγαση των παιδιών. Προκηρύχθηκαν δύο ανοιχτοί διαγωνισμοί προκειμένου να βρεθούν κατάλληλοι χώροι, οι οποίοι κατέληξαν άγονοι. Εξετάστηκαν όλες οι διαθέσιμες λύσεις, όπως ανεύρεση κενών αιθουσών, χρήση αδόμητων οικοπέδων, ιδιοκτησίας του Δήμου αλλά και της ΚΤΥΠ. Τελευταία επιλογή ήταν η δυνατότητα που έδωσε μεταγενέστερος νόμος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ( ψηφίστηκε τον Μάιο του 2019) για εγκατάσταση οικίσκων ώστε να δημιουργηθούν αίθουσες όπου δεν υπήρχαν διαθέσιμα κτίρια. Το σχέδιό του Δήμου Αθηναίων προβλέπει τη δημιουργία 10 νηπιαγωγείων σε 9 αδόμητα οικόπεδα, διαμόρφωση 7 αιθουσών νηπιαγωγείων σε 6 υφιστάμενα σχολεία, και δημιουργία 3 νηπιαγωγείων σε 3 αύλειους χώρους. Ως προς τα τρία νηπιαγωγεία σε αύλειους χώρους, αυτά θα δημιουργηθούν:
α) στην Κυψέλης και Τροίας (6ηΔΚ) και για 3 αίθουσες, θα χρησιμοποιηθούν 126 τετραγωνικά μέτρα σε σύνολο 1558,23.
β) στην Μουστοξύδη 23 (6η ΔΚ) για 1 αίθουσα, θα χρησιμοποιηθούν 42 τετραγωνικά μέτρα σε σύνολο 2193,91.
γ) στην Νικοπόλεως 33 (6η ΔΚ) για 4 αίθουσες, θα γίνει χρήση 700 τετραγωνικών μέτρων σε σύνολο 6476,34 και θα δημιουργηθεί ξεχωριστό προαύλιο με περίφραξη και δικιά του είσοδο, ώστε τα νήπια να μην έρχονται σε επαφή με παιδιά ανώτερης βαθμίδας που φοιτούν στο συγκεκριμένο συγκρότημα.
Μια νέα αναβολή στη λειτουργία της δίχρονης σχολικής εκπαίδευσης στον Δήμο της Αθήνας σημαίνει ότι 1.300 οικογένειες κάθε χρόνο και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια ή δεν θα στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο (κάτι που είναι παράνομο εφόσον η προσχολική αγωγή έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα) ή θα πρέπει να επιβαρυνθούν υπέρμετρα για να τα στείλουν σε ιδιωτικό προνήπιο. Αν υπάρχει φυσικά οικονομική δυνατότητα.
Στη συζήτηση που έχει ανοίξει για το θέμα της τοποθέτησης «κοντέινερ», από τον Δήμο Αθηναίων επισημαίνεται ότι «μιλάμε για τη δημιουργία σύγχρονων σχολικών εγκαταστάσεων, όπου θα τοποθετηθούν πρότυποι, σύγχρονοι οικίσκοι, με θερμομόνωση και πρόσθετη εξωτερική επένδυση που υπερκαλύπτει τις προδιαγραφές της ΚΤΥΠ. Θα υπάρχουν κατάλληλα διαμορφωμένοι αύλειοι χώροι με ελαστικά δάπεδα, πράσινο και όργανα παιδικής χαράς, δίκτυα ίντερνετ ακόμη και θυροτηλέφωνα με εικόνα σε κάθε οικίσκο. Οι εκπαιδευτικές δομές αυτές θα είναι προσωρινές, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα είναι πρόχειρες. Το πρώτο νηπιαγωγείο ολοκληρώνεται στην περιοχή του Βοτανικού και θα είναι η πρώτη απόδειξη ότι οι εκπαιδευτικές δομές που δημιουργεί ο Δήμος είναι υψηλών προδιαγραφών και απολύτως λειτουργικές. Θα καλύπτουν τις ανάγκες των παιδιών για εκπαίδευση και παιχνίδι ενώ λαμβάνονται υπόψη και οι ανάγκες των νηπιαγωγών και δασκάλων τους».
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
Οξύ είναι το πρόβλημα της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης στον Πειραιά. Στα νηπιαγωγεία υπάρχουν 2.000 παιδιά και σε πολλά από αυτά όπως υποστηρίζει ο καθηγητής του ΕΜΠ και επικεφαλής της δημοτικής παράταξης, «Πειραιάς Για Όλους», Νίκος Μπελαβίλας στο enikos.gr, υπάρχουν κακές συνθήκες στέγασης. Πολλά εξ αυτών συστεγάζονται με δημοτικά σχολεία, ενώ υπάρχει νηπιαγωγείο που στεγάζεται σε ημιυπόγειο, δίπλα στον χώρο του καυστήρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καταλληλότητα και την ασφάλεια. Νηπιαγωγεία στεγάζονται και σε διατηρητέα κτίρια, τα οποία πληρούν μεν τις προδιαγραφές για την ασφάλεια των παιδιών και είναι επισκευασμένα, όμως, το πρόβλημα σε ορισμένες εξ αυτών των περιπτώσεων είναι ότι δεν διαθέτουν προαύλια για να παίζουν τα παιδιά.
Όπως τονίζει ο κ. Μπελαβίλας «έχουν ήδη τοποθετηθεί 13 προκατασκευασμένοι οικίσκοι, αλλά οι τρεις δεν έχουν λειτουργήσει ακόμα είτε για γραφειοκρατικούς λόγους ή εξαιτίας άλλων καθυστερήσεων. Πιθανότατα να «τρέξουν» για να προλάβουν τη λειτουργία τους για τον Σεπτέμβριο». Σύμφωνα με τον ίδιο, «όλα αυτά όμως είναι προσωρινές λύσεις. Χρειάζεται να προχωρήσει ένας στρατηγικός σχεδιασμός για τη σχολική στέγη. Πρέπει να υπάρξει μια συνολική σχολική χαρτογράφηση αντί να ψάχνουμε κτίριο- κτίριο ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες στέγασης των παιδιών και να δημιουργηθούν χώροι κατάλληλοι για τη φιλοξενία των προνήπιων και νηπίων».ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ
Στον Δήμο Περιστερίου υπάρχουν 52 Νηπιαγωγεία Γενικής Αγωγής ( με 96 τμήματα πρωινής υποχρεωτικής λειτουργίας και 50 απογευματινής προαιρετικής) και 1 Νηπιαγωγείο Ειδικής αγωγής.
Πολλά νηπιαγωγεία( 7-18-20-14-36-37-13-27-42-44-47-49) στεγάζονται σε αίθουσες δημοτικών σχολείων (ακόμη και στον α’ όροφο, όπως το 42ο και 44ο) χωρίς να διαθέτουν τους απαραίτητους χώρους για την ολοήμερη λειτουργία τους.
Όπως υποστηρίζει ο δημοτικός σύμβουλος από την παράταξη «Λαϊκή Συσπείρωση Περιστερίου», Φίλιππος Φλουσκούνης, «με την εφαρμογή της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής ( 2019) χωρίς δημόσια δαπάνη ( ν 4521/2018 ΣΥΡΙΖΑ) οι ανάγκες αυξήθηκαν σε κτιριακές υποδομές και για να αντιμετωπιστούν χρησιμοποιήθηκαν κλειστές αίθουσες ή διαθέσιμοι χώροι (σίτισης, ύπνου και δραστηριοτήτων) και όπου δεν υπήρχε τέτοια δυνατότητα έγιναν( και γίνονται) υποχρεωτικές μετακινήσεις υπεράριθμων μαθητών σε όμορα νηπιαγωγεία».
Για το 44 Νηπιαγωγείο τοποθετήθηκε αίθουσα ΠΡΟΚΑΤ στην αυλή του 4ου Δημοτικού ( ν 4610/2019 ΣΥΡΙΖΑ) και για το δεύτερο τμήμα του 10 Νηπιαγωγείου μπήκε ΠΡΟΚΑΤ στην αυλή του 21 νηπιαγωγείου( με το οποίο συστεγάζεται). Ο αριθμός των μαθητών σήμερα στα περισσότερα τμήματα είναι 22-25 παιδιά.
Σοβαρό πρόβλημα είναι η απουσία μόνιμου προσωπικού και η κάλυψη των αναγκών με αναπληρωτές που δεν προσλαμβάνονται σε μία φάση(αρχές Σεπτέμβρη) με αποτέλεσμα να ξεκινάει η σχολική χρονιά χωρίς τους απαραίτητους εκπαιδευτικούς και για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση τις περισσότερες φορές αναστέλλεται η λειτουργία του απογευματινού (ολοήμερου) τμήματος .
«Ο μεγάλος αριθμός συνταξιοδοτήσεων τη φετινή χρονιά θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο αυτήν την κατάσταση με ό,τι συνεπάγεται για τα μορφωτικά δικαιώματα των μικρών μαθητών. Μεγάλες ευθύνες έχει και η Διοίκηση του Δήμου που δεν έχει πρόγραμμα ίδρυσης και λειτουργίας νέων σύγχρονων Νηπιαγωγείων δεσμεύοντας γι’ αυτό χώρους και διεκδικώντας την απαραίτητη χρηματοδότηση για την ανέγερσή τους» όπως επισημαίνεται από τη «Λαϊκή Συσπείρωση Περιστερίου».ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Προβλήματα παρατηρούνται και στον Δήμο Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει στο enikos.gr, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και επικεφαλής της παράταξης στον Δήμο, «Θεσσαλονίκη Μαζί», Κατερίνα Νοτοπούλου «από την πρώτη στιγμή, ήταν γνωστό σ’ όλους τους αρμόδιους ότι στο πολεοδομικό συγκρότημα του Δήμου Θεσσαλονίκης, οι αίθουσες δεν επαρκούν, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα παιδιά του πολεοδομικού συγκροτήματος που εντάσσονται στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Η πολιτική ηγεσία του Δήμου Θεσσαλονίκης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα, αποφάσισε να χρησιμοποιηθούν αίθουσες δημοτικών σχολείων, καθώς και προκατασκευασμένες αίθουσες. Ωστόσο, οι προκατασκευασμένες αίθουσες που προβλέφθηκαν με το άρθρο 220 του ν. 4610/2019 για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ανεγερθούν μόνιμες σχολικές δομές, δεν πρόλαβαν να παραδοθούν εγκαίρως, με αποτέλεσμα η σχολική χρονιά να αρχίσει με πολύ σοβαρά προβλήματα».
Ενδεικτικά, το 26ο Νηπιαγωγείο του Δήμου Θεσσαλονίκης έφτασε να στεγάζεται στο υπόγειο του 40ου Δημοτικού Σχολείου. Επιπλέον, παιδάκια διαφορετικών ηλικιών, δηλαδή και προνήπια και νήπια, στεγάζονται στην ίδια αίθουσα του υπογείου του δημοτικού σχολείου. Μία αίθουσα, με το ελάχιστο φως που μπορεί να έχει από το παράθυρο που βλέπει στο έδαφος του προαυλίου, και η οποία βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το λεβητοστάσιο του σχολείου.
«Από αποφάσεις στέγασης όπως η παραπάνω, προκύπτουν τόσο θέματα νομιμότητας, όσο και σοβαρά θέματα ασφάλειας, αλλά και καταλληλόλητας χρήσης τέτοιου είδους σχολικών αιθουσών για τα παιδιά και ειδικότερα για την ευαίσθητη κατηγορία των προνηπίων και νηπίων. Από επισκέψεις στο 26ο Νηπιαγωγείο το οποίο συστεγάζεται με το 40ο Δημοτικό Σχολείο διαπιστώθηκαν τα σημαντικά προβλήματα που περιγράφονται παραπάνω. Προκύπτει τεράστιο πρόβλημα με τον ελλιπή σχεδιασμό και την κακή εφαρμογή της δίχρονης Προσχολικής Εκπαίδευσης. Προνήπια και Νήπια κάνουν μάθημα στο υπόγειο, δίπλα στο λέβητα, είναι εύκολα αντιληπτό το πόσο επικίνδυνο είναι αυτό και επιπλέον τα παιδάκια χρησιμοποιούν σκάλες για να μετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τίθεται θέμα υγειονομικής ασφάλειας σε αυτούς τους χώρους, αφού τα υπόγεια δεν αερίζονται σωστά» τονίζει η κα Νοτοπούλου, η οποία για το συγκεκριμένο ζήτημα έχει συνομιλήσει με την προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου, καθώς και με γονείς, και με σχετικό Κοινοβουλευτικό ερώτημα προς τους αρμόδιους υπουργούς, πίεσε προς κάθε κατεύθυνση για την αναζήτηση μια ορθής, πρακτικής λύσης. (στις 5/10/2020).
Πολλές ήταν μάλιστα και οι διαμαρτυρίες των γονέων για τις συνθήκες υπό τις οποίες αναγκάζονται να φοιτήσουν τα παιδιά τους για τη σχολική χρονιά 2020-2021. Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, για την δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αποφάσισε την προμήθεια και τοποθέτηση 35 προκατασκευασμένων αιθουσών –μεταλλικές τύπου ISO BOX- και όπως επισημαίνει η κα Νοτοπούλου «αυτά τα μεταλλικά «κουτιά» δεν παρέχουν καμιά ασφάλεια».
Σύμφωνα με πληροφορίες έως αυτή τη στιγμή έχουν τοποθετηθεί έξι κίμπο και θα τοποθετηθούν ακόμη δύο έως τον Σεπτέμβριο. Έχει υπογραφεί σύμβαση για τοποθέτηση επιπλέον έξι και στη συνέχεια άλλων πέντε, συνολικά δηλ. 11. Επίσης νοικιάστηκε αίθουσα, ενώ επιπλέον αριθμός αιθουσών θα δημιουργηθούν σε διάφορα δημοτικά σχολεία, κάτι που βέβαια, θα δημιουργήσει προβλήματα χώρου στα δημοτικά.
