Προβληματισμό και ανησυχία προκαλούν στις υγειονομικές αρχές, τα κρούσματα μεταλλάξεων που έχουν επιβεβαιωθεί και στη χώρα μας, τη στιγμή που όπως έχει διαμηνυθεί από τους ειδικούς οι δύο επόμενοι μήνες θεωρούνται δύσκολοι σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας, δεδομένων των κακών καιρικών συνθηκών και ειδικά των χαμηλών θερμοκρασιών.
Την ίδια ώρα, “πονοκέφαλο” προκαλεί η εικόνα στην Αττική, καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν πως o δείκτης Rt (αριθμός αναπαραγωγής) αυξήθηκε στο 1,01 στο λεκανοπέδιο, ενώ στη Νότια Ελλάδα ευρύτερα στο 1,10. Είναι ενδεικτικό ότι από την προπερασμένη Παρασκευή μέχρι και την περασμένη καταγράφηκε αύξηση των κρουσμάτων στην Αττική κατά 50%.
Είναι ενδεικτικό ότι το πρωί της Δευτέρας πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύσκεψη υπό τον υπουργό Υγείας, Βασίλη Κικίλια και στο επίκεντρο βρέθηκε το πιθανό τρίτο κύμα επιδημίας κορονοϊού στην Ελλάδα. Το υπουργείο Υγείας προετοιμάζεται γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Το ζητούμενο είναι να υπάρξει ετοιμότητα σε όλη τη χώρα τόσο σε ό,τι αφορά την επιδημιολογική επιτήρηση όσο και στην ετοιμότητα του συστήματος υγείας. Το γεγονός που ανησύχησε όσους συμμετείχαν στην πρωινή τηλεδιάσκεψη, είναι ότι καθημερινά έχουμε πλέον 50 – 80 νέες εισαγωγές ασθενών Covid στα νοσοκομεία της Αττικής. Στην πρώτη ΥΠΕ που περιλαμβάνει την Αττική έως την προηγούμενη Δευτέρα είχαν γίνει 455 εισαγωγές, οι οποίες σήμερα έχουν φτάσει τις 547. Στο υπουργείο Υγείας υπάρχει προβληματισμός για την εικόνα της Αττικής ιδίως αν συνεχιστούν οι νέες εισαγωγές στα νοσοκομεία σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη πιθανή διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών του κορονοϊού. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης, ο γενικός γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος, ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, η πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) Μίνα Γκάγκα, ο πρόεδρος του ΕΚΑΒ-ΚΕΠΥ Νίκος Παπαευσταθίου, η πρόεδρος του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) Δάφνη Καϊτελίδου, ο πρόεδρος της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) Δήμος Μπαρτσώκας, καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες του Υπουργείου Υγείας.
Τα κρούσματα μεταλλάξεων και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων – Τι είπαν Θεοδωρίδου και Θεμιστοκλέους
Την Κυριακή ανακοινώθηκε πως συνολικά 174 κρούσματα μετάλλαξης έχουν εντοπιστεί στη χώρα μας, εκ των οποίων τα 173 αφορούν στη βρετανική μετάλλαξη και ένα στην νοτιοαφρικανική. Το τελευταίο αφορά σε 36χρονο διάκονο από τη Νεάπολη Θεσσαλονίκης, ενώ εξετάζεται το ενδεχόμενο και δεύτερου κρούσματος, καθώς ένας ιερέας που αποτελεί στενή επαφή του, είναι θετικός στον κορονοϊό. Την περίοδο 12-27 Ιανουαρίου 2021, εντοπίστηκαν 107 νέα κρούσματα της βρετανικής μετάλλαξης, σε: ⋅80 δείγματα από την Αττική (50 από συρροή σε Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων, 21 από την κοινότητα και 9 από νοσοκομεία) ⋅14 δείγματα από τη Χαλκιδική (όλα από την κοινότητα) ⋅11 δείγματα από την Πάτρα (όλα νοσοκομειακά) ⋅1 από τη Θεσσαλονίκη (από την κοινότητα) ⋅1 από την Πιερία (από την κοινότητα).
Σημειώνεται ότι ειδικά στην περίπτωση της Πάτρας, τα 11 κρούσματα αφορούν σε εργαζόμενους (νοσηλευτές και γιατρούς) στην παθολογική κλινική του νοσοκομείου “Άγιος Ανδρέας”.
Στο θέμα αναφέρθηκε η Μαρία Θεοδωρίδου κατά την ενημέρωση της Δευτέρας, χαρακτηρίζοντας ως “δυσάρεστη έκπληξη” την ενδονοσοκομειακή διασπορά κρουσμάτων κορονοϊού, στον “Άγιο Ανδρέα” της Πάτρας, λέγοντας πως οι θετικοί εργαζόμενοι, είναι κυρίως ιατρονοσηλευτικό προσωπικό που δεν είχε εμβολιαστεί.
Η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών υπενθύμισε ότι σύμφωνα με την προτεραιοποίηση, η πρώτη ομάδα που κάνει το εμβόλιο είναι οι υγειονομικοί και “αυτό για προστασία του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, των μαχητών όπως λέμε κατά της Covid, αλλά και για την προστασία των ασθενών. Αποτελεί δυσάρεστη έκπληξη, ας ελπίσουμε ότι είναι και εξαίρεση, το γεγονός ότι σε μεγάλο νοσηλευτικό ίδρυμα της χώρας μας, όπως το νοσοκομείο “Άγιος Ανδρέας” της Πάτρας, παρουσιάστηκε μία ενδονοσοκομειακή διασπορά κρουσμάτων κορονοϊού κυρίως σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, που ήταν ανεμβολίαστο”.
Όπως υπογράμμισε στη συνέχεια, το ποσοστό του εμβολιασμού ήταν εξαιρετικά χαμηλό σε αυτό το νοσοκομείο. “Από αμέλεια, από δυσπιστία, από κόπωση, αμέλησαν οι νοσηλεύτριες κυρίως και οι νοσηλευτές και λιγότερο οι γιατροί να εμβολιαστούν; Η παροιμία ‘δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις’ εδώ δεν έχει περιθώρια, δεν έχει τόπο να σταθεί. Είμαστε σε εποχή της πανδημίας του κορονοϊού και πρέπει όλοι να επωφεληθούμε από το δώρο που μας δίνεται, το εμβόλιο”, τόνισε η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.
Αναφερόμενη γενικότερα στο ζήτημα των μεταλλάξεων του κορονοϊού και το κατά πόσο είναι αποτελεσματικά τα εμβόλια, που έχουν αναπτυχθεί, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, χαρακτήρισε αδικαιολόγητο τον πανικό για τις μεταλλάξεις του κορονοϊού σε σχέση με τον εμβολιασμό. «Είναι υπερβολή να θεωρούμε ότι μένουμε ανοχύρωτοι ή ευάλωτοι όταν ακούμε ότι είναι μειωμένος αριθμός των αντισωμάτων» τόνισε και προσέθεσε ότι τα υπάρχοντα εμβόλια, παρέχουν ισχυρή και ευρεία προστασία. «Δεν κάναμε καλά- καλά τη δεύτερη δόση και τρέχουμε για να δούμε τι θα γίνει με την τρίτη εάν και εφόσον χρειαστεί» είπε απαντώντας σε σχετική ερώτηση. «Νομίζω ότι με αυτά τα εμβόλια που έχουμε θα επιτύχουμε σημαντική ανοσία. Εάν διαπιστωθεί ότι φθίνει η ανοσία ίσως θα χρειαστεί μία τρίτη δόση, η οποία θα επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, όπως συμβαίνει με τη γρίπη» εξήγησε και είπε ότι αυτό θα γίνει μόνο εάν συμβεί μια φοβερή μετάλλαξη ώστε ένα εμβόλιο να θεωρηθεί μη αποτελεσματικό.
Σε άλλο σημείο, η κ. Θεοδωρίδου τόνισε πως “εκείνο βέβαια που είναι γνωστό είναι ότι το βρετανικό στέλεχος χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, όχι από βαρύτητα κλινικής έκθεσης της νόσου. Η μεταδοτικότητα όμως, είναι αρκετή για να επιβαρύνει τα συστήματα υγείας και κατ’ επέκταση να αυξήσει και την θνητότητα. Τώρα, το βραζιλιάνικο ούτε που έχει έρθει στη χώρα μας, ούτε ακριβώς ξέρουμε ποια είναι η σχέση του και τι αντισώματα και in vitro μπορούνε να ελεγχθούνε και να δούμε πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια”. Η ίδια υποστήριξε ότι “γενικά προτρέχουμε. Και αυτό, όπως είπε και ο κύριος Θεμιστοκλέους, έχει δημιουργήσει ένα άγχος στην κοινωνία ότι έχουμε εμβόλια που περίπου δεν θα μας καλύψουνε, δεν θα προλάβουμε να τα κάνουμε πριν να είναι αποτελεσματικά. Είναι λάθος αυτό. Πρέπει να δούμε τα πράγματα πιο ψύχραιμα και πιο σταθερά πάνω στα επιστημονικά δεδομένα”.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, τόνισε πως “να αρχίσω και εγώ από τις μεταλλάξεις και να πω, για να καθησυχάσουμε τον κόσμο, ότι μέχρι στιγμής τα εμβόλια λειτουργούν και καλύπτουν τις μεταλλάξεις. Άρα να γίνει ξεκάθαρο αυτό σε όλους τους πολίτες”.
Μόσιαλος: Σε τι διαφέρει η βρετανική μετάλλαξη – Πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια
Στο ζήτημα των μεταλλάξεων του κορονοϊού και κατά πόσο είναι αποτελεσματικά τα εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο Ηλίας Μόσιαλος σε συνέντευξη που παραχώρησε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 και τον Νίκο Χατζηνικολάου.
Ο καθηγητής της πολιτικής υγείας στο LSE, αναφερόμενος στη βρετανική μετάλλαξη του κορονοϊού, τόνισε πως διαφέρει σε δύο πράγματα: “πρώτον ότι τώρα γνωρίζουμε πλέον από αρκετές μελέτες ότι η διασπορά είναι μάλλον μεγαλύτερη κατά 50-74% σε σχέση με το επικρατούν στέλεχος στην Ευρώπη και στη χώρα μας και υπάρχει μία πιθανότητα, παρότι αυτή βασίζεται σε τρεις μελέτες που χρησιμοποίησαν το ίδιο δείγμα και έχουν μεθοδολογικά σφάλματα, να είναι η θνητότητα ανεβασμένη κατά 30%. Πρέπει να πω όμως εδώ ότι μελέτησαν τη θνητότητα στα νοσοκομεία και με το παλιό και με το νέο στέλεχος και η θνητότητα ήταν απολύτως η ίδια. Οπότε ίσως η διαφορά που βρίσκουν του 30% αύξηση να οφείλεται σε μεθοδολογικά σφάλματα… Αν έχουμε επομένως έναν συνδυασμό μεγάλης μεταδοτικότητας κατά 50-74% και αυξημένης θνητότητας η κατάσταση θα αρχίσει να γίνεται επικίνδυνη, πολύ πιο επικίνδυνη σε όλη την Ευρώπη”, υπογράμμισε.
Σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων για τις μεταλλάξεις του κορονοϊού, τόνισε πως για παράδειγμα “αν δει κανείς τα αναλυτικά στοιχεία της Johnson & Johnson θα παρατηρήσει ότι στο 85% των σοβαρών περιπτώσεων, τις αποτρέπει και τις αποτρέπει και στη Νότιο Αφρική. Παραδόξως είναι λιγότερο αποτελεσματικό στις πιο ήπιες περιπτώσεις, αλλά αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς είναι οι βαριές περιπτώσεις. Επίσης η εταιρεία ανακοίνωσε ότι μετά την 49η ημέρα δεν είχαμε καμία εισαγωγή στα νοσοκομεία από τη λήψη της μίας δόσης και κανένα θάνατο σε καμία περιοχή του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Νοτίου Αφρικής. Οπότε η μεγαλύτερη ανησυχία εδώ είναι για το εμβόλιο της Novavax. Δεν ξέρουμε ακόμη για το εμβόλιο της AstraZeneca, ενώ Pfizer και BioNTech ανακοίνωσαν ότι τα εμβόλιά τους δουλεύουν για το στέλεχος της Νοτίου Αφρικής, αλλά και Novavax και Pfizer και Moderna επεξεργάζονται αυτή τη στιγμή παραλλαγή του εμβολίου, που αν δούμε ότι δεν δουλεύουν τα εμβόλιά τους θα μπορέσουμε να κάνουμε μία ενισχυτική δόση με την παραλλαγή του εμβολίου”.
Υπογράμμισε, δε, ότι “εδώ δεν θα χρειαστεί να περάσουμε πάλι από τις κλινικές δοκιμές και να καθυστερήσουμε, γιατί ξέρουμε ότι το εμβόλιο είναι πλέον αποτελεσματικό και ασφαλές, θα γίνει μία μικρή αλλαγή σε αυτό το εμβόλιο για να μπορεί να αντιμετωπίζει και την παραλλαγή της Νότιας Αφρικής. Τα εμβόλια όμως όσον αφορά το αγγλικό στέλεχος, είναι πολύ ασφαλή”.
Σύψας για μεταλλάξεις: Ξαναγυρνάμε στην εποχή Γουχάν
“Αλλάζουμε κεφάλαιο και μπαίνουμε πλέον στην εποχή των μεταλλάξεων” προειδοποίησε ο λοιμωξιολόγος, Νίκος Σύψας, ο οποίος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο καθολικού lockdown για να σπάσει η πανδημία εφόσον δούμε απότομη αύξηση στην Ελλάδα. Όπως ανέφερε οι ιοί τείνουν να μεταλλάσσονται για να προσαρμόζονται καλύτερα και να μολύνουν περισσότερο. “Αυτό κάνει και ο ιός αυτός. Υπάρχουν τρεις μεταλλάξεις αυτή την στιγμή οι οποίες μολύνουν περισσότερο. Είναι η βρετανική, της Αφρικής και της Βραζιλίας” περιέγραψε. “Το πρόβλημα όμως είναι ότι δυστυχώς η μετάλλαξη είναι εδώ, είναι παντού” επεσήμανε ο κ. Σύψας. Ερωτηθείς αν αυτές οι μεταλλάξεις είναι επικίνδυνες, αναφερόμενος στην βρετανική και νοτιοαφρικανική δήλωσε πως υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις – παρόλο που δεν είναι πλήρως αποδεδειγμένο όπως σημείωσε – ότι είναι περισσότερο μεταδοτική αυτή η μετάλλαξη και όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο συνδυάζεται και με μεγαλύτερη θνησιμότητα. Σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων απέναντι σε αυτές τις μεταλλάξεις ο ίδιος είπε πως δυστυχώς ειδικά για την νοτιαφρικανική μετάλλαξη υπάρχουν ισχυρότατες ενδείξεις ότι τα εμβόλια είναι λιγότερο αποδοτικά. “Όχι καθόλου αλλά πολύ λιγότερο” επεσήμανε χαρακτηριστικά. Όπως εξήγησε αυτό το γνωρίζουν από δυο μεγάλες κλινικές μελέτες στο πεδίο που υπάρχουν, της Johnson και της Novamax που γίνονται στη Νότιο Αφρική και έδειξαν με μεγάλη σαφήνεια ότι το εμβόλιο είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικό. “Συγκριμένα αυτά τα δύο εμβόλια είναι περίπου 90% στην Αγγλία και Βόρεια Αμερική και 50% ή και κάτω από 50% στην Νότιο Αφρική. Άρα μιλάμε για μεγάλη πτώση αλλά παρόλ’αυτά κάπως προστατεύουν”, είπε. Ο κ. Σύψας τόνισε πως στην Ελλάδα έχουμε το εμβόλιο της Pfizer προς το παρόν και υπάρχουν μελέτες – όχι πεδίου αλλά εργαστηριακές – που δείχνουν ότι το εμβόλιο αυτό είναι αποτελεσματικό ακόμα και με τις μεταλλάξεις. “Αυτό όμως μένει να το δούμε και στην πραγματική ζωή και όχι στο εργαστήριο”, πρόσθεσε.
Σχετικά με το αν υπάρχει περίπτωση κάποιος που έχει ήδη νοσήσει με τον κανονικό κορονοϊό να ξανανοσήσουν με κάποια από αυτές τις μεταλλάξεις δήλωσε πως δυστυχώς υπάρχει αυτή η πιθανότητα και ο ιός να παρακάμψει την προηγούμενη ανοσία. “Οπότε στην περίπτωση αυτή είναι σαν να έχουμε στην Ελλάδα έναν καινούργιο ιό. Ξαναγυρνάμε πάλι στην εποχή της Γουχάν. Δηλαδή έχουμε ένα καινούργιο ιό για τον οποίο δεν έχουμε ανοσία και οποίος επεκτείνεται ταχύτατα στον πληθυσμό” σημείωσε. Όπως ο ίδιος τόνισε αν επικρατήσει το στέλεχος της Νοτιού Αφρικής στην Ελλάδα είναι προφανές ότι η προηγούμενη νόσηση δεν μας καλύπτει. “Έχουμε ένα καινούργιο ιό και τα εμβόλια δεν μας καλύπτουν. Δεν ξεκινάμε ακριβώς στο μηδέν αλλα πολύ κοντά στο μηδέν. Είναι ένας καινούργιος ιός που δεν τον γνωρίζουμε και ίσως μας μολύνει περισσότερο από τον παλιό”, σημείωσε.
