Γράφει o Δρ. Νίκος Μποντόζογλου, Ακτινολόγος, Διευθυντής Τμήματος Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας και PET CT, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Η Ανάγκη Καλύτερου Προσυμπτωματικού Ελέγχου των Μαστών
Η σύγχρονη ιατρική επιτάσσει εξατομικευμένη αντιμετώπιση, πέρα από τη θεραπεία, και στη διάγνωση και την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Η αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού καθορίζεται από τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου και κυρίως από το βαθμό κινδύνου που διατρέχει κάποιος για κάποια συγκεκριμένη πάθηση. Εντούτοις, σε ό,τι αφορά στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, όλες οι γυναίκες αντιμετωπίζονται μέχρι σήμερα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: τακτικός έλεγχος με μαστογραφία και υπερηχογράφημα. Το μόνο που διαφοροποιείται είναι η σύσταση για την έναρξη και την τακτικότητα του προληπτικού ελέγχου για καρκίνο μαστού. Και παρότι τα οφέλη της μαστογραφίας είναι αποδεδειγμένα, o καρκίνος του μαστού παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες και η πρώτη αιτία θανάτου γενικώς στις γυναίκες έως 50 ετών.
Η Σημασία του «Πυκνού Μαστού» στη Μαστογραφία
Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο μπορεί να χαθεί ένας πρώιμος καρκίνος στη μαστογραφία είναι ο αποκαλούμενος πυκνός μαστός. Στη μαστογραφία, ο πυκνός μαστός είναι διάχυτα άσπρος. Ο όγκος είναι επίσης άσπρος, οπότε είναι δύσκολο να ανιχνευθεί.
Σημειώνεται ότι ο πυκνός μαστός δεν έχει σχέση με την εμφάνιση ή την αίσθηση του μαστού αλλά ανακαλύπτεται μόνο από τους ειδικούς στη μαστογραφία. Οι γυναίκες είναι σημαντικό να γνωρίζουν την πυκνότητα του μαστού τους. Στις γυναίκες με πυκνό μαστό, η μαστογραφία μπορεί να χάσει καρκίνους αρχικού σταδίου. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό καρκίνων που διαφεύγουν της μαστογραφίας απαντάται σε γυναίκες 40-50 ετών, οι οποίες έχουν συχνότερα πυκνούς μαστούς. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι γυναίκες οι οποίες πρέπει να ελεγχθούν προληπτικά για καρκίνο μαστού, προτού υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση.
Ομάδες Υψηλού Κινδύνου για Καρκίνο Μαστού
Υπάρχουν, όμως, και άλλες ομάδες γυναικών, οι οποίες σήμερα ο έλεγχος με την παραδοσιακή μαστογραφία και τους υπερήχους δεν επαρκεί. Πρόκειται για γυναίκες υψηλού κινδύνου για καρκίνο μαστού με βάση το οικογενειακό ιστορικό τους ή την παρουσία γονιδίων που προδιαθέτουν σε ανάπτυξη της νόσου. Οι συγκεκριμένες γυναίκες πρέπει να ξεκινούν τον προληπτικό έλεγχο νωρίτερα, αφού έχει αποδειχθεί ότι ο καρκίνος του μαστού τις προσβάλλει νωρίτερα. Από το 2009, συστήνεται όπως ο έλεγχος αυτών των γυναικών συμπληρώνεται με ετήσια μαγνητική μαστογραφία, κάτι όμως που στην πράξη εφαρμόζεται σε μικρό μόνο αριθμό γυναικών.
Μία άλλη ομάδα υψηλού κινδύνου για καρκίνο μαστού είναι οι γυναίκες με προθέματα μαστών. Τα προθέματα κρύβουν τμήματα του μαζικού αδένα στη μαστογραφία, με αποτέλεσμα να χάνονται σημαντικές παθολογίες μέσα από την εφαρμογή των συμβατικών εξετάσεων. Ωστόσο, και αυτές οι γυναίκες μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά με μαγνητική μαστογραφία.
Η Προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία
Σήμερα, μία νέα εφαρμογή της μαγνητικής τομογραφίας, η προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία, φιλοδοξεί να αλλάξει την τρέχουσα τακτική πρόληψης καθώς φαίνεται ότι αποτελεί την εξέταση μέγιστης ευαισθησίας στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
Με σκοπό την ευρύτερη εφαρμογή της μαγνητικής μαστογραφίας στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου μαστού τα τελευταία χρόνια δοκιμάσθηκε, προτάθηκε και άρχισε να εφαρμόζεται η Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία. Σε σύγκριση με τη μαστογραφία, με την Προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία η ανακάλυψη του καρκίνου μαστού δε βασίζεται μόνο στα ανατομικά, αλλά κυρίως στα λειτουργικά χαρακτηριστικά του, και δεν επηρεάζεται από την παρουσία πυκνού μαστού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη ικανότητα ανακάλυψης του καρκίνου μαστού και μάλιστα στα αρχικά του στάδια.
Δημοσίευση στο Journal of Clinical Oncology, το 2014, έδειξε ότι εάν 1000 γυναίκες μετρίου ή ελαφρώς αυξημένου κινδύνου με φυσιολογική μαστογραφία και φυσιολογική υπερηχογραφία μαστών, υποβληθούν στην προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία θα ανακαλυφθούν 18 αρχόμενοι, κλινικά σημαντικοί καρκίνοι μαστού.
Νεότερη δημοσίευση στο European Journal of Radiology, 2015, έδειξε επίσης σημαντική ευαισθησία ανακάλυψης του καρκίνου μαστού με την προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία. Στο τμήμα μαγνητικής τομογραφίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών μελετήσαμε την αποτελεσματικότητα της νέας αυτής εξέτασης Προληπτικής Ταχείας Μαγνητικής Μαστογραφίας, σε σύγκριση με τη συμβατική μαγνητική μαστογραφία, σε 100 γυναίκες. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά καθώς αποδείξαμε ότι η Ταχεία Μαγνητική εξέταση ανακαλύπτει τον καρκίνο του μαστού με τη μέγιστη ευαισθησία και χωρίς αποκλίσεις μεταξύ έμπειρων διαγνωστών.
Με βάση λοιπόν την εμπειρία μας και τα έως σήμερα δημοσιευμένα δεδομένα, χτίσαμε μία ελαχίστων λεπτών εξέταση, που περιέχει τις ακολουθίες που ανακαλύπτουν τον καρκίνο μαστού με τη μέγιστη ευαισθησία, αλλά παράλληλα περιορίζουν τις συστάσεις για άσκοπες βιοψίες.
Σε σύγκριση με τη συμβατική μαστογραφία που είναι χρονοβόρος – διαρκεί περίπου μισή ώρα – και απαιτεί, μετά τη διεξαγωγή της, ανάλυση εκατοντάδων εικόνων από τους ειδικούς, η Προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία περιέχει τις ακολουθίες εκείνες που ανακαλύπτουν τον καρκίνο μαστού με τη μέγιστη ευαισθησία μέσα σε μόλις τρία λεπτά.
Σημαντικά πλεονεκτήματα της Προληπτικής Ταχείας Μαγνητικής Μαστογραφίας είναι ότι ανακαλύπτει διπλάσιους καρκίνους σε σύγκριση με τις άλλες εξετάσεις, ανακαλύπτει τον καρκίνο μαστού στα αρχικά στάδια, δεν έχει ακτινοβολία, δε δημιουργεί τη δυσάρεστη αίσθηση της πίεσης των μαστών, όπως συμβαίνει με την κλασική μαστογραφία, ενώ παράλληλα η τεράστια μείωση του χρόνου διεξαγωγής της εξέτασης οδηγεί σε σημαντική μείωση του κόστους της, το οποίο βρίσκεται σε παρόμοια επίπεδα με τις άλλες εξετάσεις του μαστού.
Συμπερασματικά, η προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία έχει πολύ μεγαλύτερη ευαισθησία ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού σε σχέση με τις λοιπές εξετάσεις. Ο χρόνος και το κόστος της Προληπτικής Ταχείας Μαγνητικής Μαστογραφίας είναι πλέον σε επίπεδα που επιτρέπουν την ευρύτερη εφαρμογή της. Η Προληπτική Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία αποτελεί το καλύτερο συμπλήρωμα της μαστογραφίας στις γυναίκες με πυκνούς μαστούς, στις γυναίκες μετρίου και υψηλού κινδύνου για καρκίνο μαστού, και στις γυναίκες με ενθέματα, ενώ είναι εξέταση εκλογής στις νεότερες γυναίκες.
Μπορούμε, επομένως, να πούμε ότι έχουμε πλέον στα χέρια μας ένα νέο όπλο για να ξεπεράσουμε τα μειονεκτήματα του παρελθόντος στον τακτικό έλεγχο για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.
