Γράφει η Δρ. Άννα Κανδαράκη, Κλινική Ψυχολόγος- ΨυχοθεραπεύτριαΗ 10η Οκτωβρίου ξημερώνει κάθε χρόνο, μέρα αφιερωμένη στη ψυχική υγεία, μόνο που σε κάποιους ανθρώπους ο ψυχικός πόνος είναι κάθε μέρα εκεί, επίμονος, ακούραστος και αόρατος. Και ίσως αυτό να είναι το πιο σκληρό, το πιο απάνθρωπο σ αυτό τον περίεργο αλλόκοτο πόνο. Ότι είναι αόρατος.
Η ψυχή νοσεί, αλλά εσύ δεν αιμορραγείς , δεν υπάρχει καμία φλεγμονή, καμία σκιά σε ακτινογραφία, κανένα νούμερο «στα ανώτερα φυσιολογικά» στην εξέταση αίματος, δεν αφήνει ούτε μια γρατζουνιά, δε θέλει ράμματα, δεν αφήνει ούτε ένα τόσο δα σημάδι να το δείχνεις με καμάρι όταν μεγαλώσεις.
Όλα δείχνουν τόσο εκνευριστικά φυσιολογικά.
Και εσύ πονάς.
«Είναι φορές που ελπίζω να βγει μια εξέταση μη φυσιολογική … έχω προσευχηθεί ακόμα και να έχω καρκίνο .. να δικαιολογήσει τον πόνο που νιώθω σε μένα και στους γύρω μου. Το πιστεύετε? Εκεί έχω φτάσει … να παρακαλώ να έχω καρκίνο».
Το πιστεύω. Γιατί η οργανική νόσος έχει εμφανή αιτία, έχει ένοχο, δεν φταις εσύ, δεν σε κοιτάνε όλοι καχύποπτα, δε σου ζητάει κανείς να πατήσεις κάτω το σπασμένο σου πόδι γιατί «είναι απλά στο μυαλό σου» και «να σκέφτεσαι κάτι άλλο και θα περάσει». Στην οργανική νόσο ο άνθρωπος απέναντι σου, ο θεράπων γιατρός σου, έχει μια πιστοποιημένη ιδιότητα, μια οριοθετημένη γνώση, δεν κινδυνεύεις να πέσεις στα χέρια κάθε σύμβουλου που μετά από μερικά σεμινάρια ονομάζεται ειδικός ψυχικής υγείας, σαν ακόμα και τη θεραπεία του σώματος να την παίρνουμε πιο σοβαρά από εκείνη της ψυχής.
Ο Ιπποκράτης προσπάθησε να το κάνει εικόνα μήπως γίνει πιο «χειροπιαστός» αυτός ο πόνος, «μαύρη χολή» το ονόμασε, αιώνες πριν, όταν πρωτομίλησε γι’ αυτό το βάρος στο στήθος που ακούω τόσο και τόσο συχνά στις θεραπευτικές συνεδρίες.
Σήμερα, η δυσκολία στη ψυχική υγεία εξακολουθεί να είναι ταμπού, κρίνουμε για να μη κριθούμε χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι την ίδια εκείνη στιγμή πετυχαίνουμε ακριβώς το αντίθετο. Γινόμαστε εμείς πιο αυστηροί και άδικοι κριτές του εαυτού μας, κρύβοντας τα συμπτώματα που έρχονται την πιο ακατάλληλη στιγμή, τρέμουμε μια κρίση πανικού στο γραφείο, δειλιάζουμε να ομολογήσουμε την κόπωση που βαραίνει όλο μας το σώμα, κουκουλώνουμε με αποφυγές το φόβο που νιώθουμε να μας παραλύει μπροστά σε κάτι που ξέρουμε ότι δεν έχει καμία λογική.. αρνούμαστε να ζητήσουμε βοήθεια από επιστήμονες βρίσκοντας εναλλακτικές μεθόδους χαλάρωσης και περισυλλογής, που μπορεί να βοηθήσουν πρόσκαιρα αλλά οριστική λύση δε θα φέρουν, φοβούμενοι τον ίδιο μας τον εαυτό. Διστάζουμε να αναζητήσουμε βοήθεια, ουσιαστική βοήθεια, βγάζοντας στον ήλιο καταχωνιασμένα ρούχα που μυρίζουν ναφθαλίνη, γράφοντας ξανά την ιστορία με τρόπο που να μη μας πονά, λειαίνοντας τις γωνίες, μετατρέποντας την οργή της αδικίας που έχουμε βιώσει σε δύναμη κατανόησης και ευθύνης για το που θέλουμε εμείς να πάμε τη ζωή μας. Ποιοι, τελικά, θέλουμε εμείς να είμαστε.
Γιατί αυτό ακριβώς κάνουμε στη ψυχοθεραπεία, δουλεύουμε πως να τακτοποιήσουμε το χαμό που νιώθουμε μέσα μας . Μια δυναμική διαδικασία που συνεχίζεται και όταν τελειώνει η θεραπεία, βάζοντας και ξαναβάζοντας στη σειρά σκόρπια κομμάτια του χτες και του σήμερα. Αυτά θα ξαναβγούν και εσύ θα τα ξαναβάλεις. Όχι δεν είναι πρόβλημα ούτε -φεύ- τρέλα αυτό. Εξέλιξη λέγεται. Ανασύνταξη. Να βάλουμε γύψο στα κατάγματα, και ιώδιο στις πληγές.
Κ αν την καθαρίσεις από τα χώματα της απόγνωσης του φόβου και της ντροπής, και της βάλεις τα φρέσκα, καθαρά ρούχα της χαράς της πίστης και της επιμονής λέγεται και ζωή.
Ξεκίνα.. ζητώντας βοήθεια, γιατί ξέρεις εδώ, δεν ισχύει αυτό που σου έμαθαν όταν ήσουν μικρός, δεν υπάρχει φοβιτσιάρης και τολμηρός.
Όλοι φοβόμαστε, στο είπα?
Μονάχα που ο τολμηρός τολμά να ζητήσει βοήθεια, ο αδύναμος κουκουλώνει, κρίνει και κρύβεται.
Εσύ, τελικά, τολμάς να φοβηθείς?
***Δρ. Άννα Κανδαράκη, Κλινική Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Αριστούχος Paris V René Descartes της Σορβόννης Διευθύντρια Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου Therapy Nest (Φωτογραφία: Όλγα Τζίμου)
