Ο πρόεδρος του συνδέσμου υποτρόφων του ιδρύματος Ωνάση Θοδωρής Αναγνωστόπουλος μίλησε σε συνέντευξη του για το ίδρυμα Ωνάση και για το έργο του συνδέσμου Υποτρόφων.
1. Από τη Βιολογία και τη Γενετική στη θέση του Προέδρου του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση. Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί αυτής της διαδρομής;
Τα πιο σημαντικά σημεία-σταθμοί είναι επαγγελματικής φύσης. Το πρώτο είναι ότι πήρα το διδακτορικό μου το 2003, στο King’s College του Λονδίνου, με θέμα Medical Genetics, δηλαδή στην ιατρική-γενετική, και στη συνέχεια ήρθα ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Ελλάδα, στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος. Εκεί εργάστηκα για 4 χρόνια σε ένα μεταδιδακτορικό πάνω στην κληρονομικότητα του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών στις Ελληνίδες, ένα πολύ ενδιαφέρον ερευνητικό project, με ουσιαστική χρησιμότητα για περίπου 50.000 συμπατριώτισσές μας, οι οποίες έχουν προδιάθεση στην ασθένεια και αναζητούν απαντήσεις.
Με το πέρας αυτής της τετραετίας, το 2008, με έπιασε μια ανησυχία για το τι ακριβώς διαφορετικό θέλω να κάνω στη ζωή μου. «Ψάχτηκα» με τον εαυτό μου, συμμετείχα σε έναν οργανισμό, την Green Project, και ταξίδεψα σε πολλές χώρες, με πιο χαρακτηριστικό ταξίδι το Αθήνα-Πεκίνο οδικώς, με στόχο την κινηματογράφηση των σημείων πράσινου ενδιαφέροντος: 8 χώρες σε 5 εβδομάδες
Επιστρέφοντας, συμμετείχα λοιπόν τότε στο διαγωνισμό Fame Lab του Βρετανικού Συμβουλίου, όπου έπρεπε σε 3 λεπτά να εξηγήσουμε στο ευρύ κοινό ένα επιστημονικό θέμα της αρεσκείας μας. Εκεί εμπνεύστηκα, με αποτέλεσμα να δημιουργήσω μαζί με κάποιους άλλους φίλους τη Sci Co. Η Sci Co, από τις λέξεις Science και Communication, είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με στόχο την επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύ κοινό, με δημιουργικό τρόπο. Καθώς η πρωτοβουλία αυτή ήταν κοινωφελούς χαρακτήρα και παράλληλα start-up, έπρεπε να βρεθεί μια ρεαλιστική μέθοδος ανάπτυξης, αλλά και βιοπορισμού. Οπότε μπήκα σε μια πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία, ως στέλεχος στρατηγικής και μάρκετινγκ, για 5 χρόνια, και δούλευα παράλληλα το όραμά μου με τη Sci Co. Έμαθα λοιπόν πρακτικά μάρκετινγκ και στρατηγική σε ένα εταιρικό περιβάλλον που ήταν τελείως διαφορετικό από το ακαδημαϊκό, στο οποίο δούλευα όλα αυτά τα χρόνια.
Εντούτοις, το 2013 αποφάσισα να ασχοληθώ με τη Sci Co ως κύριο αντικείμενο και να την στελεχώσω με μια μεγαλύτερη ομάδα, ικανή για σημαντικές και μεγάλες δράσεις.
Τέτοιες δράσεις είναι το TEDMED στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, το 2013, που συνδιοργανώσαμε μαζί με το Σύνδεσμο Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση και, βέβαια, το Athens Science Festival, το 2014, επίσης μαζί με το Σύνδεσμο Υποτρόφων, το οποίο μετεξελίχθηκε σε ένα πολύ μεγάλο και ουσιαστικό event το 2015.
Τον Οκτώβριο του 2013 γίνομαι παράλληλα και Πρόεδρος του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση, ένα ακόμα σημαντικό σημείο στην καριέρα μου, για το οποίο θα μιλήσω εκτεταμένα πιο μετά.
Τέλος, κομβικό σημείο για την προσωπική μου καριέρα ήταν το ότι ήμουν ο κεντρικός παρουσιαστής του TEDxAthens από το 2011 μέχρι και το 2014· το 2014 και το 2015, ήμουν και στην Κύπρο. Αυτό μου έδωσε το έναυσμα να δουλέψω το δημόσιο λόγο μου, αλλά και να αποκτήσω πλήθος νέων εμπειριών και συνεργασιών.
2. Τι έχει χαραχτεί στη μνήμη σας από τη στιγμή που κερδίσατε την υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση; Μπορείτε να περιγράψετε το χρονικό εκείνης της στιγμής; Πώς την κερδίσατε, τι αφορούσε;
Εκείνη την περίοδο, ήμουν σε μια κρίσιμη φάση του διδακτορικού μου, ειδικότερα στο προτελευταίο έτος, όπου όμως είχε λήξει η χρηματοδότηση από το King’s College. Επειδή το Λονδίνο είναι ιδιαίτερα ακριβό, έψαχνα να βρω αρχικά έναν τρόπο στήριξης και ολοκλήρωσης του διδακτορικού μου, το οποίο πήγαινε πολύ καλά, καθώς είχα βγάλει και κάποιες δημοσιεύσεις, οπότε ήταν κάτι που πραγματικά ήθελα να ολοκληρωθεί.
Έκανα λοιπόν αίτηση στο Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο απάντησε θετικά. Ήμουν πάρα πολύ χαρούμενος από αυτή την απάντηση, διότι και πρακτικά βρήκα στήριξη για να ολοκληρώσω το διδακτορικό, αλλά και ψυχολογικά έλαβα υποστήριξη, μια επιβράβευση της όλης προσπάθειας.
3. Το Ίδρυμα, με τις υποτροφίες, συμβάλλει στην εξέλιξη των αρίστων: πόσο σημαντική κρίνετε ότι είναι η «αριστεία» για την αναγκαία σήμερα ευρύτερη κοινωνική εξέλιξη;
Η αριστεία είναι πολύ σημαντική. Πρέπει να βραβεύεται, αλλά και να συνοδεύεται από ταπεινότητα και διακριτικότητα.
Σήμερα, ιδίως, η αριστεία είναι απαραίτητη για την κοινωνική εξέλιξη, όπως άλλωστε ήταν πάντα. Ένα πολύ μεγάλο μέρος της εξέλιξης του πλανήτη μας έχει προέλθει από φοβερές αλλαγές, καινοτομίες και ανακαλύψεις που τις εισήγαγαν κάποιοι «άριστοι»: ο Δαρβίνος, ο Νεύτωνας, η Μαρί Κιουρί από επιστήμονες, ο Χατζιδάκις, η Κάλλας στην τέχνη, κ.λπ.
O θεσμός των υποτροφιών του Ιδρύματος Ωνάση, για παράδειγμα, είναι μια τέτοια πλατφόρμα ανάδειξης ταλέντων και εργατικότητας.
Χρειάζεται όμως μια ευρύτερη καλλιέργεια για τη διαχείριση και εξέλιξη των αρίστων.
Διότι άριστος μπορεί να είναι ο καθένας από εμάς.
Όλοι μας κρύβουμε μέσα μας κάποιο ταλέντο, στο οποίο δυνητικά μπορούμε να αριστεύσουμε, είτε αυτό λέγεται μαγειρική, είτε ποδηλασία, είτε πυρηνική φυσική.
Άρα, δεν βλέπω την αριστεία μόνο στους άριστους· τη βλέπω κρυμμένη μέσα μας και απλώς χρειάζεται ένα σύστημα το οποίο να συμβάλλει στην ανάπτυξη και ανάδειξή της.
4. Τριάντα χρόνια προσφοράς. Ποιο είναι το έργο του Συνδέσμου Υποτρόφων; Με ποιον τρόπο ο Σύνδεσμος Υποτρόφων στηρίζει τους υποτρόφους όταν ολοκληρωθεί η υποτροφία τους; Υπάρχει σχετική πρόβλεψη ή πρόγραμμα;
Το Ίδρυμα Ωνάση έχει δώσει τα τελευταία 38 χρόνια περίπου 6.500 υποτροφίες. Το πρώτο, όμως, κοινό χαρακτηριστικό των υποτρόφων είναι η ετερογένεια. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι υπότροφοι προέρχονται από διάφορες γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας, και όχι μόνο, από διαφορετικά ηλικιακά γκρουπ και κοινωνικοοικονομικές τάξεις, έχουν σπουδάσει σε πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου και, βέβαια, σε διαφορετικά αντικείμενα. Το μοναδικό κοινό που τους συνδέει είναι η αριστεία. Εκεί λοιπόν «πατάει» ο Σύνδεσμος, που έχει στόχο να βοηθήσει αυτούς τους υποτρόφους με το να τους διασυνδέσει μέσω των διαφόρων κοινών δραστηριοτήτων.
Επίσης, το Ίδρυμα έχει θεσμοθετήσει ειδικό πρόγραμμα για τα μέλη του Συνδέσμου Υποτρόφων, μέσω του οποίου επιχορηγεί την έκδοση διδακτορικής διατριβής σε βιβλίο, μουσικού έργου σε cd, ενώ επίσης παρέχει χορηγία για τη διεκπεραίωση ερευνητικών προγραμμάτων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά ακόμη και για την πραγματοποίηση επιστημονικού συνεδρίου ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης στην Ελλάδα. Τέλος, ο Σύνδεσμος λειτουργεί πρόγραμμα ενίσχυσης δημοσιεύσεων επιστημονικών άρθρων εκ μέρους των μελών του.
H Στέγη, επίσης, «αγκαλιάζει» πολλούς από τους υποτρόφους του Ιδρύματος και τους παρέχει ευκαιρίες να παρουσιάσουν το έργο τους μέσα σε εξαιρετικές συνθήκες και περιβάλλον.
Η γενικότερη αποστολή του Συνδέσμου είναι το να μπορέσει αυτό το σύνολο των αρίστων να επιστρέψει στην κοινωνία την αριστεία, να επιστρέψει την προσφορά που έλαβε από το Ίδρυμα Ωνάση. Μπορούμε να την επιστρέψουμε με ποικίλους τρόπους, καθώς υπάρχουν πάρα πολλές διαφορετικές ειδικότητες και τεχνογνωσίες ανάμεσά μας. Φανταστείτε μας λοιπόν ως ένα «think tank», το οποίο μπορεί να προσφέρει στην επιστήμη, στην τέχνη, στον πολιτισμό, στην παιδεία, στον αθλητισμό, στην πολιτική και στην επιχειρηματικότητα.
Ο Σύνδεσμος στηρίζει το κοινωνικό έργο των υποτρόφων, συνήθως προϊόν συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών ειδικοτήτων, με χαρακτηριστικά παραδείγματα μια πολιτιστική εκδήλωση για τη φωτογραφία, ένα φεστιβάλ επιστήμης και τεχνολογίας, δημοσίευση κάποιων έργων τους, επισκέψεις σε σχολεία για επαγγελματικό προσανατολισμό ή γενικότερα δράσεις εθελοντισμού.
5. Πώς συνδράμει το Ίδρυμα Ωνάση στην ανάπτυξη του πολιτισμού, της παιδείας και της ελληνικής κοινωνίας, εν γένει;
Από τη θέση του Προέδρου του Συνδέσμου Υποτρόφων, εδώ και 2 χρόνια, έχω συνεργαστεί στενά με το Ίδρυμα Ωνάση και έχω και κατανοήσει πλήρως τη φιλοσοφία και τον τρόπο λειτουργίας του. Αυτό που μοιραζόμαστε είναι οι ίδιοι ακριβώς πυλώνες δράσης, επάνω στους οποίους και εμείς λειτουργούμε ως Σύνδεσμος. Πιο συγκεκριμένα, ο πολιτισμός, η παιδεία και η κοινωνική αλληλεγγύη είναι τα πεδία στα οποία το Ίδρυμα πραγματοποιεί σημαντικό έργο. Πέρα από τις γνωστές υποτροφίες, το Ίδρυμα στηρίζει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από δημοτικά σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών έως πανεπιστημιακές σχολές και, βέβαια, σχολεία και εκπαιδευτικούς Ειδικής Αγωγής. Παράλληλα, το Ίδρυμα, με το θυγατρικό του στη Νέα Υόρκη και μέσα από πλήθος συνεργασιών με τη διεθνή πανεπιστημιακή κοινότητα, λειτουργεί ως πρέσβης του ελληνικού πολιτισμού στην παγκόσμια σκηνή. Φαντάζομαι ότι όλοι γνωρίζουν το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, αλλά ίσως όχι το πώς και πόσο άλλαξε το χάρτη της υγείας στη χώρα μας. Και βέβαια, η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών αποτελεί –πέρα από πηγή σύγχρονου πολιτισμού και έμπνευσης– εφαλτήριο ανάδειξης νέων ταλαντούχων καλλιτεχνών και έργων. Με λίγα λόγια, το Ίδρυμα Ωνάση φροντίζει για την απελευθέρωση όλων των δημιουργικών δυνάμεων, ταλέντων και ιδεών.
6. Στο βιογραφικό σας ξεχωρίζουμε, μεταξύ άλλων: Ο Θοδωρής Αναγνωστόπουλος είναι συνιδρυτής της κοινωνικής επιχείρησης SciCo και των Athens, Thessaloniki & Mediterranean Science Festivals, παρουσιαστής του TEDxAthens και του TEDxLimassol Κύπρου, έχει ταξιδέψει σε 75 χώρες στον κόσμο και ίδρυσε τη ΜΚΟ Green Project. Μιλήστε μας για αυτά, αλλά και το «μυστικό», το μαγικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να συντελεστεί η «επικοινωνία της επιστήμης».
Η κοινή συνισταμένη όλων αυτών είναι η επικοινωνία των επιστημονικών θεμάτων και της τεχνολογίας προς το ευρύ κοινό, η δημιουργικότητα, η καινοτομία, αλλά κυρίως το «να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας».
Ειδικότερα: τα Science Festivals έχουν στόχο να αναδείξουν την ομορφιά της επιστήμης και της τεχνολογίας, να εκπαιδεύσουν, αλλά και να εμπνεύσουν. Τα TEDx Αθήνας & Λεμεσού προβάλλουν την καινοτομία και τις νέες ιδέες και τη σημασία της ηγεσίας στους τομείς αυτούς. Τα ταξίδια και η MKO Green Project έχουν στόχο να αναδείξουν τα σημεία του πράσινου ενδιαφέροντος. Με άλλα λόγια, έχουμε παντού μια προσπάθεια ανάδειξης των καλών πρακτικών, που θα προχωρήσουν τη χώρα, αλλά και τον ίδιο τον Άνθρωπο, πιο μπροστά.
