Οι συνέπειες της ανεργίας για την ψυχική υγεία
Ανεργία, ψυχική υγεία και προσαρμογή μέσα από τις σχέσεις.
του Παναγιώτη Σ. Κορδούτη, Καθηγητή Ψυχολογίας των Διαπροσωπικών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Οι συνέπειες της ανεργίας για την ψυχική υγεία.
Η μακρόσυρτη περίοδος της οικονομικής κρίσης που διανύουμε είναι ικανή να στερήσει από τους νέους τη δυνατότητα να ασκήσουν το επάγγελμα που επέλεξαν και να συρρικνώσει τα ελεύθερα κριτήρια επιλογής για την αναζήτηση εργασίας. Συχνά μάλιστα παρατείνει χρονικά ή και ακυρώνει την εύρεση δουλειάς ακόμη και με μηδαμινά κριτήρια. Ώριμοι άνθρωποι που έχουν μία σταθερή δουλειά, για την οποία εργάστηκαν επί χρόνια με συνέπεια μπορεί εύκολα να τη χάσουν. Τέλος, πολλοί εργαζόμενοι παραμένουν με χαμηλή αμοιβή, και μερικές φορές με κακές εργασιακές συνθήκες, σε μία «κατ’ ανάγκη εργασία», δηλαδή σε μια δουλειά ανεπιθύμητη, που τους ταλαιπωρεί, γιατί γνωρίζουν πως δεν υπάρχουν πρόσφορες εναλλακτικές λύσεις. Οι ατομικές και κοινωνικές βιοποριστικές συνέπειες των καταστάσεων αυτών έχουν απασχολήσει εκτενέστατα το δημόσιο λόγο. Δεν έχουν τύχει της ίδιας προσοχής όμως οι συνέπειες που δημιουργούν για το ίδιο το άτομο και την ψυχική του υγεία.
Η κατ’ ανάγκη εργασία και φυσικά η ίδια η ανεργία, πρωτίστως, υπονομεύουν την ψυχική ευεξία των ατόμων, το πόσο καλά νιώθουν γενικά, το πόσο ικανοποιημένα είναι από τον εαυτό τους, τα χαρίσματα και τις ικανότητες τους. Γλαφυρή και γι’ αυτό πιο κατανοητή εικόνα της υπονομευμένης ψυχικής ευεξίας μας δίνει η ακραία περίπτωσή της, κατά την οποία παρατηρείται μαρασμός ενεργητικότητας και κινήτρων για δημιουργία, αποδεκατισμός ενδιαφερόντων, στόμωση διάθεσής για σχεδιασμό της απλής καθημερινότητάς αλλά και του αύριο, έκπτωση στόχων και αφαίμαξη κάθε προσπάθειας για την πραγματοποίησή τους. Τα άτομα δεν μπορούν να νιώσουν υπερηφάνεια ούτε καν για τα πολύ-καλά αποτελέσματα των έργων τους. Δεν τα αποδέχονται ως τεκμήρια των ικανοτήτων τους. Οι επιπτώσεις αυτές μπορεί να εμφανιστούν με ήπιο, μέτριο ή έντονο βαθμό, μεμονωμένα, αλληλοδιαδόχως ή παράλληλα. Όταν, σπάνια, συνδράμουν όλες μαζί, τα άτομα μοιάζουν με παροπλισμένα πλοία, άδεια-χωρίς φορτίο, καύσιμα, ρότα και πυξίδα και χρειάζονται κλινική αντιμετώπιση.
Τα φαινόμενα της κατ’ ανάγκη εργασίας και της ανεργίας πλήττουν επίσης την ψυχολογική προσαρμογή του ατόμου στο κοινωνικό του περιβάλλον. Η προσαρμογή έχει να κάνει με τη δυνατότητά του να αλληλεπιδρά ακώλυτα και γόνιμα με τους γύρω του προκειμένου να φέρει κάποιο ωφέλιμο αποτέλεσμα, που μπορεί να είναι χρηματική αμοιβή, υλικό και πρακτικό αγαθό ή υπηρεσία αλλά και άυλο, ψυχολογικό αγαθό, όπως συναισθηματική ικανοποίηση, θαυμασμός, αγάπη και κοινωνικό γόητρο. Το αίσθημα κοινωνικού γοήτρου προκύπτει από την αναγνώριση που μας χαρίζουν οι συνάνθρωποί μας, επιβραβεύοντάς μας για «αυτό που είμαστε», για τα χαρίσματά, τις ικανότητες, και τα έργα που συνθέτουν την ταυτότητά μας. Ο φόβος της απώλειας της εργασίας που κατατρύχει τον κατ’ ανάγκη εργαζόμενο και φυσικά η ίδια η ανεργία, μπορεί να καταστήσει τα άτομα αυτά σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό δυσπροσαρμοστικά.
Διαβάστε τη συνέχεια στο boro.gr
