Πολιτική κόντρα έχει ξεσπάσει έπειτα από δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι σταματά η λειτουργία του ΚΕΘΕΑ, με αφορμή προσχέδιο κανονισμού εσωτερικής λειτουργίας και Οργανισμού το οποίο εκπόνησε Ομάδα Εργασίας του ΚΕΘΕΑ. Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν πως με τις προωθούμενες διατάξεις καταργούνται θεραπευτικές μονάδες, ενώ η διοίκηση τους διαψεύδει, σε μια υπόθεση που προκαλεί σφοδρή αντιπαράθεση.
Για fake news κάνει λόγο το παρατηρητήριο της ΝΔ, τονίζοντας ότι “το ΚΕΘΕΑ λειτουργούσε μέχρι τώρα χωρίς οργανόγραμμα και κανονισμό λειτουργίας υπό ένα καθεστώς ιδιότυπης «αυτοδιαχείρισης» από άμισθα μεν, διακοσμητικά δε Διοικητικά Συμβούλια, τα οποία δεν ασκούσαν ουσιαστική διοίκηση”.
“Ένα προσχέδιο Οργανογράμματος και Κανονισμού Λειτουργίας εστάλη για διαβούλευση σε όλους τους εργαζόμενους του ΚΕΘΕΑ. Πρόκειται για μια εσωτερική διαδικασία επικοινωνίας και διαβούλευσης του ΔΣ με τους εργαζόμενούς του και όχι για τη Διαβούλευση που αφορά σε νομοσχέδια πριν την κατάθεσή τους στη Βουλή. Μερίδα των εργαζομένων αρνήθηκε να συμμετάσχει στη συγκεκριμένη συζήτηση και άρχισε να προπαγανδίζει τη δήθεν κατάργηση του ΚΕΘΕΑ.
“Στην πραγματικότητα, το ΚΕΘΕΑ όχι μόνον δεν κλείνει, αλλά ανασυγκροτείται με στόχο ακόμη καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης. Όχι μόνο δεν χάνονται θέσεις εργασίας, αλλά για πρώτη φορά, μέσα στην τελευταία δεκαετία, το ΚΕΘΕΑ ενισχύεται με 46 νέες θέσεις μόνιμου προσωπικού, αορίστου χρόνου. Τα Προγράμματα και οι Κοινότητες του ΚΕΘΕΑ συνεχίζουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους. Το θεραπευτικό μοντέλο, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τις Δομές του ΚΕΘΕΑ παραμένει ανεπηρέαστο. Η χρηματοδότηση του Οργανισμού με 20 εκ. Ευρώ ετησίως συνεχίζεται αμείωτη. Το μόνο που αλλάζει είναι ότι το ΚΕΘΕΑ παύει πια να λειτουργεί χωρίς οργανόγραμμα, χωρίς κανονισμό λειτουργίας και χωρίς λογοδοσία. Το Οργανόγραμμα και ο Κανονισμός Λειτουργίας που, βάσει νόμου, πρέπει να το συνοδεύει, αποτελούν βασικά θεσμικά εργαλεία διασφάλισης της λογοδοσίας, της διαφάνεια και της αξιολόγησης του παραγόμενου έργου. Το Οργανόγραμμα κατοχυρώνει τις θέσεις όλων των εργαζομένων στο ΚΕΘΕΑ, βάζοντας τέλος στο “ισόβιο” καθεστώς που χαρακτήριζε την ανάδειξη κάποιου εργαζόμενου στις θέσεις των Υπευθύνων. Χωρίς αυτά τα απαραίτητα βήματα ανασυγκρότησης δεν θα ήταν δυνατόν, για παράδειγμα, να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ οι δράσεις του ΚΕΘΕΑ” τονίζει το Παρατηρητήριο της ΝΔ.
Ανακοίνωση εξέδωσε και η Υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, τονίζοντας ότι η “ενίσχυση του ΚΕ.Θ.Ε.Α. και η περαιτέρω επέκταση του θεραπευτικού του έργου αποτελούν βασικούς στόχους του Υπουργείου Υγείας προκειμένου να συνεχίσει με ακόμη πιο αποτελεσματικό τρόπο, το σημαντικό έργο που ήδη επιτελεί”.
“Ενδεικτικά, για πρώτη φορά μέσα στην τελευταία δεκαετία, το ΚΕ.Θ.Ε.Α. ενισχύεται φέτος με 46 νέες θέσεις μόνιμου προσωπικού αορίστου χρόνου. Επιπλέον, ο Οργανισμός εξακολουθεί να χρηματοδοτείται με 20 εκ. ευρώ ετησίως από κρατικούς πόρους. Η δε λειτουργία των θεραπευτικών προγραμμάτων και των θεραπευτικών κοινοτήτων του ΚΕ.Θ.Ε.Α. συνεχίζεται απρόσκοπτα, προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες σε συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη.
Οι αλλαγές που προωθούνται έχουν ως μοναδικό στόχο τη βελτίωση των υπηρεσιών του. Σε αυτό το πλαίσιο μέρος του συνολικού σχεδίου για την ενίσχυση του ρόλου του ΚΕ.Θ.Ε.Α. είναι και η δημιουργία, για πρώτη φορά, ενός πλήρους, συνεκτικού και διαφανούς Οργανογράμματος και Κανονισμού Λειτουργίας, σε εφαρμογή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που επικυρώθηκε από τη Βουλή. Το Οργανόγραμμα και ο Κανονισμός Λειτουργίας θα αποτελέσουν βασικά θεσμικά εργαλεία διασφάλισης της λειτουργίας, της διαφάνειας και της αξιολόγησης του παραγόμενου έργου.
Ήδη, ένα προσχέδιο Οργανογράμματος και Κανονισμού Λειτουργίας, το οποίο επεξεργάστηκε Ομάδα Εργασίας από έμπειρα στελέχη, που έχουν διασυνδέσει την πορεία τους εδώ και χρόνια με τη λειτουργία του ΚΕ.Θ.Ε.Α., εστάλη σε όλους τους εργαζόμενους. Πρόκειται για μια διαδικασία εσωτερικής διαβούλευσης του Οργανισμού, επί του συγκεκριμένου προσχεδίου.
Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, όλες οι προτάσεις και τα σχόλια θα αξιολογηθούν και, στη συνέχεια, θα οριστεί το χρονοδιάγραμμα υποβολής του προσχεδίου προς έγκριση στο Δ.Σ.
Το ΚΕ.Θ.Ε.Α. κατάφερε, εν μέσω των δύσκολων και ιδιαίτερων συνθηκών που επέβαλε η πανδημία, να συνεχίσει να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στους ωφελούμενους, ενώ οι εργαζόμενοι συνέχισαν να επιτελούν το έργο τους, χωρίς αλλαγές σε θεραπευτικές πρακτικές. Το πρότυπο θεραπευτικό μοντέλο του ΚΕ.Θ.Ε.Α. βρίσκεται και θα παραμείνει στον πυρήνα των δημόσιων πολιτικών για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων.
Όσοι είδαν στην κατάρτιση του Οργανογράμματος και του Κανονισμού Λειτουργίας, “τίτλους τέλους” του ΚΕΘΕΑ, είτε έχουν λάθος ενημέρωση ή σκοπίμως παραπληροφορούν. Αυτό που πραγματικά σηματοδοτούν οι προωθούμενες αλλαγές είναι μια νέα αρχή για τον Οργανισμό ενισχύοντάς τον, προκειμένου να συνεχίσει πιο αποτελεσματικά το σημαντικό κοινωνικό του έργο” υπογραμμίζει η κ. Ράπτη.
Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
Είχαν προηγηθεί αντιδράσεις κομμάτων της αντιπολίτευσης, με τον ΣΥΡΙΖΑ να επισημαίνει ότι η “υπονόμευση του χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ δεν είναι εξυγίανση”. “Η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων αποτελεί έναν ευαίσθητο τομέα άσκησης πολιτικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Το ΚΕΘΕΑ, ένας από τους σημαντικότερους κρίκους του εθνικού δικτύου κατά των εξαρτήσεων, αντιμετωπίζει σοβαρά λειτουργικά προβλήματα από το φθινόπωρο του 2019 όταν η Κυβέρνηση αιφνιδιαστικά, με ΠΝΠ, ανέτρεψε το «αυτοδιοίκητο» που ήταν ένα κομβικό στοιχείο της θεραπευτικής και κοινωνικής του ταυτότητας. Στις κοινωνικές αντιδράσεις που ακολούθησαν, ο Υπουργός Υγείας διαβεβαίωνε τα πολιτικά κόμματα και τους ανθρώπους του ΚΕΘΕΑ ότι θα το «εξυγιάνει» και θα το στηρίξει διατηρώντας τα όργανα διοίκησής του και σεβόμενος το θεραπευτικό του έργο” ανέφερε σε χθεσινή του δήλωση ο τομεάρχη Υγείας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Ανδρέας Ξανθός.
“Φαίνεται όμως ότι τα πράγματα κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συλλόγου Εργαζομένων στο ΚΕΘΕΑ, έχει τεθεί σε διαβούλευση σχέδιο αλλαγής του Οργανισμού του που αλλοιώνει το θεραπευτικό του μοντέλο, υπονομεύει σοβαρά την αποτελεσματικότητα και τη δημοκρατική λειτουργία του φορέα, υποβαθμίζοντας παράλληλα τον ρόλο των εργαζομένων , των θεραπευτικών κοινοτήτων και της Γενικής Συνέλευσης.
Είναι σημαντικό, λοιπόν, σε αυτή τη φάση να αποσαφηνίσει ο Υπουργός Υγείας τις προθέσεις του αναφορικά με τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου που κοινοποιήθηκε στους εργαζομένους του ΚΕΘΕΑ, αλλά και την πολιτική του βούληση για την προοπτική αυτού του δημόσιου φορέα με την καθολικά αναγνωρισμένη προσφορά στο πεδίο της απεξάρτησης.
Θεωρούμε ότι, για ζητήματα που έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ευαίσθητη κοινωνική ομάδα των χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών αλλά και στη Δημόσια Υγεία εν γένει, είναι απαραίτητος ο ουσιαστικός κοινωνικός και πολιτικός διάλογος και, κυρίως, ο συνολικότερος στρατηγικός σχεδιασμός για το χώρο των Εξαρτήσεων. Με επίκεντρο πάντα τον εξαρτημένο, τις ανάγκες και την αξιοπρέπειά του” συμπλήρωσε ο πρώην υπουργός.
Γεννηματά: H κυβέρνηση να σεβαστεί την προσφορά του ΚΕΘΕΑ
“Η σημαντική και διαχρονική προσφορά του ΚΕΘΕΑ, το έχει αναδείξει ως πρότυπο θεραπευτικού οργανισμού. Το θεραπευτικό του μοντέλο και η δημοκρατική λειτουργία του, δεν πρέπει να ανατραπούν ούτε και να υποβαθμιστεί ο ρόλος των εργαζομένων και των θεραπευτικών κοινοτήτων. Η Κυβέρνηση που με απαράδεκτο τρόπο, με ΠΝΠ, κατήργησε το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ, πρέπει επιτέλους να σεβαστεί την προσφορά του και να μη προχωρήσει σε άλλες αυταρχικές παρεμβάσεις, με τη γνωστή λογική του «ελέγχου» του δήθεν επιτελικού κράτους” τονίζει η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ.
“Είναι απαραίτητο σε ζητήματα που αφορούν ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες που αγωνίζονται για απεξάρτηση και επανένταξη στην κοινότητα, να υπάρχει ο ουσιαστικός πολιτικός και κοινωνικός διάλογος και να αποφεύγονται οι συγκρούσεις. Καλούμε το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ να προχωρήσει στον αναγκαίο διάλογο με τους εργαζομένους και για τα θέματα του Οργανισμού Υπηρεσίας. Χωρίς πιέσεις και με αναζήτηση των συναινετικών λύσεων, που θα διασφαλίσουν την ομαλή πορεία του και την προσφορά του” προσθέτει.
Να διαφυλαχτεί ο χαρακτήρας του ΚΕΘΕΑ ζητά το ΚΚΕ. “Η διορισμένη από την Κυβέρνηση Διοίκηση του ΚΕΘΕΑ ξεκινά το έργο της αποκαθήλωσης του φορέα, με πρώτη πράξη τη «διαβούλευση» με τους εργαζόμενους για το νέο Κανονισμό Λειτουργίας του. Ο νέος Κανονισμός Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ είναι συνέχεια της ωμής κυβερνητικής παρέμβασης, μετά την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που κατήργησε το αυτοδιοίκητο του φορέα. Είναι άλλος ένας κρίκος στην αλυσίδα της αλλοίωσης του θεραπευτικού μοντέλου και της θεραπευτικής φιλοσοφίας του ΚΕΘΕΑ. Είναι άλλο ένα κυβερνητικό χτύπημα στην φιλοσοφία της «στεγνής θεραπείας» και στον εναρμονισμό στη λογική της «μείωσης της βλάβης», όπως επιτάσσει η στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση της τοξικοεξάρτησης.
Κύρια στοιχεία του νέου Κανονισμού Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ είναι:
- Η αλλαγή στον χαρακτήρα και στη θεραπευτική πρόταση του ΚΕΘΕΑ, αφού υποβαθμίζεται έως καταργείται η φιλοσοφία της Θεραπευτικής Κοινότητας ως μοντέλο θεραπείας και πλέον εντάσσεται η «μείωση της βλάβης» στους σκοπούς του ΚΕΘΕΑ.
- Η συγχώνευση και η κατάργηση Μονάδων και Τμημάτων του ΚΕΘΕΑ, με γνώμονα τη λογική «κόστος – όφελος» και όχι τις θεραπευτικές ανάγκες χρηστών, εξαρτημένων και των οικογενειών τους, όπως αυτές εκφράζονται σε κάθε περιοχή της χώρας.
- Ο υπερσυγκεντρωτισμός εξουσιών σε ένα διορισμένο ΔΣ, που θα υλοποιεί τις εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές για την τοξικοεξάρτηση στη λογική του management.
- Η κατάργηση της συμμετοχικότητας στη λήψη αποφάσεων, των εργαζόμενων, των χρηστών και των μελών της οικογένειάς τους, που τόσα χρόνια ήταν βασικός άξονας της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ.
Το ΚΕΘΕΑ στις 4 δεκαετίες δράσης του στη χώρα μας έχει δώσει τα «δείγματα γραφής» του και είναι οι χιλιάδες νέοι και οι οικογένειές τους, που από το δρόμο των ναρκωτικών σήμερα είναι λειτουργικά ενταγμένοι στην κοινωνική ζωή και δράση.
Το ΚΚΕ θα πρωτοστατήσει όχι μόνο για να διαφυλαχτεί ο χαρακτήρας του ΚΕΘΕΑ, αλλά και για να ενισχυθεί η δράση του με νέες μονάδες, με επαρκές μόνιμο προσωπικό, με πλήρη και επαρκή χρηματοδότηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Καλούμε τους εργαζόμενους, τους θεραπευόμενους και τις οικογένειές τους, αλλά και την κοινωνία να δώσει τη μάχη για να ενισχυθεί ο ρόλος του ΚΕΘΕΑ και της «στεγνής θεραπευτικής» πρότασής του. Να αποσυρθεί τώρα ο νέος Κανονισμός Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ, να καταργηθεί η ΠΝΠ που διορίζει το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ από την εκάστοτε Κυβέρνηση” αναφέρει το γραφείο Τύπου της Κ.Ε. του ΚΚΕ.
“Το 2019 όταν η κυβέρνηση αντικατέστησε πραξικοπηματικά με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου το εκλεγμένο και άμισθο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ με ένα κομματικά διορισμένο, ο Υπουργός Υγείας ο κ. Κικίλιας, διαβεβαίωνε δημοσίως περί άμισθου ΔΣ, περί ενίσχυσης του αυτοδιοίκητου του ΚΕΘΕΑ και διαφύλαξης της θεραπευτικής του πρότασης και του επιστημονικού του έργου. Σήμερα η Κυβέρνηση Μητσοτάκη μεθοδεύει το τέλος της θεραπευτικής κοινότητας και του ΚΕΘΕΑ, με ένα σχέδιο από την διορισμένη διοίκηση της, για ένα γραφειοκρατικό μόρφωμα με έμμισθο φυσικά ΔΣ που θα συνιστά ένα ακόμα κομματικά ελεγχόμενο συμβούλιο διορισμού και εξυπηρέτησης ημετέρων κι όλα αυτά τη στιγμή κιόλας που αποδυναμώνει το έργο, τις δομές και επιτίθεται στους εργαζόμενους του φορέα και τα δικαιώματά τους.
Το σχέδιο της διοίκησης αλλάζει τον χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ και πλήττει σφοδρά τη θεραπεία και το επιστημονικό του έργο σε μια στιγμή που οι ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, εν μέσω υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, φουντώνουν. Πρόκειται για μια συνειδητή, ταξική πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης να αποδυναμώσει δραστικά το μεγαλύτερο τμήμα του δημόσιου, δωρεάν συστήματος απεξάρτησης της χώρας και να επιτεθεί στους εργαζόμενους του. Ως ΜέΡΑ25 ενώνουμε τη φωνή μας μαζί τους και ζητάμε την απόσυρση αυτού του άθλιου προσχεδίου” τόνισε από την πλευρά του ο εκπροσώπος Τύπου του ΜέΡΑ25 Μιχάλης Κριθαρίδης.
Η απάντηση του ΚΕΘΕΑ
“To προσχέδιο εκπόνησε Ομάδα Εργασίας με επικεφαλής την Αντιπρόεδρο του ΚΕΘΕΑ Φωτεινή Λεομπίλλα και μέλη της, έμπειρα στελέχη του Οργανισμού, όπως ο Γενικός Διευθυντής του ΚΕΘΕΑ Βασίλης Γκιτάκος, που έχουν συνδέσει τη παρουσία τους για χρόνια με τη λειτουργία του Οργανισμού, καθώς και στελέχη των Υπουργείων Υγείας και Εσωτερικών.
Η Ομάδα Εργασίας έθεσε σε διαβούλευση το προσχέδιο αυτό στο σύνολο των εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ, προκειμένου να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή, ενώ είχε προηγηθεί και η πρόσκληση για συμμετοχή του Συλλόγου Εργαζομένων στις εργασίες της Ομάδας, την οποία αρχικά είχε αποδεχθεί, συμμετέχοντας σε συνεδριάσεις και στη συνέχεια αρνήθηκε.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του, το Διοικητικό Συμβούλιο έχει ως αποστολή την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του Οργανισμού, της διασφάλισης των θέσεων εργασίας και της περαιτέρω ανάπτυξης του ΚΕΘΕΑ, τη συνέχιση και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών απεξάρτησης σε όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τις εξαρτήσεις και στις οικογένειές τους, εφαρμόζοντας αποτελεσματικά θεραπευτικά εργαλεία” απαντά το Διοικητικό συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ σε ανακοίνωσή του.
“Ο Οργανισμός κατάφερε, εν μέσω δύσκολων και ιδιαίτερων συνθηκών που επέβαλε η πανδημία, να συνεχίσει να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, οι εργαζόμενοι να συνεχίσουν απρόσκοπτα να επιτελούν το έργο τους χωρίς αλλαγές σε θεραπευτικές πρακτικές και παράλληλα να προχωρά την υλοποίηση του «μεσοπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού» του ΚΕΘΕΑ. Συνεπώς, η κατάρτιση του Κανονισμού Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ, σε εφαρμογή της ΠΝΠ, σε καμία περίπτωση δεν συνιστά «τίτλους τέλους», αλλά σηματοδοτεί μια νέα αρχή για τον Οργανισμό, με διαφάνεια και λογοδοσία, που σέβεται τα 20 και πλέον εκατομμύρια ευρώ κρατικών πόρων που η Πολιτεία διαθέτει στο ΚΕΘΕΑ.
Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι δεν καταργείται κανένα θεραπευτικό πρόγραμμα ούτε θεραπευτική κοινότητα. Αντιθέτως, τα προγράμματα αναμορφώνονται και ενισχύονται λειτουργικά και διαχειριστικά, με στόχο την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια για το κοινωνικό σύνολο και για όσους έχουν ανάγκη από τις υπηρεσίες τους.
Οι όποιες αλλαγές στην οργανωτική δομή του ΚΕΘΕΑ, που προτείνονται στο Προσχέδιο Κανονισμού Λειτουργίας, αποσκοπούν στην αναμόρφωση και αναδιάρθρωση του Οργανισμού, με στόχο τη καλύτερη αξιοποίηση των πόρων και του προσωπικού, ενώ παράλληλα ο διοικητικός μηχανισμός ενισχύεται σε έμψυχο δυναμικό προκειμένου να αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό οι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι επ’ ωφελεία του επιστημονικού έργου του ΚΕΘΕΑ” συμπληρώνει το ΚΕΘΕΑ, σημειώνοντας ότι η Ομάδα Εργασίας θα επεξεργαστεί τις παρατηρήσεις που εστάλησαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης και το κείμενο στο οποίο θα καταλήξει θα σταλεί προς έγκριση στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ.
Λιάπης: Το ΚΕΘΕΑ όχι μόνο δεν κλείνει, αλλά ενισχύεται
“Το ΚΕΘΕΑ όχι μόνο δεν κλείνει και δεν σταματά την λειτουργία του, αλλά αντίθετα ενισχύεται με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού» ξεκαθάρισε ο πρόεδρος του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, Χρήστος Λιάπης, μιλώντας στη Μαρία Σαμολαδά και στην εκπομπή «Θεσσαλονίκη μου, καλημέρα» στον Real FM 107,1. Συγκεκριμένα και αναφορικά με τον θόρυβο που προκλήθηκε για την βιωσιμότητα του ΚΕΘΕΑ ο Χρήστος Λιάπης, έκανε λόγο για “πολιτική σκοπιμότητα, προπαγάνδα, στρέβλωση και κακοπιστία”, ενώ σημείωσε ότι “από την πρώτη ημέρα που ανέλαβα τα καθήκοντά μου, τόνισα πως στην απεξάρτηση δεν χωρά κανένα πολιτικό χρώμα και καμία πολιτική ταυτότητα. Το ΚΕΘΕΑ λοιπόν, όχι μόνο δεν κλείνει, το ΚΕΘΕΑ όχι μόνο δεν διακόπτει τη λειτουργία του, αντίθετα ατενίζει το μέλλον με δυναμισμό, με αισιοδοξία”.
Για τον τρόπο που λειτουργούσε το Κέντρο Θεραπείας τα τελευταία 20 χρόνια, ο πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ τόνισε ότι “ο Οργανισμός, είχε τις δικές του εσωτερικές διαδικασίες στο πλαίσιο ενός αυτοδιοίκητου τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας. Ωστόσο, δεν λέει κανένας ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν έκανε έργο, επειδή ήρθε ένα διορισμένο διοικητικό συμβούλιο από τη νομίμως εκλεγμένη κυβέρνηση”.
Επίσης ξεκαθάρισε, ότι ο νέος κανονισμός λειτουργίας “δεν καταργεί κανένα θεραπευτικό πρόγραμμα, δεν καταργεί καμία δομή και κανένας δεν πρόκειται να χάσει τη δουλειά του. Τουναντίον ο οργανισμός ενισχύεται με 46 καινούργιες θέσεις εργασίας για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια μόνιμου προσωπικού αορίστου χρόνου. Δίνουμε απαντήσεις στο διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο των εξαρτήσεων αλλά και σε υπάρχουσες μορφές εξαρτήσεων οι οποίες φουντώνουν μέσα στην πανδημία. Με το αλκοόλ, με το διαδίκτυο, με τα τυχερά παιχνίδια, τον τζόγο που φαίνεται να έχει εκκολαφθεί μέσα στην πανδημία”.
“Προσπαθώντας λοιπόν να φτιάξουμε έναν σύγχρονο και αποτελεσματικότερο οργανισμό δεν συγχωνεύουμε καμία κοινότητα, δε συγχωνεύουμε καμία θεραπευτική δομή. Απλά, κάποιοι ξεβολεύονται και κυρίως αυτοί που έπαιρναν επιδόματα υπευθύνων. Πλέον, αλλάζει το καθεστώς και ανά τρία χρόνια θα αξιολογούνται όλοι και θα δίνεται η δυνατότητα σε κάθε εργαζόμενο να μπορεί να γίνει υπεύθυνος κοινότητας, προγράμματος, δομής εφόσον έχει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες αποτυπώσεις των θέσεων και των ρόλων, δεν μπορείς να έχεις ούτε μετρήσιμα αποτελέσματα της απόδοσης του έργου και της προσφοράς, ενώ δεν μπορείς να έχεις και τις συνθήκες διαφάνειας και λογοδοσίας, ώστε να μπορεί να ξέρει ο ελληνικός λαός που πηγαίνουν τα 20 εκατομμύρια ετήσιας χρηματοδότησης η οποία παραμένει αναλλοίωτη’ είπε.
Τι λένε οι εργαζόμενοι
“Όχι στο όνομά μας το τέλος της Θεραπευτικής Κοινότητας και του ΚΕΘΕΑ” δηλώνουν οι εργαζόμενοι σε ανακοίνωσή τους για τις επιχειρούμενες αλλαγές. Αναλυτικά η ανακοίνωση του Συλλόγου Εργαζομένων:
“Το 2019 η κυβέρνηση αντικατέστησε πραξικοπηματικά, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, το εκλεγμένο και άμισθο Διοικητικό του Συμβούλιο με ένα κομματικά διορισμένο. Ενάμιση περίπου χρόνο μετά, μια επιτροπή, ορισμένη από το νέο ΔΣ, επιχειρεί να ολοκληρώσει το πραξικόπημα, καταρτίζοντας σχέδιο νόμου που μετατρέπει το ΚΕΘΕΑ σε γραφειοκρατικό μόρφωμα, περικόπτει ανεξήγητα τη θεραπευτική και επιστημονική του εμβέλεια, υπονομεύει την αποτελεσματικότητά του και υποβαθμίζει τον ρόλο των εργαζομένων. Το μόνο που μένει είναι να αλλάξει και το όνομα:
- Συρρικνώνει θεραπευτικά και επιστημονικά το ΚΕΘΕΑ, μειώνοντας κατά το ένα τρίτο τις μονάδες πρώτης γραμμής μέσω συγχωνεύσεων ενώ ενισχύει τη γραφειοκρατία και τον συγκεντρωτισμό, διογκώνοντας τις κεντρικές και διοικητικές του υπηρεσίες.
- Εξαφανίζει τις Θεραπευτικές Κοινότητες, και καταργεί τις επωνυμίες των προγραμμάτων απεξάρτησης που είναι η ταυτότητα του ΚΕΘΕΑ την ώρα που ο οργανισμός προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή και αντιπροεδρεύει στην Παγκόσμια Ομοσπονδία Θεραπευτικών Κοινοτήτων.
- Δεν παρέχει καμία αιτιολόγηση ή τεκμηρίωση για τη σκοπιμότητα, τα κριτήρια και τη στόχευση των αλλαγών και πώς αυτές υπηρετούν τη Δημόσια Υγεία.
- Μετατρέπει το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ από άμισθο σε έμμισθο, σφραγίζοντας τη μετάβαση από ένα αιρετό συμβούλιο εθελοντών σε ένα κομματικά ελεγχόμενο συμβούλιο το οποίο θα επιβαρύνει οικονομικά τον οργανισμό, σε αντίθεση με τις δηλώσεις σε όλους τους τόνους που θυμόμαστε την περίοδο της ΠΝΠ.
- Καταργεί όλα τα συλλογικά όργανα που είχε το ΚΕΘΕΑ, εκτός από τη Γενική του Συνέλευση την οποία διατηρεί σε διακοσμητικό ρόλο και συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες στο διορισμένο από την εκάστοτε κυβέρνηση ΔΣ, ενάντια στις διακηρύξεις της κυβέρνησης και του ίδιου του ΔΣ.
- Καταρτίζει έναν κανονισμό εργασίας με πειθαρχικό και τιμωρητικό χαρακτήρα καταργώντας τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τις ελεύθερες διαπραγματεύσεις.
Το σχέδιο νόμου της διοίκησης αλλάζει τον χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ και πλήττει σφοδρά τη θεραπεία και το επιστημονικό του έργο σε μια στιγμή που οι ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, εν μέσω υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, φουντώνουν. Παρουσιάζεται για προσχηματική, fast track, διαβούλευση, μετά ενάμιση χρόνο συστηματικής αγνόησης των προτάσεων των εργαζομένων και του Συλλόγου τους για βελτίωση της λειτουργίας του οργανισμού στο πλαίσιο του διαλόγου για Συλλογική Σύμβαση, στον οποίο η νέα διοίκηση αρνήθηκε να προσέλθει.
Γνωρίζει άραγε ο Υπουργός Υγείας ότι οι προθέσεις και οι προτάσεις της επιτροπής έρχονται σε πλήρη αντίθεση με όσα εκείνος διαβεβαίωνε δημοσίως περί άμισθου ΔΣ, ενίσχυσης του αυτοδιοίκητου του ΚΕΘΕΑ και διαφύλαξης της θεραπευτικής του πρότασης και του επιστημονικού του έργου;
Αντιλαμβάνεται ότι εάν εφαρμοστούν οι προτάσεις της επιτροπής αποδυναμώνεται δραστικά το μεγαλύτερο τμήμα του δημόσιου, δωρεάν συστήματος απεξάρτησης της χώρας;
Το προσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί και να συγκληθεί η Γενική Συνέλευση του ΚΕΘΕΑ, το μόνο αρμόδιο όργανο -σύμφωνα με όσα προβλέπει η ίδια η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου- για τη συζήτηση και απόφαση επί ενός τόσο σοβαρού θέματος, όπως είναι οι αλλαγές στη θεραπευτική, επιστημονική και οργανωτική λειτουργία του ΚΕΘΕΑ που το καθιστούν αγνώριστο”.
Η ανοιχτή Επιστολή Επίτιμων Προέδρων, Αντιπροέδρων, Συμβούλων ενάντια στη διάλυση του ΚΕΘΕΑΑνοιχτή επιστολή προς τον πρόεδρο και τα μέλη του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ αποστέλλουν 24 επίτιμοι πρόεδροι, αντιπρόεδροι και μέλη του Οργανισμού, ζητώντας τη σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης για το νέο προσχέδιο που αφορά στη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ.
Αναλυτικά η επιστολή:
“Οι θεραπευτικές κοινότητες απεξάρτησης από ναρκωτικά στην Ελλάδα έχουν μακριά ιστορία: Η θεραπευτική κοινότητα Ιθάκη ιδρύθηκε το 1983, ενώ από το 1987 λειτουργεί αδιαλείπτως ως νομικό πρόσωπο το ΚΕΘΕΑ, το οποίο έκτοτε την συμπεριλαμβάνει. Οι υπογράφοντες έχουμε διατελέσει αιρετά (άμισθα) μέλη των αλλεπάλληλων διοικητικών του συμβουλίων και γενικών συνελεύσεων και αισθανόμαστε την υποχρέωση να εκθέσουμε στην ελληνική και τη διεθνή κοινότητα τα παρακάτω. Ευρύτερα γνωστό είναι ότι ΚΕΘΕΑ στηρίζει από επιστημονική άποψη τις θεραπευτικές του προσεγγίσεις σε ένα διεθνές μοντέλο, που συνδυάζει κοινωνικές, ψυχολογικές παρεμβάσεις και ιατρικές πράξεις. Το έργο του και ιδίως η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου προτύπου της απεξάρτησης έχουν αξιολογηθεί από διεθνή επιτροπή, ενώ τα μέλη, οι απεξαρτημένοι απόφοιτοί του και οι οικογένειές τους, ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες. Στις διεθνείς διακρίσεις του ΚΕΘΕΑ εντάσσονται η ανακήρυξή του ως Οργανισμού- Συμβούλου της επιτροπής κατά των ναρκωτικών του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC) του ΟΗΕ, καθώς και οι διεθνείς επιστημονικές διακρίσεις του προσωπικού του. Το πρώτο βαρύ πλήγμα που υπονομεύει την θεραπευτική μέθοδο και αποτελεσματικότητα επήλθε με την ΠΝΠ και τον κυρωτικό νόμο 4638/2019. Ο Νόμος αυτός κατήργησε την αυτοδιοίκηση του ΚΕΘΕΑ, δηλαδή την εκλογή της διοίκησής του αλλά και άλλων εσωτερικών συλλογικών οργάνων του από τα μέλη του. Παραγνωρίστηκε το γεγονός ότι η αυτοδιοίκηση υλοποιεί τη βασικήαρχή του ΚΕΘΕΑ, τη δημοκρατική συμμετοχή και ευθύνη για τη θεραπεία. ‘Ότι επιπλέον συμβολίζει την ανάγκη των μελών να κινητοποιηθούν και να συμβάλουν τα ίδιαδημιουργικά στη διαμόρφωση της θεραπευτικής αγωγής και στη ζωτική αλλαγή της ζωής τους, αντί να αδρανούν και άκαρπα να ζητούν από άλλους «κάντε κάτι».
Με δυο λόγια, καταργήθηκε μια καταξιωμένη επιστημονική μέθοδος και μια ηθική αγωγή ελευθερίας, ευθύνης και αλληλεγγύης. Τώρα επιχειρείται το επόμενο φθοροποιό βήμα. Πρόσφατα παραδόθηκε στο θεραπευτικό προσωπικό και δημοσιεύθηκε στον Τύπο για διαβούλευση ένα προσχέδιο νόμου. Πρόκειται για πόρισμα επιτροπής που συστάθηκε από το σημερινό ΔΣ και εισάγει ένα νέο «Οργανισμό» του ΚΕΘΕΑ. Ήδη στο δεύτερο και στο τρίτο άρθρο του σχεδίου αποτυπώνεται η ματαίωση της αποστολής του ΚΕΘΕΑ: ο όρος «απεξάρτηση» απουσιάζει, ενώ οι λειτουργίες του ΚΕΘΕΑ συνδέονται εξαρχής μόνο με την μείωση βλάβης. Παραγνωρίζεται ότι στη χώρα μας υπάρχουν άλλοι Οργανισμοί, όπως ο ΟΚΑΝΑ, με δοκιμασμένο έργο παροχής υποκαταστάτων για μείωση βλάβης. Κεντρικό στοιχείο αυτής της δήθεν μεταρρύθμισης αποτελεί η εγκατάλειψη και διάλυση των συλλογικών οργάνων του ΚΕΘΕΑ που επιλέγονται από στελέχη με ειδικές γνώσεις και εισφέρουν ιδέες, εμπειρία, μεθόδους και έρευνα. Γενικά εισάγεται μια γραφειοκρατική και άνωθεν ιεραρχημένη δομή, όπου η διοίκηση επιλέγει τα συντονιστικά και τα διευθυντικά όργανα. Δοκιμασμένη δηλαδή συνταγή αποτυχίας απέναντι σε ανθρώπους που αγωνίζονται όχι για απλή συντήρησηαλλά γιαριζικές αλλαγέςστη στάση ζωής τους. Μεταξύ άλλων με τον αναξιοκρατικό αυτό τρόπο αποκλείονται (με βλαπτική μεταβολή της εργασιακής τους κατάστασης) από διευθυντικές και συντονιστικές θέσεις στελέχη που έχουν απεξαρτηθεί και έχουν ειδικές γνώσεις και εμπειρίες για την προσέγγιση και κατανόηση των αναγκών των εξαρτημένων,δηλαδή για ένα έργο ζωής. Εξάλλου πολλές δομές ακόμη και εξυπηρετούν ευρείες περιοχές καταργούνται δια της συγχωνεύσεως και διαγράφονται τα ονόματά τους, θεμελιακά στοιχεία της ταυτότητας και της κινητήριας περηφάνειας μελών και θεραπευτών.
Οι υπηρεσίες έρευνας και εκπαίδευσης, με παγκοσμίως αναγνωρισμένο ως τώρα έργο και δραστηριότητες στις οποίες συμμετείχαν αυθεντίες από όλες τις Ηπείρους της γης, αντί να αναπτυχθούν, συγχωνεύονται αναμένοντας προφανώς την μελλοντική τους κατάργηση. Θεσμοθετούν θέση «τεχνικού συμβούλου», ικανού να προσφέρει σε ποιο άραγε από τους δεκάδες τομείς παρεμβάσεων, έρευνας και εκπαίδευσης; Ούτε καν μια λογική εξοικονόμησης και λιτότητας θα μπορούσε να εξηγήσει την απορρύθμιση του ΚΕΘΕΑ. Στη θέση των άμισθων Προέδρων, Αντιπροέδρων και Συμβούλων εμφανίζονται πλέον έμμισθα στελέχη με αποδοχές που θα επιβαρύνουν τους φορολογούμενους. Όπως επίσης είναι βέβαιο ότι ένας οργανισμός, μοναδικό παράδειγμα λειτουργίας χωρίς εργολαβίες και δαπάνες για μαγείρεμα, φύλαξη, και δευτερεύουσες αλλά αναγκαίες υπηρεσίες γραμματείας ή καθαρισμού, θα πρέπει πλέον να εκταμιεύει τεράστια κονδύλια για τα σχετικά κόστη. Ποιος θα δίνει παράδειγμα εθελοντικής εργασίας, ώστε να τον μιμούνται τα μέλη που παρέχουν τις δωρεάν υπηρεσίες; Όσοι προσέφεραν για πολλά χρόνια τις υπηρεσίες τους είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται το μέγεθος της φθοράς. Αν αυτή θα αφορούσε μόνο την ιστορία, θα είχε κάποιο όριο. Δυστυχώς αφορά ζωές και υγεία που και στο μέλλον θα χαθούν, όταν η αποτελεσματική απεξάρτηση θα είναι πια με μαθηματική βεβαιότητα αδύνατη. Αφορά επίσης την εγκληματικότητα, αφού οι εξαρτημένοι εμπλέκονται ύστερα από κάποιο σημείο με τη διακίνηση ναρκωτικών και με το οργανωμένο έγκλημα.
Αυτή η ηθική αλλαγή στην καθημερινή συμπεριφορά όμως δεν διασφαλίζεται έτσι απλά, με μόνη την χορήγηση σκευασμάτων που μειώνουν βλάβες αλλά αναγκαστικά αναπαράγουν την ψυχολογική εξάρτηση. Χρειάζονται ανθρώπινες επαφές με διάρκεια, εμπιστοσύνη, ευαισθησία, στοργή αλλά και ευθύνη. Χρειάζεται ιδίως προετοιμασία της κοινωνικής επανένταξης από την πρώτη μέρα κι όχι ως «μεταθεραπευτική φροντίδα». Η φιλοσοφία των στεγνών προγραμμάτων αποτυπώνεται στη φράση «μπορείς αλλά όχι μόνος». Συνάγεται αναγκαστικά και μια άλλη, «φταις αλλά όχι μόνος». Όντως η κοινωνικότητα είναι το κορυφαίο προϊόν, το σωτήριο έργο των θεραπευτικών κοινοτήτων και των οικογενειών. Αποτελεί μια αρετή,που δεν συναντάται σε γραφειοκρατικές και άνωθεν διαχειρίσεις Ο Υπουργός Υγείας Β. Κικίλιας που εισηγήθηκε το 2019 την κατάργηση της αυτοδιοίκησης του ΚΕΘΕΑ, είχε υποσχεθεί να στηρίξει την εξέλιξή του. Ωστόσο το νέο «προσχέδιο» μοιάζει να έχει τώρα διαμορφωθεί από ανθρώπους που προσέγγισαν τη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ ακριβώς για να κατορθώσουν να το φθείρουν.Στις δύσκολες στιγμές όμως μέλη, στελέχη, οικογένειες φίλες και φίλοι από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό ενώνονται και αγωνίζονται για επιβίωση και αξιοπρέπεια. Η Γενική Συνέλευση πρέπει άμεσα να συγκληθεί, ως ανώτατο όργανο του Οργανισμού, να εκφράσει τη βούλησή του.Εμείς οι υπογράφοντες ελπίζουμε ότι η επιστολή μας αυτή θα κινητοποιήσει πολλούς για την επιβίωση του ΚΕΘΕΑ. Η Ιθάκη θα μείνει αβύθιστη, θα αντέχει τα κύματα και θα αγναντεύει τους ανοιχτούς ορίζοντες.
