ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ
Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗ
Πρώτος είχα «προδώσει» πως ο εξαιρετικός Κοραής Δαμάτης«μαγειρεύει» για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας το ανέβασμα της «Δολοφονίας του Μαρά» του Πέτερ Βάις με ισχυρό θίασο και πρώτος «τρύπωσα» στις πρόβες της υποσχόμενης παραγωγής ένα περασμένο Σάββατο. Με έναν καφέ στο χέρι μπήκα πρωί στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών κι εξαίσιες μουσικές μου κέντρισαν το ενδιαφέρον απ’ τα πρώτα λεπτά… Είχα αποκαλύψει πως η σπουδαία μας Δήμητρα Γαλάνη θα «ντύσει» την εν λόγω παράσταση με μουσικές και τραγούδια της [αποκλειστικό κι αυτό, ναι!], αλλά πλέον είχα την τύχη να ακουω ένα – ένα τα μικρά «διαμάντια»της. Θα το υπογραμμίσω: είναι εξαιρετικά πολύτιμη και στο θέατρο η Γαλάνη! Και θα το διαπιστώσετε όσο ποτέ βλέποντας την «Δολοφονία»στο ΚΘΒΕ. Η σημαντική δημιουργός δεν ανήκει απλά στους συντελεστές της παράστασης! Έχει ρόλο πρωταγωνιστικό σε αυτήν! Κι απ’ ότι έμαθα, ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρη και θετική όταν βρέθηκε στις πρόβες πρόσφατα, εμψυχώνοντας όλη τη dream team που έφτιαξε ο ευφάνταστος Κοραής Δαμάτης.Πρόβα με μάσκες και αντισηπτικάΈχω λάβει κι έχω «ανεβάζει»πολλές φορές φωτογραφίες από πρόβες όπου ηθοποιοί- σκηνοθέτες-ενδυματολόγοι-φωτιστές κλπ κάνουν πρόβες φορώντας μάσκες, δεν είχα δει όμως από κοντά πόσο δύσκολη συνθήκη είναι να στήνονται-παίζονται σκηνές με τη μάσκα στο πρόσωπο. Οι σαράντα ηθοποιοί του «Μαρά», «σάρωναν»τη σκηνή για τις απαιτήσεις της πρόβας, μιλούσαν αλλά και τραγουδούσαν, έτρεχαν, χωρίς στιγμή να … κατεβάσουν έστω και λίγο τη μάσκα απ’ τα πρόσωπά τους. Υπήρχαν διάσπαρτα παντού μπουκαλάκια με αντισηπτικό και μετά τις σκηνές όπου είχαν επαφή λόγω των επιταγών του έργου, έτρεχαν σ’ αυτά για να γυρίσουν στις επόμενες σκηνές τους. Ο ακάματος καλλιτεχνικά Κοραής Δαμάτης, φορώντας κι αυτός τη δική του μάσκα, με «έδρα»του το τραπέζι της πρόβας, βρισκόταν συχνά- πυκνά ανάμεσά τους υποδεικνύοντάς τους λεπτομέρειες, καθοδηγώντας τους για να φτάσουν στον στόχο του. Υποστηρικτικός και παθιασμένος πάντα. Κι όλοι να τον ακούν με προσοχή, να ρουφούν σα σφουγγάρια όσα τους έλεγε για το αριστουργηματικό αυτό έργο του Βάις, που είχε ανεβάσει εξαιρετικά τριάντα χρόνια πριν στο Εθνικό Θέατρο και που επέστρεψε σε αυτό με μεγάλη λαχτάρα, για να «φωτίσει»πιο ώριμα πια την ουσία του και την απίστευτη διαχρονικότητά του…
«Η δολοφονία του Μαρά»
Δύο μεγάλες προσωπικότητες της Γαλλίας του 18ου αιώνα, ο Ζαν Πωλ Μαρά και ο Μαρκήσιος ντε Σαντ «συναντώνται» σκηνικά στο θεατρικό έργο του Πέτερ Βάις. Η καταδίωξη και η δολοφονία του Ζαν-Πωλ Μαρά όπως παίχτηκε απ’ το θεατρικό όμιλο του Ασύλου του Σαραντόν, με τη διεύθυνση του Κυρίου Ντε Σαντ, σε μια παράδοξη συνθήκη «θεάτρου μέσα στο θέατρο».
Ο Πέτερ Βάις, αντλώντας τα υλικά του από πραγματικά ιστορικά γεγονότα, δημιουργεί ένα πολυδιάστατο έργο που δρα ταυτόχρονα σε πολλαπλά επίπεδα, αξιοποιώντας τα εργαλεία του πολιτικού θεάτρου με τον δικό του μοναδικό και ευρηματικό τρόπο. Στο έργο, η δολοφονία του Μαρά σκηνοθετείται από τον Σαντ και παρουσιάζεται στα λουτρά του ιδρύματος του Σαραντόν, από τρόφιμους του ψυχιατρείου. Τα τρία πρόσωπα, ο Σαντ, ο Μαρά και η Κορντέ, μάχονται για την ελευθερία -μια έννοια που για τον καθένα έχει διαφορετική σημασία. Τελικά, ποιος είναι ο τρόπος για να επιτευχθεί η απελευθέρωση του λαού; Η επανάσταση και οι συνεχείς εκτελέσεις των εκμεταλλευτών του; Η δολοφονία των υποτιθέμενων απελευθερωτών του; Η ηρωική αυτοθυσία ή το συνεχές κυνήγι προσωπικών ηδονών; Οι αντικρουόμενες θέσεις των προσώπων, με φόντο την επικείμενη δολοφονία, αποτυπώνουν σκηνικά έναν έντονο φιλοσοφικό διάλογο που ο απόηχός του φτάνει μέχρι σήμερα και μας θέτει μπροστά στα μεγάλα ζητήματα που καλούμαστε κάθε φορά να παίρνουμε θέση: τα όρια της ελευθερίας και τη σχέση ατομικής και συλλογικής ευθύνης.
Ομάδα που … ιδρώνει τη φανέλα!
Ένα τέτοιο έργο δεν μπορεί να ανέβει χωρίς την κατάλληλη διανομή, ή καλύτερα την ιδανικότερη διανομή κι αυτό ο Κοραής Δαμάτης που λατρεύει τους ηθοποιούς και τους οδηγεί στις καλύτερες αποδόσεις τους, το γνωρίζει καλά. Μέσα Σεπτέμβρη είδα πρόβα και ενώ η πρεμιέρα προγραμματίζεται για τα μέσα Νοεμβρίου, ομολογώ πως εντυπωσιάστηκα με το ότι ένιωσα πως όλη η ομάδα ήταν… σαν έτοιμη απο καιρό για αυτό το «στοίχημα». Το είπα στον Δαμάτη και μου χαμογέλασε. «Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα για να φτάσουμε στο ζητούμενό μου. Δίνονται ολόψυχα οι ηθοποιοί στις πρόβες μας, αλλά πρέπει να …λιώσουν οι οδηγίες, να μην φαίνονται τα περιγράμματα, να μπουν οι τελευταίες πινελιές. Σημασία έχει ότι έχω στη διάθεσή μου έναν πραγματικά γερό θίασο κι είμαι ευτυχής για αυτό». Τον παρακολουθούσα να εξηγεί μια μικρή λεπτομέρεια στον σπουδαίο Κώστα Σαντά που «ντύνεται»τον Μαρκήσιο Ντε Σαντ κι έβλεπα την τρυφερότητά του και την εμμονή του και στην παραμικρή λέξη, την παραμικρή κίνηση. Το ίδιο έκανε και με τον εξαίρετο Δημήτρη Σιακάρα που ενσαρκώνει τον Μαρά, την έμπειρη Άννη Τσολακίδου που παίζει την Σιμόνη, την χαρισματική Μαριάννα Πουρέγκα που ερμηνεύει την Σαρλόττα. Τελειομανής καθώς είναι ο ίδιος, καθοδηγεί και τους ηθοποιούς του, μέσα από σκληρή δουλειά σε ένα ζηλευτό αποτέλεσμα. Έμεινα πάνω από τρεις ώρες στις πρόβες του «Μαρά»και ένιωσα πως έρχεται στο ΚΘΒΕ μια συνταρακτική παράσταση. Το εισέπραξα στον τρόπο που έχει σχεδιαστεί το σκηνικό, στον τρόπο που κινούνται επί σκηνής σαράντα ηθοποιοί και στον τρόπο που «βουτούν» στους ρόλους τους και στην εποχή με τις μουσικές εξαίσιες της Γαλάνη και με τα σπουδαία τραγούδια της που «απογειώνουν»το αποτέλεσμα. Θα ανέβω φυσικά να δω την παράσταση έτοιμη, αλλά έχω την σιγουριά πως θα συζητηθεί, θα κεντρίσει, θα κερδίσει το «στοίχημα».
Να αναφέρω εδώ ότι καίριοι πλάι στους προαναφερθέντες ηθοποιούς ήταν στην πρόβα και οι Ορέστης Παλιαδέλης. Δημήτρης Μορφακίδης,Θάνος Φερετζέλης ,Δημήτρης Τσιλινίκος,Γιολάντα Μπαλαούρα αλλά και οι Κωστής Δαμάκης, Σοφία Καλεμκερίδου, Νίκος Καπέλιος, Νίκος Κουσούλης που παίζουν αλλά και τραγουδούν έξοχα τα κομμάτια της Γαλάνη –κάποια απ’αυτά ερμηνεύονται απ’όλο το θίασο. Αποτελεσματικοί και «παρόντες» ήταν στους ρόλους των ασθενών οι Λευτέρης Δημηρόπουλος,Γιάννης Γκρέζιος, Στέλιος Καλαϊτζής,Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη, Λευτέρης Αγγελάκης, Μαίρη Ανδρέου, Λουκία Βασιλείου, Μάνος Γαλανής Ελένη Γιαννούση, Αριστοτέλης Ζαχαράκης, Γιάννης Καραμφίλης, Χρήστος Μαστρογιαννίδης, Μαρία Μπενάκη, Χρίστος Νταρακτσής, Σταυριανή Παπαδάκη, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Κατερίνα Πλεξίδα, Κατερίνα Σισίννι, Ευανθία Σωφρονίδου, Φωτεινή Τιμοθέου και Νίκος Τσολερίδης.
Κάτι ξεχωριστό και ιδιαίτερο «μαγειρεύεται» λοιπόν στην Θεσσαλονίκη και στο πανίσχυρο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας που διευθύνει με κύρος ο Νίκος Κολοβός.Και δεν είναι το μόνο αφού «τρέχουν» παράλληλα οι πρόβες της «Βαβυλωνίας»που ετοιμάζει ο εξαίρετος Τάκης Χρυσικάκος για την Μονή Λαζαριστών αλλά και της «Δεύτερης έκπληξης»του έρωτα που σκηνοθετεί ο σπουδαίος Βασίλης Παπαβασιλείου για το Βασιλικό Θέατρο. Πληροφορίες μου λένε δε, πως σχεδιάζονται κι άλλα μικρότερα project που’ ναι εξαιρετικά φιλόδοξα. Αναμένουμε!
