Απόψε στις 10 το βράδυ, στην εκπομπή της Σεμίνας Διγενή «Feeling Good» στον REAL FM 97,8 , δύο μέρες πριν την εθνική επέτειο, παρουσιάζεται ένα μέρος του εμβληματικού έργου ”Άξιον Εστί” του Οδυσσέα Ελύτη που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Στο στούντιο της εκπομπής, ο σημερινός ”λαϊκός τραγουδιστής” του λαϊκού ορατόριου Γεράσιμος Ανδρεάτος ενώ ο μαέστρος Θεόδωρος Ορφανίδης, από το Βερολίνο, μιλά για το ανέβασμά του στις 29 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη.
Υπενθυμίζουμε ότι το 1959 μετά από αρκετά χρόνια ποιητικής σιωπής, ο Οδυσσέας Ελύτης τυπώνει το «Άξιον Εστί» και τον επόμενο χρόνο παίρνει το Α΄ Κρατικό βραβείο Ποίησης.
Αναφέρει ο ίδιος σε κάποιες σημειώσεις του:
«Όσο κι αν μπορεί να φανεί παράξενο, την αρχική αφορμή να γράψω το ποίημα μου την έδωσε η διαμονή μου στην Ευρώπη τα χρόνια του ’48 με ’51. Ήταν τα φοβερά χρόνια όπου όλα τα δεινά μαζί – πόλεμος, κατοχή, κίνημα, εμφύλιος – δεν είχανε αφήσει πέτρα πάνω στη πέτρα.
Ήτανε δέος και συντριβή μπροστά στην τόση αδικία, μια διάθεση να κλάψεις και να προσευχηθείς περισσότερο, παρά να διαμαρτυρηθείς και να φωνάξεις. Ήτανε η δεύτερη φορά στη ζωή μου – η πρώτη ήτανε στην Αλβανία – που έβγαινα από το άτομό μου, και αισθανόμουν όχι απλά και μόνο αλληλέγγυος, αλλά ταυτισμένος κυριολεκτικά με τη φυλή μου. Και το σύμπλεγμα κατωτερότητας που ένιωθα, μεγάλωσε φτάνοντας στο Παρίσι. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός απ�� το τέλος του πολέμου και τα πράγματα ήταν ακόμη μουδιασμένα. Όμως τι πλούτος και τι καλοπέραση μπροστά σε μας! Και τι μετρημένα δεινά επιτέλους μπροστά στα ατελείωτα τα δικά μας! Δυσαρεστημένοι ακόμα οι Γάλλοι που δεν μπορούσαν να ‘χουν κάθε μέρα το μπιφτέκι και το φρέσκο τους βούτυρο, δυσανασχετούσανε. Υπάλληλοι, σοφέρ, γκαρσόνια, με κοιτάζανε βλοσυρά και μου λέγανε: εμείς περάσαμε πόλεμο Κύριε! Κι όταν καμιά φορά τολμούσα να ψιθυρίσω ότι ήμουν Έλληνας κι ότι περάσαμε κι εμείς πόλεμο με κοιτάζανε παράξενα: α, κι εσείς έ; Καταλάβαινα ότι ήμασταν αγνοημένοι από παντού και τοποθετημένοι στην άκρη-άκρη ενός χάρτη απίθανου. Το σύμπλεγμα κατωτερότητας και η δεητική διάθεση με κυρίευαν πάλι. Ξυπνημένες μέσα παλαιές ενστικτώδεις διαθέσεις άρχισαν να αναδεύονται και να ξεκαθαρίζουν.
Η παραμονή μου στην Ευρώπη με έκανε να βλέπω πιο καθαρά το δράμα του τόπου μας. Εκεί αναπηδούσε πιο ανάγλυφο το άδικο που κατάτρεχε τον ποιητή. Σιγά-σιγά αυτά τα δύο ταυτίστηκαν μέσα μου. Το επαναλαμβάνω, μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά έβλεπα καθαρά ότι η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ότι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους -και βέβαια εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας. Αυτό ήταν ο πρώτος σπινθήρας, ήταν το πρώτο εύρημα. Και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση, μου ‘δωσε ένα δεύτερο εύρημα. Να δώσω, δηλαδή, σ’ αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο τη μορφή μιας εκκλησιαστικής λειτουργίας.
Κι έτσι γεννήθηκε το «Άξιον Εστί».
Τότε:
Στις 19 Οκτωβρίου 1964 στο κινηματοθέατρο «Ρεξ» θα παρουσιαστεί το «Άξιον Εστί» σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη με τον Μάνο Κατράκη και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Το έργο επρόκειτο να πρωτοπαρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Αθηνών, όμως την κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου την ενοχλούσε ο επικός τόνος του έργου και η σύμπραξη του Μίκη. Έτσι παρενέβη και απαγόρευσε το ανέβασμά του στο Φεστιβάλ Αθηνών με πρόσχημα ότι είναι ανάρμοστη η παρουσία ενός λαϊκού τραγουδιστή, του Γρηγόρη Μπιθικώτση, στο Ηρώδειο.
Τώρα:
Η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης στα πλαίσια των εορτασμών της επετείου των εκατό (100) χρόνων από την απελευθέρωση της πόλεως, παρουσιάζει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης το έργο Άξιον Εστί των Οδυσσέα Ελύτη και Μίκη Θεοδωράκη την Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012 στις 9 το βράδυ.
Σολίστ – Λαϊκός τραγουδιστής: Γεράσιμος Ανδρεάτος
Βαρύτονος: Κώστας Ραφαηλίδης
Αφηγητής: Τάσος Νούσιας
Χορωδία Νέων & Παιδική Χορωδία “Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος”
Διδασκαλία Χορωδιών: Χρυσόστομος Σταμούλης, Ιωσηφίνα Κατωφλίδου
Orchestra Mobile
Διεύθυνση: Θεόδωρος Ορφανίδης
