Εκτενή δημοσιεύματα για το πολύνεκρο ναυάγιο με τους μετανάστες στην Πύλο δημοσιεύει ο γαλλικός Τύπος. Η θλιβερή είδηση κάνει από χθες τον γύρο του κόσμου μέσω των διεθνών ΜΜΕ, που μεταδίδουν όλες τις νέες πληροφορίες για την ασύλληπτη τραγωδία που εκτυλίχθηκε στη Μεσόγειο.
Της Μαρίας Δεναξά
Le Monde Εκτενής ανταπόκριση με τίτλο «Το χειρότερο ναυάγιο σκάφους μεταναστών από το 2016 στις ακτές της Ελλάδας»
Στο πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου περίπου εκατό άνθρωποι διασώθηκαν, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες των επιζώντων, το σκάφος μετέφερε 750 πρόσφυγες, μεταδίδει αρχικά η ανταπόκριση.
“Φέρνουν πίσω τους νεκρούς… Τώρα δεν υπάρχει ελπίδα να βρεθούν άλλοι επιζώντες. [..] Ο αριθμός των νεκρών προφανώς θα αυξηθεί όσο περνούν οι ώρες, και θα μπορούσαμε να έχουμε εκατοντάδες θανάτους. […] Φοβόμαστε ότι θα βρούμε πολλά νεκρά παιδιά και γυναίκες, καθώς ήταν παγιδευμένα στον πυθμένα του αμπαριού του σκάφους, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των επιζώντων“, δηλώνει εξαντλημένος ο Δημήτρης Χαλιώτης, διασώστης του Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος από τις πρώτες πρωινές ώρες, παρέχει τις πρώτες βοήθειες σε περίπου εξήντα διασωθέντες άνδρες, κυρίως Σύρους, Αιγύπτιους και Πακιστανούς, που στεγάζονται προσωρινά σε ένα εγκαταλελειμμένο υπόστεγο. Ξαπλωμένοι σε στρώματα και τυλιγμένοι σε γκρίζες κουβέρτες, τα πρόσωπά τους είναι σημαδεμένα από το τραύμα και την κούραση. Πίσω από ένα οδόφραγμα, είναι περικυκλωμένοι από αστυνομικούς, λιμενικούς και στρατιώτες. “Είναι ψυχολογικά και σωματικά πολύ αδύναμοι. Ταξίδευαν επί έξι ημέρες σε μια βάρκα όπου ήταν ο ένας πάνω στον άλλο… Δεν είχαν καν μέρος να ανακουφιστούν, ήταν αφυδατωμένοι και δεν είχαν φάει σωστά για μέρες“, τονίζει ο Ορέστης Κουλόπουλος, γιατρός των επειγόντων περιστατικών, ο οποίος λέει ότι από το πρωί περίπου είκοσι από αυτούς έχουν εισαχθεί στο νοσοκομείο με υποθερμία, πυρετό ή υπογλυκαιμία.
Σύμφωνα με αναφορές των προσφύγων, 750 από αυτούς στριμώχτηκαν σε μια ετοιμόρροπη μηχανότρατα χωρίς σωσίβια, φωτογραφία της οποίας δημοσίευσε η ελληνική ακτοφυλακή. Αυτό ήταν το χειρότερο ναυάγιο που συνέβη στα ανοικτά των ελληνικών ακτών από τον Ιούνιο του 2016, σχολιάζεται.
Σύμφωνα με διάφορες πηγές, το σκάφος αναχώρησε από το Τομπρούκ, μια πόλη-λιμάνι στην ανατολική Λιβύη. Τον τελευταίο χρόνο, όπως σημειώνεται, ο αριθμός των αναχωρήσεων από αυτή τη βορειοανατολική περιοχή έχει αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ η πλειονότητα των μεταναστών προσπαθούσε να φτάσει στην Ευρώπη από την παράκτια περιοχή της Τρίπολης. “Ο διάπλους γίνεται με παλιές ψαρόβαρκες, συνήθως με 500 ή 600 άτομα στο πλοίο, οι περισσότεροι από τους οποίους κρύβονται στα αμπάρια. […]Οι επίδοξοι διερχόμενοι -κυρίως Μπαγκλαντεσιανοί, Αιγύπτιοι και Σύροι- καταβάλλουν ποσά αρκετών χιλιάδων ευρώ από τις χώρες καταγωγής τους. Οι περισσότεροι φτάνουν νόμιμα με αεροπλάνο στη Βεγγάζη. Συγκεντρώνονται σε υπόστεγα και περνούν το πολύ λίγες εβδομάδες στη Λιβύη.” αναφέρει ο Vincent Cochetel, ειδικός απεσταλμένος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες για τη δυτική και κεντρική Μεσόγειο. Η ανάπτυξη αυτής της διαδρομής, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, δεν είναι άσχετη με την επιθυμία του στρατάρχη Χάφταρ να έχει μεγαλύτερο βάρος στη Δύση, καθώς το στρατόπεδό του ανταγωνίζεται για την εξουσία με την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στη δυτική Λιβύη. Στις 4 Μαΐου, υπενθυμίζεται, ο ίδιος ταξίδεψε στη Ρώμη για να συζητήσει την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης με την πρόεδρο του ακροδεξιού συμβουλίου, Giorgia Meloni, ενώ μια μαλτέζικη αντιπροσωπεία έγινε δεκτή για πρώτη φορά στη Βεγγάζη στις 31 Μαΐου. Η διαδρομή της ανατολικής Λιβύης έχει επίσης προκύψει “για να παρακάμψει την Ελλάδα”, “οι άνθρωποι θέλουν να αποφύγουν τη βία και τις επαναπροωθήσεις από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται (άλλες) διαδρομές” υποστηρίζει ένα μέλος του ακτιβιστικού δικτύου Alarme Phone, το οποίο επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Η Alarm Phone ισχυρίζεται επίσης ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία αρκετές φορές με τους επιβαίνοντες στο σκάφος την Τρίτη 13 Ιουνίου μεταξύ 14.17 μ.μ. και 12.46 π.μ. και ότι ενημέρωσε τις ελληνικές αρχές για την τύχη τους. Δεν έχουμε πολλές πληροφορίες”, λέει μέλος του δικτύου. Κατά τη διάρκεια των πρώτων κλήσεων, επέμεναν ότι δεν είχαν φαγητό ή νερό.
Σύμφωνα με τον απολογισμό των ελληνικών αρχών, το απόγευμα της 13ης Ιουνίου δύο εμπορικά σκάφη πλησίασαν τη μηχανότρατα, με το πρώτο να παρέχει νερό στους μετανάστες, οι οποίοι αρνούνταν κάθε φορά περαιτέρω βοήθεια. Στη συνέχεια, ένα σκάφος του Λιμενικού προσέγγισε το σκάφος των μεταναστών το βράδυ. Οι μετανάστες “αρνήθηκαν κάθε βοήθεια”, δήλωσαν οι ελληνικές λιμενικές αρχές. Ο Νίκος Αλεξίου, εκπρόσωπος της ελληνικής ακτοφυλακής, εξήγησε: “Αφού αρνήθηκαν τη βοήθειά μας, μείναμε κοντά για να βοηθήσουμε τους μετανάστες αν χρειαστεί. Δεν ήθελαν να σταματήσουν και να τους παραλάβουν οι Έλληνες λιμενικοί, γιατί στόχος τους ήταν να φτάσουν στην Ιταλία”. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Ιουνίου, “το αλιευτικό σκάφος ανατράπηκε και τελικά βυθίστηκε. Αμέσως ξεκίνησε μια τεράστια επιχείρηση έρευνας και διάσωσης”. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Ηλίας Σιακαντάρης, δήλωσε στην τηλεόραση της ΕΡΤ ότι η μηχανή του σκάφους είχε χαλάσει το βράδυ της Τρίτης και ότι το σκάφος βυθίστηκε σε περίπου δεκαπέντε λεπτά σε πολύ βαθιά νερά.
Επικρίσεις εναντίον της Ελλάδας
“Τα δίκτυα των διακινητών καθοδηγούν τους ανθρώπους να μην δέχονται βοήθεια μέχρι να έρθουν σε επαφή μαζί τους οι Ιταλοί“, παραδέχεται ο Cochetel, ο οποίος επισημαίνει ότι τα κράτη έχουν ωστόσο την υποχρέωση να εμποδίζουν τα σκάφη που βρίσκονται σε κίνδυνο να συνεχίσουν το ταξίδι τους. “Ανησυχώ για τις τακτικές αναφορές που λαμβάνουμε, σύμφωνα με τις οποίες τα παράκτια κράτη συνοδεύουν [..] για να διασφαλίσουν ότι τα σκάφη εγκαταλείπουν τη ζώνη διάσωσης στη θάλασσα“, λέει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχουν αναφορές για παροχή νερού, τροφίμων και καυσίμων σε αυτούς τους μετανάστες, ώστε να “ψάξουν αλλού”, δηλαδή στην ιταλική ζώνη διάσωσης”.
Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης, διευθυντής της ΜΚΟ Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, είναι επικριτικός για τη στάση των ελληνικών και ευρωπαϊκών αρχών: “Αναρωτιέμαι για τo ελληνικό Λιμενικό και τη Frontex, που είδαν μια βάρκα υπερφορτωμένη με πρόσφυγες και δεν επενέβησαν… Τι περίμεναν; Να χτυπήσει η καταστροφή; Για να χτυπήσει η καταστροφή; Μια ιταλομαροκινή ακτιβίστρια, η Nawal Soufi, η οποία επεσήμανε την υπόθεση του σκάφους που βρισκόταν σε κίνδυνο τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης 13 Ιουνίου, ισχυρίζεται ότι μίλησε με τους επιβάτες του στο τηλέφωνο και ότι ζητούσαν βοήθεια.
Ακολούθως, επισημαίνεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πρώην πρωθυπουργός της Συντηρητικής παράταξης, αποφάσισε να ακυρώσει τις συγκεντρώσεις του ενόψει των βουλευτικών εκλογών της 25ης Ιουνίου. Η προσωρινή κυβέρνηση έχει κηρύξει τριήμερο εθνικό πένθος στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την ανταπόκριση, ο Μητσοτάκης επικρίνεται εδώ και μήνες για τη βίαιη μεταναστευτική του πολιτική, κατηγορούμενος ότι γενίκευσε την παράνομη επαναπροώθηση μεταναστών στα σύνορα. Αν και πάντα αρνιόταν ότι κατέφευγε σε αυτή την πρακτική, ένα βίντεο που δημοσίευσαν οι New York Times πριν από τρεις εβδομάδες – το οποίο δείχνει εξόριστους στο νησί της Λέσβου να φορτώνονται με τη βία σε σκάφος του ελληνικού Λιμενικού πριν εγκαταλειφθούν σε “μια παρασυρόμενη μαύρη φουσκωτή σωσίβια σχεδία” – υπονόμευσε το επιχείρημα της συντηρητικής κυβέρνησης. Υπό την πίεση των Βρυξελλών, ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε έρευνα για τα γεγονότα αυτά.
Κατά την επίσκεψή της στην Καλαμάτα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, αναφέρεται ότι δέχτηκε επίθεση από ορισμένους κατοίκους της περιοχής. “Επί δικής σας προεδρίας, επί δεξιάς κυβέρνησης, οι μετανάστες πεθαίνουν στην παραμεθόριο περιοχή του Έβρου ή πνίγονται στο Αιγαίο”, φώναξε ένας από αυτούς.
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), από το 2014, σχεδόν 27.000 μετανάστες έχουν πνιγεί στη Μεσόγειο. Αν και τα πιο τραγικά στοιχεία χρονολογούνται από την περίοδο 2014-2016 – την περίοδο κορύφωσης των αφίξεων στην Ευρώπη – το 2023 διαμορφώνεται ως άλλη μια χρονιά ρεκόρ στην κεντρική Μεσόγειο, σχολιάζει η ε/φ. “Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν ξανά την ευθύνη για τη διάσωση στη θάλασσα” επιμένει ο Cochetel.
Le Figaro Ανταπόκριση με τίτλο «Η Ελλάδα αντιμέτωπη με ένα από τα χειρότερα ναυάγια μεταναστών από το 2016»
Το άρθρο επισημαίνει ότι πρόκειται για ένα από τα πιο θανατηφόρα δυστυχήματα στην ιστορία της χώρας, η οποία έχει κηρύξει τριήμερο εθνικό πένθος. Η ανταπόκριση αναφέρεται εκτενώς στο χρονικό της τραγωδίας, παραθέτοντας τις σχετικές ανακοινώσεις των ελληνικών αρχών.
Η Πελοπόννησος και η Κρήτη έχουν γίνει το νέο μεταναστευτικό σταυροδρόμι, ανέφερε στην ε/φ ο Βασίλης Χρονόπουλος, ειδικός σε θέματα μετανάστευσης στο ΠΑΣΟΚ. “Μέχρι τώρα, οι πρόσφυγες έπαιρναν τη διαδρομή από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά του βόρειου Αιγαίου, όπως η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος και η Λέρος. Αλλά οι διακινητές γνωρίζουν ότι η μεταναστευτική πολιτική έχει πάρει διαφορετική τροπή τα τελευταία χρόνια. Είναι πιο σκληρή, με ισχυρή υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία χρηματοδοτεί εξαιρετικά κλειστά και φυλασσόμενα κέντρα υποδοχής. Για να μην αναφέρουμε την αύξηση των περιπολιών στη θάλασσα. Είναι πολύ δύσκολο να περάσει κανείς από τα νησιά μας, οπότε αυτοί οι εξόριστοι προτιμούν να πάνε στη Λιβύη για να φτάσουν στην Ιταλία, η οποία είναι μια λιγότερο περίπλοκη πύλη προς την υπόλοιπη Ευρώπη“, πρόσθεσε.
Αυτή η τελευταία τραγωδία έχει επίσης ταρακουνήσει την ελληνική πολιτική τάξη, η οποία βρίσκεται εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας μόλις δέκα ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές της 25ης Ιουνίου, αναφέρει στη συνέχεια η ανταποκρίτρια της ε/φ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο απερχόμενος συντηρητικός πρωθυπουργός, ο οποίος διεκδικεί μια δεύτερη θητεία στο αξίωμα, τηλεφώνησε αμέσως στον υπηρεσιακό πρωθυπουργό για να ενημερωθεί για την κατάσταση και ακύρωσε την προεκλογική του συγκέντρωση το βράδυ της Τετάρτης στην Πάτρα. Από την πλευρά τους, οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης ενέτειναν τις επικρίσεις τους κατά της συντηρητικής κυβέρνησης, η οποία έχει αυστηροποιήσει τη μεταναστευτική της πολιτική, “οδηγώντας σε τραγωδίες μεγάλης κλίμακας και μετατρέποντας τη Μεσόγειο σε νεκροταφείο ψυχών“. Όλοι συμφώνησαν, ωστόσο, ότι πρόκειται για μια πρωτοφανή τραγωδία για τη χώρα, καταλήγει η ανταπόκριση.
Liberation Το ναυάγιο της Τετάρτης είναι το αποτέλεσμα μιας μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ που γίνεται όλο και πιο βίαιη τα τελευταία χρόνια, σχολιάζει ο Jean Quatremer στην ανάλυσή του με τίτλο «Ναυάγιο στη Μεσόγειο: Η Ευρώπη-φρούριο μετατρέπεται σε νεκροταφείο».
Αναφορά γίνεται στην πρόσφατη επίσκεψη στην Τύνιδα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, συνοδευόμενης από την Ιταλίδα πρωθυπουργό, Giorgia Meloni, για να προσφέρει στον πρόεδρο της Τυνησίας, Kaïs Saïed, οικονομική στήριξη ύψους άνω του ενός δις, με στόχο όχι μόνο την αποτροπή της χρεοκοπίας της χώρας, αλλά και την ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων. «Τι επιτυχία για την ακροδεξιά πρωθυπουργό που εξελέγη με μια αντιμεταναστευτική πλατφόρμα! Θα ήταν νοητό το 2015 ο Jean-Claude Juncker, τότε πρόεδρος της Επιτροπής, να ταξιδέψει στην Τουρκία παρέα με τον Viktor Orban, τον Ούγγρο πρωθυπουργό που μόλις είχε χτίσει ένα αντιμεταναστευτικό τείχος με τη Σερβία και την Κροατία, προκειμένου να πείσει την Άγκυρα να εμποδίσει την αναχώρηση των Σύρων προσφύγων; Οκτώ χρόνια μετά, μπορούμε να μετρήσουμε την ορμπανοποίηση των μυαλών», γράφει χαρακτηριστικά ο Quatremer.
Στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων και της προσφυγικής κρίσης του 2015, και υπό την πίεση της κοινής γνώμης που ήταν όλο και πιο αλλεργική στη μετανάστευση, όπως αποδεικνύεται από τη δύναμη της ακροδεξιάς, η Ένωση, επισημαίνεται, άρχισε μια κατασταλτική στροφή. Σταδιακά, καλύπτεται από τείχη και φράχτες: μεταξύ Ουγγαρίας και Σερβίας, Κροατίας και Σλοβενίας, Βουλγαρίας και Τουρκίας, Πολωνίας και Λευκορωσίας, Λετονίας και Λευκορωσίας, Λιθουανίας και Ρωσίας… Συνολικά, υπάρχουν 1.200 χιλιόμετρα φυσικών συνόρων, που θυμίζουν το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Η Ε.Ε. έχει επίσης αυστηροποιήσει το νομοθετικό της οπλοστάσιο και θα το κάνει ξανά με το σχέδιο “συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο”, επί του οποίου τα κράτη μέλη κατέληξαν σε συμφωνία στις 8 Ιουνίου. Ειδικότερα, η ογκώδης αυτή δέσμη μέτρων (δέκα σχέδια κανονισμών και τρεις συστάσεις) αποσκοπεί στην επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου στα εξωτερικά σύνορα σε στρατόπεδα κράτησης και στην οργάνωση της οικονομικής αλληλεγγύης προς τις χώρες που βρίσκονται στην “πρώτη γραμμή” (Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία).
Η ΕΕ έχει επίσης ενισχύσει τον ρόλο της Frontex, η οποία, όπως σχολιάζεται, έγινε πρόσφατα γνωστή καλύπτοντας τη βίαιη απώθηση των σκαφών των μεταναστών από το ελληνικό Λιμενικό. Επίσης, έχει αναθέσει την προστασία μέρους των συνόρων της στην Τουρκία (με αντάλλαγμα βοήθεια ύψους σχεδόν 6 δις ευρώ μεταξύ 2016 και 2024 για τη χρηματοδότηση καταυλισμών στο έδαφός της), στο Μαρόκο, στη Λιβύη (700 εκ. ευρώ), η οποία δεν σέβεται καθόλου τα ανθρώπινα δικαιώματα, και τώρα στην Τυνησία (105 εκ. ευρώ για φέτος)…
Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η ευρωπαϊκή αλλεργία στους μετανάστες μεταβάλλεται ανάλογα με τη γεωγραφία, σχολιάζει στη συνέχεια ο αναλυτής, υπενθυμίζοντας τη χορήγηση από την Ε.Ε. καθεστώτος προσωρινής προστασίας σε σχεδόν 5 εκατομμύρια Ουκρανούς από το Φεβρουάριο του 2022. Αυτή είναι μια από τις αφανείς πτυχές της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, η “εθνοτική λογική” της, όπως επισημαίνει ο Patrick Weil, διευθυντής ερευνών στο CNRS και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Yale των Ηνωμένων Πολιτειών.
“Η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική εξαντλείται πλέον στον ολοένα αυξανόμενο έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και στην προσπάθεια να πειστούν οι τρίτες χώρες να ελέγχουν τα δικά τους σύνορα“, συνοψίζει ευθέως ο Yves Pascouau, ερευνητής σε θέματα μετανάστευσης και ασύλου. Σε αντίθεση με όσα ισχυρίζονται οι λαϊκιστές, η ΕΕ έχει στην πραγματικότητα μια συνεκτική μεταναστευτική πολιτική, ρητός στόχος της οποίας είναι να μετατραπεί σε ένα αδιαπέραστο φρούριο. Με άλλα λόγια, οι τραγωδίες στη Μεσόγειο και η κακομεταχείριση των μεταναστών από τα κράτη γύρω από τη Μεσόγειο προορίζονται να γίνουν ο κανόνας, αφού καμία ρύθμιση, όσο σκληρή κι αν είναι, δεν έχει αποτρέψει ποτέ τους επίδοξους μετανάστες, οι οποίοι τις περισσότερες φορές δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν τη χώρα προέλευσής τους, καταλήγει η ανάλυση.
Την είδηση ότι το πολυτελές σκάφος Mayan Queen IV – που ανήκει σε πλούσια μεξικανική οικογένεια – μετατράπηκε σε πλοίο διάσωσης μεταναστών, επιβιβάζοντας περίπου εκατό επιζώντες από το ναυάγιο στα ανοιχτά της Πελοποννήσου μεταδίδει δημοσίευμα, στην ιστοσελίδα της Le Figaro.
