Όταν η κόρη του καθηγητή γενετικής, Chris Mason, ήταν μικρή, της άρεσε να αγγίζει τις επιφάνειες στο μετρό της Νέας Υόρκης. Μια μέρα, έγλειψε έναν στύλο. «Υπήρχε μια σαφής μικροβιακή ανταλλαγή», λέει ο Mason, που είναι γενετιστής της Weill Cornell Medicine. «Ήθελα απεγνωσμένα να μάθω τι είχε συμβεί». Άρχισε λοιπόν να σαρώνει το μετρό και να παίρνει δείγματα του μικροβιακού κόσμου που συνυπάρχει με ανθρώπους στα συστήματα μεταφορών.
Αφού η μελέτη, που έκανε το 2015, αποκάλυψε έναν πλούτο άγνωστων, μέχρι τότε, ειδών στη Νέα Υόρκη, κι άλλοι ερευνητές επικοινώνησαν μαζί του για να συνεισφέρουν σε μια ευρύτερη έρευνα. Τώρα, ο Mason και δεκάδες συνεργάτες δημοσίευσαν τη μελέτη τους για το μετρό, τα λεωφορεία, τα υπερυψωμένα τρένα και τα τραμ σε 60 πόλεις παγκοσμίως, από τη Βαλτιμόρη έως την Μπογκοτά, την Κολομβία, τη Σεούλ και τη Νότια Κορέα. Εντόπισαν χιλιάδες νέους ιούς και βακτήρια και διαπίστωσαν ότι κάθε πόλη έχει ένα μοναδικό μικροβιακό «δακτυλικό αποτύπωμα».
Η μελέτη είναι «φανταστική», λέει ο Adam Roberts, μικροβιολόγος στη Σχολή Τροπικής Ιατρικής του Λίβερπουλ που δεν συμμετείχε στην έρευνα. Αν και μικρότερες μελέτες έχουν εξετάσει μεμονωμένες πόλεις ή συστήματα διαμετακόμισης, το νέο έργο είναι πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε άλλο προηγουμένως, επιτρέποντάς του να διερευνήσει νέα ερωτήματα, λέει. «Έκαναν μια καταπληκτική δουλειά συνδυάζοντας όλα αυτά. Τα δεδομένα αυτά θα τα αναλύουμε για δεκαετίες” τόνισε.
Τα “μυστικά” στις σόλες μας
Τα δείγματα ελήφθησαν στη διάρκεια τριών ετών, κυρίως από μέσα μαζικής μεταφοράς. Ακολούθησε η γενετική ανάλυση τους για ιούς, βακτήρια και άλλους μικροοργανισμούς. Πρόκειται για τον πιο ολοκληρωμένο μέχρι σήμερα κατάλογο των αστικών μικροβιακών οικοσυστημάτων. «Κάθε πόλη έχει τη δική της μοριακή ‘ηχώ’ από μικρόβια που την προσδιορίζει. Αν μου δίνατε το παπούτσι σας, θα μπορούσα να σας πω με ακρίβεια περίπου 90% από ποια πόλη του κόσμου ήλθατε», δήλωσε ο Μέισον.
Τα μικροβιακά «προφίλ» των ευρωπαϊκών και βορειοαμερικανικών πόλεων διαφέρουν σημαντικά από εκείνο των ανεπτυγμένων πόλεων της ανατολικής Ασίας. Γενικότερα, όσο πιο κοντά βρίσκονται δύο πόλεις, τόσο περισσότερο μοιάζουν τα μικροβιακά «αποτυπώματα» τους. Πόλεις κοντά στον Ισημερινό έχουν μεγαλύτερη μικροβιακή βιοποικιλότητα, ενώ παραθαλάσσιες πόλεις έχουν αρκετά μικρόβια που σχετίζονται με το νερό.
Διαπιστώθηκε ότι, πέρα από τη διακριτή μικροβιακή «υπογραφή» κάθε πόλης, υπάρχει κι ένας πυρήνας 31 μικροβιακών ειδών που είναι κοινός στο σύνολο σχεδόν των πόλεων (97%). Σχεδόν τα μισά από αυτά τα κοινά είδη είναι βακτήρια που ζουν στο ανθρώπινο σώμα, κυρίως στο δέρμα. Συνολικά οι ερευνητές βρήκαν 4.246 γνωστά είδη αστικών μικροοργανισμών, εκ των οποίων τα δύο τρίτα ήσαν βακτήρια και οι υπόλοιποι μύκητες, ιοί και άλλα μικρόβια. Ανακάλυψαν επίσης -προς μεγάλη έκπληξη τους- 10.928 νέους ιούς και 748 νέα είδη βακτηρίων, άγνωστα έως τώρα.
Όσο μεγαλύτερη είναι μια πόλη, τόσο πιο πολύπλοκο και διαφοροποιημένο είναι το μικροβίωμα της. Η προέλευση και οι λειτουργίες πολλών από αυτούς τους μικροοργανισμούς παραμένουν άγνωστες, αν και, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν αποτελούν πηγή ιδιαίτερης ανησυχίας. Η μεγάλη πλειονότητα τους δεν φαίνεται να είναι παθογόνα και δεν συνιστούν κίνδυνο για τους ανθρώπους.
Η αρχή των σχετικών ερευνών είχε γίνει το 2013, όταν για πρώτη φορά στον κόσμο ο Μέισον είχε αρχίσει να συλλέγει και να αναλύει μικροβιακά δείγματα από το μετρό της Νέας Υόρκης. Μετά τη δημοσίευση των πρώτων ευρημάτων του, τον πλησίασαν επιστήμονες από όλο τον κόσμο που ήθελαν να κάνουν κάτι ανάλογο στις δικές τους πόλεις. Έτσι, ο ίδιος ανέπτυξε ένα πρωτόκολλο έρευνας και η έρευνα απέκτησε διεθνή χαρακτήρα.
Πηγή: NY TIMES, Science Mag
