Σε ισχύ τίθενται από την 1η Ιανουαρίου του 2016 οι διατάξεις του τροποποιημένου νόμου Κατσέλη.
Τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που θέλουν να προσφύγουν στο συγκεκριμένο πλαίσιο πετυχαίνοντας δικαστικές αποφάσεις ρύθμισης των οφειλών τους έχουν να αντιμετωπίσουν πιο αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις προκειμένου να εξαιρέσουν την κύρια κατοικία τους από την εκποίηση της περιουσίας τους.
Το νέο πλαίσιο ενεργοποιήθηκε μετά και την έκδοση της υπουργικής απόφασης και της πράξης της Τράπεζας της Ελλάδος που προσδιορίζουν με ποιον τρόπο θα υπολογίζεται η δόση που θα πληρώνει ο δανειολήπτης μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης αλλά και σε τι ύψος θα ανέρχεται η ενίσχυση του Δημοσίου προς τους οικονομικά ευάλωτους ώστε να ικανοποιούν το σχέδιο διευθέτησης των οφειλών τους.
Για συνεργάσιμους οφειλέτες
Τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια
Oι νέες ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν προβλέπουν ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2016 και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2018 οι οφειλέτες που έχουν πάρει το πράσινο φως από το Ειρηνοδικείο για την υπαγωγή τους στις διατάξεις του νόμου και τους έχει ζητηθεί η εκποίηση της περιουσίας τους μπορούν να υποβάλουν πρόταση εκκαθάρισης και σχέδιο διευθέτησης οφειλών ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, εφόσον στο πρόσωπο του οφειλέτη πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
1. Το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του.
2. Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, προσαυξημένες κατά 70%. Δηλαδή με τα σημερινά δεδομένα για ένα άτομο είναι μέχρι 1.159,4 ευρώ, για ένα ζευγάρι 1.972 ευρώ, για ένα ζευγάρι με ένα παιδί 2.448 ευρώ, για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά μέχρι 2.924 ευρώ και για ένα ζευγάρι με τρία παιδιά 3.400 ευρώ.
3. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο, δηλαδή 220.000 ευρώ, και κατά 20.000 ευρώ για κάθε παιδί και μέχρι τρία παιδιά. Δηλαδή για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά η αντικειμενική αξία είναι μέχρι 260.000 ευρώ και με τρία παιδιά μέχρι 280.000 ευρώ.
4. Οσον αφορά δανειακές οφειλές, ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης.
Ο νόμος για τους οφειλέτες που πληρούν τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις ορίζει και τον τρόπο έκδοσης της απόφασης για τη ρύθμιση των οφειλών. Αυτός βασίζεται στην τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου. Για την ακρίβεια η διάταξη αναφέρει: «Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης».
Η εκτίμηση του ποσού που αντιστοιχεί στην τιμή του ακινήτου, λέει το νομοσχέδιο, «αντιστοιχεί σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης και γίνεται από ειδικό εμπειρογνώμονα, ο οποίος επιλέγεται από το αρμόδιο δικαστήριο».
Η μέγιστη δυνατότητα αποπληρωμής του οφειλέτη προσδιορίζεται από τα εισοδήματα και τις δαπάνες διαβίωσης που πρέπει να δηλώσει στο Ειρηνοδικείο όταν θέλει να προσφύγει στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη.
Ο δικαστής αφού λάβει υπόψη του τα στοιχεία αυτά όπως και εκείνα για τις προσδοκίες του δανειολήπτη σε σχέση με τη μελλοντική πορεία των εισόδων και εξόδων του, τότε θα αποφασίσει για το ύψος της δόσης που θα πρέπει να πληρώνει.
Δημόσια συνδρομή
Ειδικές πρόνοιες για οικονομικά ευάλωτους
Ο νέος νόμος έχει ειδική πρόνοια για τους οικονομικά ευάλωτους οφειλέτες. Πιο συγκεκριμένα για την κατηγορία αυτή τους παρέχει τη δυνατότητα να ζητήσουν από το ελληνικό Δημόσιο τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής, το οποίο ορίζει το δικαστήριο, στην περίπτωση που τα εισοδήματά τους δεν αρκούν.
Πιο συγκεκριμένα, η διάταξη περιγράφει ποιοι είναι αυτοί οι οφειλέτες (όροι και προϋποθέσεις): «Ο οφειλέτης ενυπόθηκου στεγαστικού δανείου στο πρόσωπο του οποίου πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
1. Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα το μηνιαίο εισόδημα αυτό είναι για έναν άγαμο μέχρι 682 ευρώ, για ένα ζευγάρι μέχρι 1.160 ευρώ, για ένα ζευγάρι με ένα παιδί έως 1.440 ευρώ, για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά έως 1.720 ευρώ και για ένα ζευγάρι με τρία παιδιά έως 2.000 ευρώ τον μήνα.
2. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του να μην υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για έναν άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο (δηλαδή 160.000 ευρώ) και κατά 20.000 ευρώ ανά παιδί μέχρι τρία παιδιά. Δηλαδή ένα ζευγάρι με δύο παιδιά θα πρέπει να έχει σπίτι με αντικειμενική αξία έως 200.000 ευρώ και αν έχει τρία παιδιά μέχρι 220.000 ευρώ.
3. Ο οφειλέτης βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται από το σχέδιο ρύθμισης.
4. Είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται».
Όπως προαναφέρθηκε, οι συγκεκριμένοι οφειλέτες μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης του δικαστηρίου μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο ελληνικό Δημόσιο για τη «μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών». Οι οφειλέτες που θέλουν τη βοήθεια του Δημοσίου για να συμπληρώσει τη δόση τους θα πρέπει να βάζουν ως ελάχιστη καταβολή ίση με με το 5% εφόσον έχουν εισόδημα μέχρι 8.000 ευρώ και 10% επί του υπερβάλλοντος ποσού για εκείνους με εισόδημα άνω των 8.000 ευρώ. Ετσι, για παράδειγμα, κάποιος που έχει εισόδημα 8.000 ευρώ, θα πρέπει να πληρώνει ετησίως στις τράπεζες 400 ευρώ ή 33,3 ευρώ τον μήνα. Αν κάποιος έχει 12.000 ευρώ εισόδημα, θα πρέπει να πληρώνει μηνιαία δόση 66,6 ευρώ.
Οι οφειλέτες αυτής της κατηγορίας για να ενισχυθούν από το Δημόσιο θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή.
Η πρόσβαση στην ηλεκτρονική αίτηση γίνεται με τη χρήση των κωδικών του δικαιούχου στο σύστημα TAXISNET του υπουργείου Οικονομικών.
Η συμμετοχή του Δημοσίου περιορίζεται στις οφειλές που προκύπτουν από στεγαστικό δάνειο πρώτης κατοικίας.
Συνίσταται δε στην καταβολή του τμήματος του ποσού που προκύπτει μετά την ελάχιστη συνεισφορά του οφειλέτη.
Η καταβολή της συμμετοχής εκτελείται μετά την πληρωμή εκ μέρους του οφειλέτη, ορίζεται μηνιαία και πραγματοποιείται απευθείας προς τους πιστωτές, με πίστωση του σχετικού τραπεζικού λογαριασμού κωδικού δανείου.
Με την έκδοση της εγκριτικής απόφασης, ο οφειλέτης απαλλάσσεται κατά το ισόποσο της συμμετοχής του Δημοσίου έναντι του πιστωτή.
Η διάρκεια της συμμετοχής του Δημοσίου ορίζεται σε τρία έτη.
Η συμμετοχή του Δημοσίου διακόπτεται σε περίπτωση μη καταβολής εκ μέρους του οφειλέτη της ελάχιστης συνεισφοράς.
Για τη διακοπή της συμμετοχής απαιτείται το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικώς την αξία τριών μηνιαίων ελάχιστων συνεισφορών.
Η διακοπή γνωστοποιείται στον οφειλέτη μέσω αυτοματοποιημένων γραπτών μηνυμάτων που θα εμφανίζονται στην ηλεκτρονική του αίτηση.
Σε περίπτωση διακοπής, ο οφειλέτης δικαιούται να υποβάλει αίτημα επανεξέτασης, κατ’ αναλογική εφαρμογή.
Κριτήριο για τη δόση
«Κλειδί» οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης
Ο προσδιορισμός των εύλογων δαπανών διαβίωσης έχει στόχο να βοηθήσει τα πιστωτικά ιδρύματα και τους δανειολήπτες να καταλήγουν σε κοινά αποδεκτές και βιώσιμες λύσεις ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα έξοδα διατροφής, στέγασης, μόρφωσης, ένδυσης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, θέρμανσης, μεταφοράς, επικοινωνίας κ.λπ.
Το μηνιαίο σύνολο των δαπανών αυτών θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς, ώστε να αξιολογείται η δυνατότητα κάθε οφειλέτη να εξυπηρετεί τις δανειακές του υποχρεώσεις, με βάση το εισόδημά του και αφού καλύψει τις ανάγκες διαβίωσής του.
Ο υπολογισμός των δαπανών έγινε από εμπειρογνώμονες του υπουργείου Ανάπτυξης και του υπουργείου Οικονομικών.Στηρίχθηκε στα στοιχεία της Ερευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών που διενεργείται κάθε χρόνο από την Στατιστική Αρχή, με βάση πληροφορίες από αντιπροσωπευτικό δείγμα νοικοκυριών, ανεξάρτητα το αν έχουν δάνειο ή όχι. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες ταξινομούνται σε τέσσερις ομάδες, ανάλογα με το πόσο απαραίτητα είναι για τη διαβίωση.
1η ομάδα: Αφορά τις πιο βασικές δαπάνες για τη διαβίωση του νοικοκυριού, στις οποίες περιλαμβάνονται η διατροφή, η ένδυση και η υπόδηση, τα λειτουργικά έξοδα κατοικίας, η μετακίνηση, η επισκευή και συντήρηση επίπλων και οικιακού εξοπλισμού, τα είδη οικιακής κατανάλωσης και ατομικής φροντίδας, η ενημέρωση και η μόρφωση, οι υπηρεσίες τηλεφωνίας και ταχυδρομείων, τα είδη και οι υπηρεσίες υγείας, οι υπηρεσίες εκπαίδευσης, κοινωνικής προστασίας και οικονομικές υπηρεσίες.
2η ομάδα: Περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες εστίασης.
3η ομάδα: Περιλαμβάνει επιπλέον διαρκή αγαθά και συσκευές.
4η ομάδα: Περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες για κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και καπνού, αεροπορικές μετακινήσεις, τουριστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού.
Πριν από την πώληση δανείων σε funds
Τελευταία ευκαιρία από τις τράπεζες
Με μπαράζ προσκλητηρίων οι τράπεζες καλούν τους «κόκκινους» δανειολήπτες να ρυθμιστούν, ώστε να αποφευχθεί η «πώληση» των δανείων τους στα εξειδικευμένα funds διαχείρισης καθυστερούμενων οφειλών.
Κατά χιλιάδες φεύγουν καθημερινά οι επιστολές από τις τράπεζες με παραλήπτες δανειολήπτες των οποίων τα δάνεια βρίσκονται σε τρίμηνη καθυστέρηση και πάνω. Οι τελευταίοι θα πρέπει εντός 15νθημέρου να έρθουν σε επικοινωνία με την τράπεζα, να προσκομίσουν σειρά οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων και να ξεκινήσουν τη διαδικασία ρύθμισης της οφειλής τους.Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι ήδη έχουν σταλεί περισσότερες από 500 χιλιάδες ενημερωτικές επιστολές, ενώ ο συνολικός αριθμός θα ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο «ραβασάκια». Προς το παρόν παραλήπτες των επιστολών είναι εκείνοι των οποίων τα στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια βρίσκονται στο βαθύ κόκκινο, δηλαδή η καθυστέρηση της εξυπηρέτησής τους ξεπερνά τις 90 ημέρες.
Σε δεύτερη φάση ανάλογο ραβασάκι θα λάβουν και εκείνοι που έχουν δάνεια σε καθυστέρηση ακόμα και μικρότερη των 30 ημερών.
Πρώτο βήμα
Η διαδικασία της ενημέρωσης δανειοληπτών με επιστολές προβλέπεται στον Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας Ελλάδος και αποτελεί το πρώτο βήμα για την οριστική αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, που σήμερα έχουν ξεπεράσει τα 100 δισ. , με το συνολικό δανειακό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών να διαμορφώνεται στα 204,9 δισ. (τέλος Οκτωβρίου 2015).
«Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε όλους τους δανειολήπτες που έχουν οφειλές σε καθυστέρηση να ανταποκριθούν στην πρόσκληση, να προσκομίσουν τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε να χαρακτηρισθούν ως ”συνεργάσιμοι” και στη συνέχεια να βρούμε βέλτιστη και βιώσιμη σε βάθος χρόνου λύση για τη ρύθμιση των οφειλών», αναφέρουν χαρακτηριστικά στο «Εθνος της Κυριακής» τραπεζικά στελέχη. Οπως υπογραμμίζουν «άνοιξε» ο δρόμος για την πώληση «κόκκινων» δανείων σε εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης καθυστερούμενων οφειλών. Και ακόμα σημειώνουν: «Αν και σε πρώτη φάση οι πωλήσεις αφορούν τα μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια και όχι τα στεγαστικά, αναμένεται μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου το νέο κανονιστικό πλαίσιο που θα ρυθμίζει τα θέματα για τη διαχείριση όλων εν γένει των ”κόκκινων” δανείων. Δηλαδή στεγαστικά, καταναλωτικά, και δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων». Με τις επιστολές τους οι τράπεζες ζητούν πλήρη και αναλυτικό κατάλογο της οικογενειακής, εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης των «κόκκινων» οφειλετών. Δηλαδή από το αν εργάζονται ή όχι, πόσα παιδιά ή προστατευόμενα μέλη έχουν, το ύψος των μηνιαίων εισοδημάτων τους, μέχρι πόσα χρήματα πληρώνουν κάθε μήνα για φόρους, για τις ανάγκες του σπιτιού, για λογαριασμούς, για τις σπουδές των παιδιών τους κ.λπ.
Σημειώνουμε ότι τα στοιχεία που θα προσκομίσουν οι δανειολήπτες στη συνέχεια θα διασταυρωθούν, ώστε να εντοπιστούν και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
Επίσης από την ανταπόκριση των δανειοληπτών θα κριθεί αν θα χαρακτηριστούν συνεργάσιμοι ή όχι.
Ο συνεργάσιμος θα έχει τη δυνατότητα να ρυθμιστεί και να «σώσει» την περιουσία του, ενώ ο μη συνεργάσιμος θα δει το υποθηκευμένο ακίνητο να μπαίνει σε τροχιά πλειστηριασμού.
• 1,2 εκατ. είναι τα στεγαστικά δάνεια πρώτης και δευτερεύουσας κατοικίας. Στον αριθμό συμπεριλαμβάνονται αυτά του πρώην ΟΕΚ καθώς και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων
• 110.000 ευρώ ήταν το μέσο ύψος των στεγαστικών δανείων την περίοδο 2005-2009, ενώ σήμερα το αντίστοιχο ποσό έχει υποχωρήσει στις 70.000 ευρώ
• 39% των στεγαστικών δανείων, δηλαδή περισσότερα από 450.000, βρίσκονται στην «κόκκινη» περιοχή
• 170.000 δανειολήπτες είχαν ενταχθεί μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου στον νόμο Κατσέλη
Πηγή: Έθνος της Κυριακής
Δείτε επίσης:
Νέα μέτρα 7 δισ. ο μποναμάς των δανειστών για το 2016
Οδηγός επιβίωσης για τα «κόκκινα» δάνεια
