Επανέρχεται η συζήτηση στην Ελλάδα για έλεγχο κεφαλαίων από τις τράπεζες καθώς οι καταθέτες νευρικοί τραβούν χρήματα από τους λογαριασμούς τους, αναφέρει σχόλιο στους Financial Times (FT).
Πριν από λίγους μήνες, η πιθανότητα επιβολής κεφαλαιακών περιορισμών στην Ελλάδα φαινόταν ακόμη μακρινή, αναφέρουν οι FT. Όμως με τα ρευστά διαθέσιμα της κυβέρνησης να στερεύουν και τους νευρικούς καταθέτες να τραβούν χρήματα από τις τράπεζες, πλέον η συζήτηση για την ανάγκη τέτοιων μέτρων είναι διευρυμένη και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η Αθήνα ενδέχεται να αναγκαστεί να τα επιβάλλει.
«Είμαστε τέσσερις με έξι εβδομάδες μακριά από την πιθανή επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών», σημειώνει ο Ντάνιελ Γκρος, επικεφαλής think tank των Βρυξελλών. «Υπάρχει πάντα μια προσωρινή λύση που μπορούν να σκεφτούν οι ευρωπαίοι πολιτικοί, αλλά πλέον είμαστε πραγματικά κοντά».
Το σχόλιο αναφέρει πως εάν η Ελλάδα δεν πληρώσει την δόση ύψους 1,5 δισ. ευρώ προ το ΔΝΤ στα τέλη Ιουνίου, η κατάσταση ενδέχεται να βγει εκτός ελέγχου, επιβάλλοντας την ανάγκη λήψης μέτρων από τους πολιτικούς, θυμίζοντας τη στάση της Κύπρου και της Αργεντινής που επέλεξαν να παρέμβουν για να σταματήσουν την αιμορραγία των τραπεζών.
Οι ευρωπαϊκές συνθήκες όμως προστατεύουν την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων – μαζί με τη διακίνηση εργασίας, αγαθών και υπηρεσιών- σαν μια από τις τέσσερις αρχές της ΕΕ. Το όποιο αίτημα θα πρέπει να προέλθει από την ελληνική κυβέρνηση – όχι τους πιστωτές της – εκθέτοντας την Αθήνα στο πολιτικό κόστος από τους εξαγριωμένους πολίτες.
Από τη Μαλαισία κατά τη διάρκεια της ασιατικής κρίσης του 1998 έως την Ισλανδία μετά την κατάρρευση των τραπεζών της το 2008, υπάρχουν πολλά παραδείγματα χωρών που επέβαλαν περιορισμούς στις καταθέσεις για να σταματήσουν τις εκροές. Πολλοί επενδυτές και πολιτικοί πιστεύουν ότι το πιο σχετικό παράδειγμα για την Ελλάδα εκτυλίχθηκε δίπλα της πριν από δυο χρόνια: Η διάσωση της Κύπρου το 2013, σημειώνουν οι FT.
«Η βασική πρόκληση, του περιορισμού των εκροών καταθέσεων, είναι παρόμοια στις δυο περιπτώσεις», υπογραμμίζει ο Φρανσουά Καμπό, οικονομολόγος στη Barclays. «Ωστόσο, δύσκολα οι περιορισμοί στην Ελλάδα θα είναι παρόμοιοι με αυτούς στην Κύπρο».
Στυλ Κύπρου
Υπό την πίεση των ευρωπαίων εταίρων, η Λευκωσία συμφώνησε σε βαθιά αναδιάρθρωση του τραπεζικού της κλάδου, με «κούρεμα» (bail in) των μεγάλων καταθετών – αναγκάζοντάς τους να αποδεχτούν τραπεζικές μετοχές έναντι μέρους των χρημάτων τους- σε αντάλλαγμα για ένα δάνειο ύψους 10 δισ. ευρώ.
Τα μέτρα έπληξαν βαριά τους πολίτες. Με βάση τις κρατικές εντολές, οι κυπριακές τράπεζες παρέμειναν κλειστές για σχεδόν δυο εβδομάδες. Όταν άνοιξαν, υπήρχαν σκληροί περιορισμοί στις εσωτερικές και εξωτερικές πληρωμές, μεταξύ των οποίων όριο αναλήψεων 300 ευρώ την ημέρα, όριο 5.000 στις πληρωμές προς το εξωτερικό με πιστωτική κάρτα και η προϋπόθεση έγκρισης από την κεντρική τράπεζα για κάθε μεταφορά άνω των 5.000 ευρώ.
Όμως τα μέτρα τελικώς απέτρεψαν την πλήρη κατάρρευση των κυπριακών τραπεζών, κρατώντας και την χώρα στην ευρωζώνη.
Ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ επικαλέστηκε το προηγούμενο το Μάρτιο, τονίζοντας ότι η Κύπρος έδειξε πως «εάν μια χώρα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, αυτό δεν οδηγεί απαραιτήτως σε σενάριο εξόδου από το ευρώ».
Όμως δεν έχουν πειστεί όλοι ότι η «κυπριακή λύση» μπορεί να εφαρμοστεί με τα ίδια αποτελέσματα στην Ελλάδα. Για την Κύπρο, οι περιορισμοί κεφαλαίων ήταν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου διάσωσης που συμφωνήθηκε με τους δανειστές για να αποκατασταθούν οι τράπεζες και να επανεκκινήσει η οικονομία. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη στα χέρια της μια τέτοια συμφωνία, που οι οικονομολόγοι θεωρούν κρίσιμη για να αποκατασταθεί τελικά η υγεία του χρηματοοικονομικού συστήματος, αναφέρουν οι FT.
Της Αργεντινής…
Κάποιοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι μια πιο αξιόπιστη σύγκριση με την Ελλάδα θα ήταν η περίπτωση της Αργεντινής το 2001, όταν διακόπηκε η διασύνδεση του νομίσματός της με το δολάριο εν μέσω οικονομικών και πολιτικών ταραχών.
Η κρίση της Αργεντινής ξεκίνησε στα τέλη του 2001, όταν οι καταθέτες ξεκίνησαν να «τραβούν» τα χρήματά τους από τις τράπεζες και να τα μετατρέπουν σε δολάρια, εν μέσω φόβων ότι η σταθερή διασύνδεση του πέσο με το δολάριο δεν ήταν πλέον βιώσιμη.
Για να σταματήσουν τον τραπεζικό πανικό (bank run), οι αρχές της χώρας επέβαλαν αρχικά μια περιορισμένη δέσμη μέτρων, μεταξύ των οποίων και ο φραγμός στις αναλήψεις από λογαριασμούς σε δολάρια.
Το επονομαζόμενο «el corralito», ένας μικρός περιορισμός, δεν ήταν επαρκής και γρήγορα έπρεπε να ακολουθήσει το «el corralon», το οποίο περιελάμβανε πάγωμα των μακροπρόθεσμων καταθέσεων και αναγκαστική μετατροπή των περισσότερων εξ αυτών σε ομόλογα σε πέσο. Ακόμα και τότε η κυβέρνηση δεν κατάφερε να αποτρέψει μια βαθιά υποτίμηση της ισοτιμίας, η οποία χτύπησε τα 3,90 πέσο έναντι του δολαρίου ως τον Ιούνιο του 2020.
Μια ακόμα ανησυχία για την ελληνική κυβέρνηση θα είναι η δυνατότητα να εφαρμόσει σωστά και να παρακολουθήσει τον έλεγχο κεφαλαίων. Ακόμα και αν όλα πάνε καλά, δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα αρθεί σύντομα. Η Ισλανδία μόλις αυτό το μήνα ανακοίνωσε σχέδια να αποσύρει αντίστοιχα μέτρα, επτά χρόνια μετά την κρίση.
Δείτε επίσης
FT: Βαθαίνει η κρίση χρέους στην Ελλάδα – BINTEO
Bloomberg: Από τη σωτηρία στην καταστροφή – Τα σενάρια για την Ελλάδα
Reuters: Δεν θα αργήσει η διακοπή της παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ
FT: Τσίπρας-Βαρουφάκης Λένιν-Τρότσκι και το τέλος στον πόλεμο και το χρέος
