«Παράθυρο» για νέα μείωση του χρέους από το ΔΝΤ
Ένα ακόμη παράθυρο για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ανοίγει το ΔΝΤ, το οποίο στην έκθεσή του για την ελληνική οικονομία κάνει για πρώτη φορά λόγο για πρωτοφανή δημοσιονομική προσαρμογή, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας αλλά και ευστάθειας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Από την άλλη πλευρά παραμένουν οι παραδοσιακές «ενστάσεις» για την καθυστέρηση των διαρθρωτικών αλλαγών, την επιμονή των τιμών σε υψηλά επίπεδα, αλλά και την υπερπροστασία των δημοσίων υπαλλήλων.
Πρόκειται για τη δεύτερη θετική έκθεση για την ελληνική οικονομία, μετά από αυτή της Κομισιόν, που έρχεται να καταδείξει την αλλαγή του κλίματος που έχει επέλθει στις αγορές για τις προοπτικές της χώρας μετά από τρία μνημονιακά χρόνια αλλά και τις δύσκολες στιγμές που πέρασε η σχέση της ελληνικής κυβέρνησης με την τρόικα.
Ήταν μία θετική έκθεση, αλλά δεν εφησυχάζουμε, έσπευσε να τονίζει ο υπουργός Οικονομικών κ. Ι. Στουρνάρας μετά τη συνεργασία του με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, προειδοποιώντας ότι «έχουμε μακρύ δρόμο μπροστά μας. Τα πράγματα πάνε αρκετά καλά σύμφωνα με τον σχεδιασμό. Δεν εφησυχάζουμε». Μετά από σχετικό ερώτημα για το τι περιμένει από το Eurogroup της 13ης Μαΐου, ο Γιάννης Στουρνάρας δεν θέλησε να προκαταλάβει τις αποφάσεις, τονίζοντας όμως πως ποτέ δεν είναι τυπικές οι συνεδριάσεις του Eurogroup.
ΟΙ ΚΑΡΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ
Ειδικότερα και σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η χώρα μας καλείται να συνεχίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερα στους τομείς της φορολογίας, της Δημόσιας Διοίκησης και του ανταγωνισμού. Το δημοσιονομικό πρόγραμμα για την περίοδο 2013-14, όπως τονίζεται, είναι αδιαμφισβήτητη απόδειξη της αποφασιστικότητας της κυβέρνησης να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της στον δημοσιονομικό τομέα. Επίσης, η κυβέρνηση προχώρησε σημαντικά στο θέμα της προσαρμογής, προτρέποντάς την να υιοθετήσει κατάλληλες πολιτικές, μέσα στο επόμενο διάστημα, για να σηματοδοτήσει το σημείο αντιστροφής στον δρόμο της ανάπτυξης.
Μεταξύ άλλων, επισημαίνεται ότι χρειάζεται να επιτευχθεί περισσότερο ισορροπημένη διανομή του βάρους της προσαρμογής.
Οσον αφορά συνοπτικά τα συμπεράσματα της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα, χαιρετίζεται ο «αναπροσανατολισμός της εστίασης του κυβερνητικού προγράμματος».
Στην αρχή της έκθεσης αναφέρεται ότι η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με τρομακτικές προκλήσεις το 2010, τόσο με το δημοσιονομικό έλλειμμά της, όσον και με το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, με διψήφιους αριθμούς, αντανακλώντας τις τεράστιες αυξήσεις των δημόσιων δαπανών και την ανάδυση ενός μεγάλου κενού ανταγωνιστικότητας στη χρονική περίοδο μετά την υιοθέτηση του ευρώ.
Στην έκθεση τονίζεται ότι για κάθε χώρα που ανήκει σε νομισματική ένωση, η αντιμετώπιση ανισορροπιών τέτοιας κλίμακας περιέχει μεγάλα ρίσκα για το θέμα της ανάπτυξης και ότι στην περίπτωση της Ελλάδας η ύφεση ήταν πολύ βαθύτερη από ό,τι αναμενόταν. Εντούτοις, η πρόοδος στη δημοσιονομική προσαρμογή ήταν εξαιρετική από κάθε διεθνή σύγκριση, με το πρωτογενές ισοζύγιο να έχει βελτιωθεί κατά 10% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2013, μέσα από συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά περισσότερο από 20%.
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η Ελλάδα κάλυψε σημαντικό μέρος του χάσματος της ανταγωνιστικότητάς της, καθώς μέσα από ριζικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας επαναπροσδιορίσθηκαν οι ονομαστικοί μισθοί και η παραγωγικότητα σε επίπεδο επιχείρησης. Συγκεκριμένα, το χάσμα της ανταγωνιστικότητας, όπως μετράται, ως κόστος εργασίας, ανά μονάδα προϊόντος, έχει μειωθεί σχεδόν κατά τα 2/3 από το 2010 και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά περίπου 10% του ΑΕΠ.
Διατηρήθηκε η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα
Η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα διατηρήθηκε, παρά τις μεγάλες απώλειες που σχετίζονται με την αναδιάρθρωση του χρέους και τη σημαντική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που συνδέονται με τη βαθιά ύφεση. Αυτά τα επιτεύγματα έχουν διευκολυνθεί από μία άνευ προηγουμένου στήριξη της Ελλάδας από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των 173 δισ. ευρώ που έχει λάβει μέχρι σήμερα από τους Ευρωπαίους εταίρους της.
Μετά το πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών οι πλήρως κεφαλαιοποιημένες τράπεζες θα πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίξουν μία σταδιακή αύξηση της πίστωσης, κάτι που θα ενισχυθεί και από την επιστροφή των καταθέσεων στα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα. Επίσης, σημειώνεται ότι η μικρή πλέον έκθεση των ελληνικών τραπεζών στο δημόσιο χρέος της χώρας θα συμβάλει στην πιο γρήγορη επιστροφή τους στις αγορές χρήματος.
Μία σημαντική ανησυχία, όπως επισημαίνεται στη συνέχεια, είναι να διασφαλιστεί ότι η μεγάλη εισφορά των δημόσιων κεφαλαίων δεν προκαλεί αδικαιολόγητη κυβερνητική παρέμβαση στις τράπεζες και, ως εκ τούτου, τα συνεπακόλουθα προβλήματα της κακής κατανομής των πιστώσεων. Σύμφωνα με την έκθεση, η εμπειρία της Ελλάδας στις τράπεζες που λειτουργούν, υπό κρατικό έλεγχο, είναι φτωχή και απαιτείται ένα ενισχυμένο πλαίσιο διακυβέρνησης, ισχυρή εποπτεία και κυρίως πολύ γρήγορη εκ νέου ιδιωτικοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Τέλος, μία βασική προτεραιότητα για το τραπεζικό σύστημα, όπως επισημαίνεται, είναι η αναστροφή του ρεύματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ τονίζεται η ανάγκη να εισαχθεί το συντομότερο δυνατόν ένα νέο ολοκληρωμένο πλαίσιο εξυγίανσης του ιδιωτικού χρέους. Στο πλαίσιο αυτό καλωσορίζεται η δέσμευση των ελληνικών Αρχών να θέσουν σε εφαρμογή ένα πλαίσιο για την αντιμετώπιση των αναξιοπαθούντων οφειλών από τα νοικοκυριά.
ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Όπως επισημαίνεται, οι ανεπαρκείς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καταδεικνύουν ότι η προσαρμογή επιτεύχθηκε, κυρίως μέσω διόδων ύφεσης και μέσω άνισης κατανομής του βάρους προσαρμογής, ξεχωρίζοντας τρία προβλήματα: Πολύ μικρή πρόοδος επιτεύχθηκε στην αντιμετώπιση της περιβόητης φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Οι πλούσιοι και οι αυτοαπασχολούμενοι δεν πληρώνουν το δικό τους μερίδιο, κάτι που οδήγησε το πρόγραμμα να εξαρτάται υπερβολικά από τις περικοπές δαπανών και την αύξηση των φόρων σε μισθωτούς και συνταξιούχους.
ΤΙΜΕΣ
Ενώ οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας έχουν επιφέρει αξιοσημείωτη μείωση των ονομαστικών μισθών, αυτό έχει σε πολύ περιορισμένο βαθμό αποτυπωθεί σε χαμηλότερες τιμές, λόγω της αποτυχίας στην απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και γενικότερα στο άνοιγμα αγορών στον ανταγωνισμό. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο πάρα πολύ από το βάρος της προσαρμογής έχει πέσει μέχρι στιγμής σε μισθωτούς και συνταξιούχους.
ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
Αν και η εξισορρόπηση της οικονομίας συνδέθηκε με αύξηση της ανεργίας στον ιδιωτικό τομέα, κυρίως στους νέους, ο υπερστελεχωμένος δημόσιος τομέας έχει διασωθεί εξαιτίας της προκατάληψης των απολύσεων. Πάντα σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ, αποφασιστικές διορθωτικές αλλαγές απαιτούνται σε κάθε έναν από τους προαναφερόμενους τομείς, προκειμένου να αυξηθεί η προσφορά και να επιτευχθεί μία πιο ισορροπημένη κατανομή του βάρους προσαρμογής. Για τη δημοσιονομική προσαρμογή αναφέρεται ότι παραμένουν σημαντικές προκλήσεις. Με περιορισμένο χώρο για την επιβολή πρόσθετων φόρων ή μεγάλες περικοπές στις έκτακτες δαπάνες, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να επικεντρωθεί σε κοινωνικά δύσκολες περικοπές στους μισθούς και τις κοινωνικές μεταβιβάσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ
Επίσης, τονίζεται ότι το δημοσιονομικό πρόγραμμα για την περίοδο 2013-14 είναι αδιαμφισβήτητη απόδειξη της αποφασιστικότητας της κυβέρνησης να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της στον δημοσιονομικό τομέα. Ακολούθως, επισημαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας έχουν συμφωνήσει, ωστόσο, ότι ο μεσοπρόθεσμος πρωταρχικός στόχος για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος από το 6,5% στο 4,5% του ΑΕΠ να μετακινηθεί για το 2016. Όπως σημειώνεται, η Ελλάδα θα συνεχίζει να χρειάζεται περαιτέρω διαρθρωτική δημοσιονομική προσαρμογή για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων της και ότι η βασική πρόκληση για την κυβέρνηση είναι να καθορίσει μία μέθοδο ώστε ο στόχος αυτός να επιτευχθεί χωρίς να απομακρυνθεί από τη δέσμευσή της για αποφυγή περαιτέρω υπέρογκων περικοπών δαπανών.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
Στην έκθεση του ΔΝΤ καταγράφονται ως βασικές τρεις προτεραιότητες:
– Η μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης.
– Η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης.
– Η διατήρηση και ενίσχυση του δικτύου κοινωνικής προστασίας.
Πηγή: kerdos.gr
