Μενέλαος Καραμαγγιώλης: Ψάχνοντας τους ήρωες των ταινιών βρέθηκα μπροστά σε μια Αθήνα διαφορετική

Το 2011 ξεκίνησε η σειρά ντοκιμαντέρ με τον τίτλο «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους» με σκοπό να δοθεί βήμα σε ήρωες που δεν είχαν αποτυπωθεί στο φακό και που διαχειρίζονται την κρίση διαφορετικά κι αποτελεσματικά.Ο πρώτος κύκλος των 12 ντοκιμαντέρ έχουν ήδη προβληθεί με επιτυχία από την ΕΡΤ και χαρακτηρίστηκαν ως “η τηλεόραση της χρονιάς”. Στις ταινίες αυτές ανιχνευόταν με ριζοσπαστικό τρόπο η ελληνική ταυτότητα και δίνονταν “οδηγίες χρήσης” σε νέους σκηνοθέτες, ηθοποιούς, μαθηματικούς και καλλιτέχνες για τους τρόπους που ξεπερνάει κανείς τα σύνορα της χώρας. Οι πρώτες «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους» έχουν προβληθεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ, πανεπιστήμια και σχολεία δίνοντας το στίγμα μιας χώρας που πασχίζει να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά της και έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλή στο διαδίκτυο. Όταν άρχισαν να γυρίζονται το 2012, η παραγωγή τους συνέπεσε με το απροειδοποίητο κλείσιμο της ΕΡΤ. Αυτό το γεγονός, εκτός από τα προβλήματα που δημιούργησε- έδωσε στις ταινίες αυτές τη δυνατότητα να κινηματογραφούνται για τέσσερα χρόνια παρακολουθώντας τις ζωές των ηρώων τους σε βάθος χρόνου.Στις 12 αυτές ταινίες πρωταγωνιστούν δυσκολεμένοι και “καταδικασμένοι” ήρωες χωρίς καμιά προοπτική και ελπίδα, όπως νεαροί άνεργοι επιστήμονες, άστεγοι, ανήλικοι φυλακισμένοι, κυνηγημένοι πρόσφυγες, Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία, τραυματισμένα αδέσποτα. Ήρωες που ανακαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να διαχειριστεί κανείς τα αδιέξοδά της πρόσφατης κρίσης στην Ελλάδα, μέσα από μια διαφορετική και –ουσιαστικά- πολιτική παρέμβαση. Στο τέλος κάθε ταινίας, τους βλέπουμε να οδηγούνται σε ένα αρχικό happy end, το οποίο πετυχαίνουν μόνοι, χωρίς την παρέμβαση αμερικανού σεναριογράφου.Τα 12 ντοκιμαντέρ έχουν αρχίσει να προβάλλονται σε διεθνή φεστιβάλ με υμνητικές κριτικές και έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον τηλεοπτικών σταθμών και Πανεπιστημίων του εξωτερικού ενώ έχουν ήδη αρχίσει να προβάλλονται σε σχολεία, πανεπιστήμια και φυλακές. Με αφορμή τη διάδρασή της κάθε ταινίας με το κοινό και τους ήρωες που πρωταγωνιστούν, έχει καταρτιστεί ένας διαφορετικός τρόπος της παρουσίας αυτών των ντοκιμαντέρ. Αμέσως μετά την τηλεοπτική τους προβολή, θα μπορεί κανείς να τα παρακολουθήσει σε μία ειδική πλατφόρμα, όπου η διαρκής ενσωμάτωση καινούργιου υλικού θα δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη των ηρώων, μαζί με άλλες αφηγήσεις που αφορούν στην ιστορία κάθε ταινίας, δημιουργώντας μια νέα διαδραστική μορφή ντοκιμαντέρ, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η πλατφόρμα έχει σχεδιαστεί και εμπλουτιστεί με επιπλέον υλικά και σχετικές συζητήσεις, ώστε η σειρά αυτών των ντοκιμαντέρ να απευθυνθεί σε ένα διευρυμένο κοινό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στόχος της είναι να λειτουργήσει ως κοινωνικό εργαλείο για εκπαιδευτικούς σκοπούς σε σχολεία και πανεπιστήμια και να δώσει βήμα για μια πιο αποτελεσματική παρουσία των ηρώων των 12 ταινιών και των ευάλωτων ομάδων στις οποίες ανήκουν.

Τα συγκεκριμένα ντοκιμαντέρ -που αφορούν ζωτικής σημασίας κοινωνικές ομάδες που έχουν καταποντιστεί από την κρίση- γίνονται “εργαλεία” και δίνουν αφορμές συζητήσεων που αφορούν στη διαχείριση της κρίσης και στην κοινωνική ευθύνη του καθενός μας. Οι ταινίες αυτές αντιμετωπίζουν καίρια παγιωμένες προκαταλήψεις και, τέλος, οι ήρωές τους μέσα από την προσωπική επίπονη μάχη τους γίνονται «πρέσβεις» στο εξωτερικό εκείνων που επιμένουν σε αυτό τον τόπο με προσωπικό και δύσκολο αγώνα να διαχειριστούν τις δυσκολίες και τα αδιέξοδα.Στην εμπλοκή και την ενσυναίσθηση πιστεύει απόλυτα ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης σε ό,τι κι αν κάνει. Έτσι και τώρα θέλει οι προβολές των ταινιών από την ΕΡΤ1 κάθε Πέμπτη να προκαλούν κύκλο συζητήσεων – γι’ αυτό και φρόντισε να ανεβαίνουν σε ένα είδος πλατφόρμας σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ωνάση και τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. «Ψάχνοντας τους ήρωες των ταινιών, τόσο μυθοπλασίας όσο και ντοκιμαντέρ, που γυρίζω τα τελευταία 10 χρόνια, βρέθηκα μπροστά σε μια Αθήνα διαφορετική, σχεδόν αόρατη και απροσδόκητα δυναμική. Κι εκεί συνειδητοποίησα πως αυτό που νιώθω, συχνά, ως αδιέξοδο στη σύγχρονη τέχνη, μάλλον απαιτεί μια νέα επαφή με την πραγματικότητα, με το ντοκουμέντο και τους τρόπους που γίνονται αφορμή και βάση για το καλλιτεχνικό έργο. Νιώθω πως η Αθήνα είναι μια παρεξηγημένη “χώρα” και το νιώθω κάθε φορά που μιλάω με τους συνεργάτες μου και τους συμπαραγωγούς μου στο εξωτερικό. Αυτή η εικόνα αλλάζει άρδην όταν έρχονται κι όταν τους “ξεναγώ” επιτόπου στην πόλη με τον τρόπο που τη βλέπω ή όταν γίνονται θεατές του τρόπου που την αποτυπώνουμε στο φακό από το 2009» αναφέρει ο σκηνοθέτης των ταινιών Μενέλαος Καραμαγγιώλης σε σημείωμα του και συνεχίζει:«Το ένιωσα στις αντιδράσεις του κοινού στις 38 χώρες όπου ταξίδεψα με το J.A.C.E. – Just Another Confused Elephant. Μετά την προβολή μιλούσαν έκπληκτοι για μια Ελλάδα που δεν ήξεραν ούτε είχαν φανταστεί, για ήρωες που ως αντιήρωες διαχειρίζονται αυτοσχέδια κι επινοητικά τα αδιέξοδα της εποχής. Συμπτωματικά το J.A.C.E. – Just Another Confused Elephant (ταινία μυθοπλασίας) ξεκίνησε να γυρίζεται με την αρχή της κρίσης το 2007. Το σενάριό της βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία κι είναι ένας καταδικασμένος αντιήρωας που παλεύει να προσδιορίσει εξαρχής “πατρίδα”, “οικογένεια” και “ταυτότητα”. Βασικό κίνητρο για την ταινία αυτή ήταν πως η ουσιαστική ιστορία γράφεται μέσα από αντιήρωες και στα ψιλά των εφημερίδων. Αυτό με ενδιαφέρει πολύ τα τελευταία χρόνια κι εκεί ψάχνω τους πραγματικούς πρωταγωνιστές: στους αξιοσημείωτους που δε συναντάμε εύκολα στις οθόνες. Στη διάρκεια αυτών των γυρισμάτων για τις ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ συναντήσαμε και καταγράψαμε κινηματογραφικά πολλούς και διαφορετικούς τύπους ανθρώπων οι οποίοι μοιάζουν να γίνονται “οδηγοί” σε μια ανθρωποκεντρική χαρτογράφηση της Αθήνας, των αδιεξόδων της και των λύσεων. Ανακαλύψαμε ανεξερεύνητες περιοχές της πόλης είτε στο κέντρο της είτε στην περιφέρειά της μέσα από χαρακτήρες που η ίδια η ζωή τους κάνει ήρωες συναρπαστικών καθημερινών διηγήσεων κρίσης και επιβίωσης».«Για πρώτη φορά ένιωσα την αληθινή δύναμη του ντοκουμέντου και του ντοκιμαντέρ στον τρόπο που γίνεται μια τέχνη σημερινή με κοινωνικές παρεμβάσεις· στον τρόπο που εξασφαλίζει και τη συμμετοχή των ίδιων των ηρώων στο τελικό αποτέλεσμα χωρίς να τους βλέπει μόνο ως υποκείμενα αποτύπωσης. Οι ήρωες ( οι αντιήρωες, επιμένω) που συνάντησα και συναντώ τα τελευταία χρόνια είναι η εμμονή μου γιατί η επαφή μαζί τους νιώθω πώς λειτουργεί αποκαλυπτικά μέσα μου και ξεκαθαρίζει όσα νιώθω να είναι θολά τελευταία. Κι έτσι άρχισα να σκέφτομαι μια νέα χαρτογράφηση της Αθήνας μέσα από μια μεγάλη λίστα ηρώων που στήνει μια καίρια ανθρωπογεωγραφία της πόλης και την καθιστά ζωντανή, κι όχι μόνο δέσμια ενός μακρινού παρελθόντος. Αυτοί οι ήρωες μοιάζουν να γίνονται οι “οδηγοί” σε μια πορεία που απαιτεί άμεσες δράσεις και καίρια παρέμβαση και διεκδικεί την προοπτική, ειδικά σε μια στιγμή που πυκνώνουν οι απειλές πως όλα μοιάζει να έχουν τελειώσει για όσους ζούμε σε αυτό τον –σχεδόν- καταδικασμένο τόπο» προσθέτει ο σκηνοθέτης.

Μοιράσου το:

σχολίασε κι εσύ