Τι πρέπει να γνωρίζεις για το άγχος
Το άγχος, από το ρήμα άγχω: πιέζω σφιχτά, ιδίως στο λαιμό (παράγωγα: αγχόνη, στηθάγχη) είναι μια ανθρώπινη εμπειρία που ακολουθεί τον άνθρωπο από την εποχή του homo sapiens. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το Δανό υπαρξιστή Soren Kierkegaard το 1844 ως «μια αόριστη, διάχυτη ανησυχία, διαφορετική από το φόβο, λόγω μη παρουσίας συγκεκριμένου κινδύνου, διαπεραστική, χωρίς δυνατότητα διαφυγής.
Γράφει ο Βασίλειος Αλεβίζος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών
1. Τι είναι το άγχος;
Κατά τον A.Lewis, «το άγχος είναι μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση με υποκειμενική εμπειρία φόβου ή ανάλογου συναισθήματος που οδεύει προς το μέλλον. Δεν υπάρχει εμφανής απειλή ή η απειλή είναι δυσανάλογη με το συναίσθημα που προκαλεί. Υπάρχει υποκειμενική σωματική δυσφορία ή εκδήλωση σωματικών διαταραχών».
2. Το άγχος σχετίζεται με καταπιεσμένα σεξουαλικά ένστικτα;
Ο Freud περιέγραψε το άγχος ως μια δυσάρεστη συγκινησιακή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υποκειμενικό αίσθημα χρόνιας εξάντλησης. Πίστευε αρχικά ότι προέρχεται από απελευθέρωση καταπιεσμένων σεξουαλικών τάσεων που απελευθερώνονται αυτόματα σε ελεύθερο άγχος. Αργότερα, διατύπωσε μια πιο γενική αντίληψη του άγχους, ότι δηλ. αποτελεί σήμα ενδεικτικό της παρουσίας επικίνδυνης κατάστασης που προκαλεί μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που ειδοποιεί το άτομο για την ανάγκη κάποιας μορφής προσαρμογής.
Το άγχος έχει παγκόσμια παρουσία. Λειτουργεί ως σήμα εγρήγορσης, προειδοποιεί το άτομο για επικείμενο κίνδυνο και το προετοιμάζει για επίθεση ή φυγή από μια επικίνδυνη κατάσταση. Έτσι εξασφαλίζει την εγρήγορση και επιτυγχάνει την ισορροπία ανάμεσα στο άτομο και το περιβάλλον. Ταυτόχρονα προετοιμάζει το άτομο για καλύτερη απόδοση και λειτουργικότητα.
Αντίθετα, ο φόβος σηματοδοτεί την παρουσία συγκεκριμένου γνωστού κινδύνου η ένταση του οποίου είναι ανάλογη του μεγέθους του κινδύνου και αποσκοπεί στην αποφυγή του. Π.χ. κάποιος αισθάνεται άγχος στο πλήθος, αλλά φοβάται τα φίδια. Ο μεν φόβος έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την ύπαρξη συγκεκριμένων φοβικών καταστάσεων που τον εκλύουν και τη συμπεριφορά αποφυγής, ενώ το άγχος μια ακαθόριστη απειλή, από την οποία το άτομο δεν μπορεί να διαφύγει και έχει μακρά (χρόνια) διάρκεια.
3. Μπορεί το άγχος να βλάψει την υγεία;
Το χρόνιο άγχος μπορεί να βλάψει τη σωματική υγεία π.χ., δια μέσου υπερπαραγωγής αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης, ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν υπέρταση, σύσπαση των στεφανιαίων αγγείων, αύξηση της πηκτικότητας του αίματος κ.ά. Η αύξηση της καρδιακής συχνότητας μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες και αιφνίδιο θάνατο.
Επίσης το άγχος υπεισέρχεται στην παθογένεια του γαστρεντερικού συστήματος, όπως το πεπτικό έλκος και το ευερέθιστο έντερο. Το ευερέθιστο έντερο συνυπάρχει με ψυχοπαθολογία σε συχνότητα που κυμαίνεται από 50% ως 90% και θεωρείται μεταμφιεσμένη ψυχική διαταραχή. Η θεραπεία του άγχους μειώνει τον κίνδυνο από τις δυσμενείς επιδράσεις του χρόνιου άγχους, προστατεύει το άτομο και αυξάνει την επιβίωση των ασθενών.
Η συνύπαρξη του άγχους στη σωματική νόσο συνεπάγεται πτωχότερη ανταπόκριση στη θεραπεία και δυσμενέστερη πορεία. Οι ασθενείς με αγχώδεις διαταραχές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό καθώς και μεγαλύτερη γενική νοσηρότητα και θνησιμότητα
Η συνύπαρξη αγχώδους διαταραχής και άλλης ψυχικής διαταραχής επιβαρύνει την πορεία και την πρόγνωση της κυρίας νόσου και μειώνει την ποιότητα ζωής. Το άγχος και το στρες μπορεί να αυξήσουν την ευπάθεια του ατόμου σε λοιμώξεις δια μέσου επίδρασης στο ανοσοποιητικό σύστημα ή να προκαλέσουν ορμονικές μεταβολές που τροποποιούν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος με επακόλουθο αυξημένη τάση για λοιμώξεις.
Διαβάστε περισσότερα στο boro.gr
