ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ
Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗ
Εδώ Θεσσαλονίκη. Ή καλύτερα Εδώ… Θεσσαλονίκη μου αγαπημένη. Ανέβηκα να δω τα θεϊκά “Ορφανά” σε σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά και με την ευκαιρία… χτύπησα ενδιαφέρουσα “Γρανάδα” που την είχα χάσει στην Αθήνα και …τρύπωσα στην πρόβα του “Ορέστη” που ετοιμάζει με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας ο ικανότατος Γιάννης Αναστασάκης με μια γερή ομάδα ηθοποιών. Με την φιλόδοξη αυτή δουλειά πραγματοποιεί το ντεμπούτο του στη σκηνοθεσία σε έργο του αρχαίου δράματος και για αυτό έκλεισε τους καλύτερους προκειμένου να κερδίσει το απαιτητικό στοίχημα του! Σάββατο πρωί και σε μια αίθουσα της ΕΜΣ στήνεται με έμπνευση και προσοχή η παράσταση που έρχεται να “φωτίσει” όλες τις πτυχές του αριστουργηματικού έργου του Ευριπίδη και να παρακολουθήσει τον Ορέστη, την Ηλέκτρα και τον Πυλάδη, να κολυμπούν μέσα στη δίνη του αίματος που τους παρασέρνει. Θεοί και άνθρωποι έχουν στήσει μια πλεκτάνη μίσους κι εκδίκησης, όπου η αδελφική αγάπη γίνεται συνενοχή, η φιλική σχέση συναυτουργία και η λαϊκή ετυμηγορία θανατική ποινή. Η πρόγευση από την παράσταση που θα περιοδεύσει ανά την Ελλάδα ξεκινώντας από το Θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης στις 12-13 Ιουλίου -με βλέπω να ανηφορίζω και πάλι για να είμαι στην πρεμιέρα!- είναι εξαιρετική. Ο Αναστασάκης έχει ως κύριο ζητούμενό του να αναδείξει το σπουδαίο κείμενο, να υπογραμμίσει τον λόγο του Ευριπίδη, να τονίσει το πόσο “ακουμπά” στο σήμερα κι έχει μεγάλο και σημαντικό σύμμαχό του τον ποιητή Γιώργο Μπλάνα που μετέφρασε το έργο για το ανέβασμά του-μεγάλο βοήθημα για τον ίδιο η έξοχη μετάφραση αλλά και για τους ηθοποιούς που μοιάζουν ευτυχείς που έχουν τέτοιο λόγο να ερμηνεύσουν. Τι “μαγειρεύει” ο Αναστασάκης; Ο ίδιος τονίζει για τη γραμμή που ακολουθεί “Ο Ευριπίδης γράφει τον Ορέστη σε μια αντιηρωική εποχή και το μυθικό περιβάλλον του έργου αντανακλά αυτή τη συνθήκη.
Σήμερα ζούμε μια αντίστοιχη περίοδο – και δεν εννοώ μονάχα στην Ευρώπη και δεν εννοώ μονάχα στα τελευταία χρόνια της κρίσης. Σ’ αυτόν τον κόσμο, όπου οι αξίες κλονίζονται και η ανάγκη για επιβίωση βγάζει στο φως τη θνητή μας φύση, ανεβαίνει σήμερα ο Ορέστης. Τα πρόσωπα αγριεύουν, οι ψυχές ταράζονται, οι σκέψεις μας θολώνουν. Πώς να είσαι ψύχραιμος και από πού να κρατηθείς όταν το αίμα βράζει μέσα μας και γύρω μας, όταν το Τέλος πλησιάζει καλπάζοντας; Τη θέση του πολίτη σε μια πολιτεία που κλυδωνίζεται, προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε με την παράστασή μας. Αλλά και τη θέση μιας πολιτείας που αυτοτιμωρείται τιμωρώντας. Κι αν κάτι μας διαφοροποιεί από το Μύθο του Ορέστη είναι πως όλοι μας ξέρουμε ότι …από μηχανής θεοί δεν υπάρχουν πια.
Πάμε πρόβα…
Σε ένα ράντζο στη μέση του χώρου βρίσκεται κουλουριασμένος ο άξιος Χρίστος Στυλιανού που ερμηνεύει τον Ορέστη και δίπλα του στέκεται η νεαρή Ιωάννα Κολλιοπούλου που τιμήθηκε πρόσφατα με το Βραβείο Μερκούρη για την έξοχη ερμηνεία της στην παράσταση Στέλλα Κοιμήσου. Του χαϊδεύει τρυφερά το κεφάλι κι έπειτα τα πόδια “Αντέχει λένε ο άνθρωπος”… Από μια πλευρά έρχεται η έμπειρη Δάφνη Λαμπρόγιαννη φορώντας σκούρα γυαλιά και κρατώντας ομπρέλα. Είναι η Ελένη και για αυτήν ακούγεται η ατάκα “Μας τσάκισες”…Τα αδέλφια είναι αγκαλιά. Προσπαθούν να κρατηθούν όρθια. Με πληγές μεν, προσπαθούν να στηρίξουν ο ένας τον άλλον. Εκείνος προτρέπει εκείνη να πλυθεί, να αλλάξει “Η αλλαγή είναι υγεία”. Όμως οι Ερινύες τον κυνηγούν. Τον πανικοβάλλουν. Κι όμως η ατάκα που έρχεται είναι “Θα περάσει η τρικυμία, δεν θα πνιγούμε…”. Ο Στυλιανού έχει δουλέψει σκληρά για το πιο απαιτητικό “στοίχημα” της καριέρας του, με πολύτιμο αρωγό τον Αναστασάκη που τον πιστεύει πολύ-δικαίως. Ακόμα και στην πρόβα διαφαίνεται πως προχωράει δυναμικά για τη “νίκη”. Έχει κύρος, έχει δυναμική, έχει αλήθεια. Ιδανική πλάι του η Κολλιοπούλου “γίνεται” η Ηλέκτρα που αγωνιά, που φροντίζει, που αγκαλιάζει, που αγαπάει, που λαχταρά να μετριάσει τον πόνο του αδελφού της, που προσπαθεί να διασωθούν κολυμπώντας στη δίνη του αίματος… Ο Αναστασάκης παρακολουθεί τους ηθοποιούς του με αγάπη. Ανάβει το ένα τσιγάρο μετά το άλλο και κρατάει σημειώσεις. Απο τα ηχεία ακούμε ένα μέρος από τα χορικά με μουσική του Μπάμπη Παπαδόπουλου. Άλλοτε λυρική κι άλλοτε σκληρή-σύγχρονη, σημερινή. Οι κοπέλες του χορού κάνουν ξεχωριστές πρόβες και σε λίγες μέρες θα ενταχθούν στις πρόβες μια και είναι πρωταγωνιστικός ο ρόλος τους. Με ομπρέλα εισβάλει στο χώρο και ο Μενέλαος–ο έμπειρος Χριστόδουλος Στυλιανού-που ακούει τον Ορέστη να λέει “Εδώ είμαι εγώ, εγώ και η δυστυχία μου. Αγρίμι σπαραγμένο από το θηρίο μέσα μου”[σ.σ.τι ακριβή ποίηση του Μπλάνα που’ναι τόσο πολύτιμος και για το θέατρό μας].Ο Τυνδάρεως [αγαπημένος Κώστας Σαντάς] έρχεται κοντά τους για να ακουστεί η ατάκα “Φαρμάκι ξερνούν τα μάτια του” κι ύστερα έρχεται ο Πυλάδης [Δημήτρης Μορφακίδης]. Υπάρχει κοινή γραμμή, υπάρχει έντονη “χημεία”, υπάρχει μια ομάδα ταλαντούχων ηθοποιών που καθοδηγείται με δεινότητα από τον Γιάννη Αναστασάκη. Ακόμα και οι ηθοποιοί που δεν παίζουν, στέκονται με ενδιαφέρον και προσήλωση να απολαμβάνουν και να καμαρώνουν τους συναδέλφους τους που καταθέτουν στην πρόβα ιδρώτα σώματος και ψυχής. Ένας κι ένας-ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος, ο Χρήστος Στέργιογλου, η Μαριάννα Πουρέγκα και ο Νικόλας Μαραγκόπουλος. Επιλεγμένες με μεγάλη προσοχή είναι και οι κοπέλες του χορού, μου λέει ο σκηνοθέτης. Ο λόγος για τις Ε.Αγγελίτσα, Μ.Βλάχου, Σ.Βογιατζή, Αν Εξηνταβελόνη, Π.Ζάχρα, Μ.Κωνσταντά, Χ. Παπατριανταφύλλου, Μ.Πετεβή, Ε.Ρίζου, Ε.Σαρμή, Χ.Χριστοδούλου, Σ.Ψαρουδάκη. Όλους τους συντελεστές τους έχει διαλέξει με μεράκι ο Αναστασάκης -τον Μπλάνα στη μετάφραση, τον Θαβώρη στα σκηνικά- κοστούμια, τον Παπαδόπουλο στη μουσική τον Τσιάμογλου στην κίνηση, τον Παυλόπουλο στους φωτισμούς. Στο διάλειμμα που έγινε ο ακάματος καλλιτεχνικά σκηνοθέτης μου έδειξε στο κομπιούτερ του τις εντυπωσιακότατες μακέτες του σκηνικού που δίνει σαφές στίγμα σημερινό-δεν κάνει να “προδώσω” ακόμα, αλλά θα επανέλθω. Κάτι ιδιαίτερο και δυνατό στήνεται στην ΕΜΣ -η πρόβα θα μεταφερθεί στις 5 Ιουνίου στο Θέατρο Γης κι εκεί θα στηθούν οι λεπτομέρειες. Το πρώτο ραντεβού δίνεται στις 12-13 Ιουλίου στο Θέατρο Δάσους και ναι, ναι το περιμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον…
Ο Γιάννης Αναστασάκης κερδίζει “νίκες” στο τιμόνι του ΚΘΒΕ που αναγεννήθηκε εκ της τέφρας του και βάζει τα δυνατά του για να εντυπωσιάσει και στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του στο αρχαίο δράμα…
ΠΑΜΕ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ;
ΙΟΥΛΙΟΣ
• Πέμπτη 12 & Παρασκευή 13 – Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους (4ο Φεστιβάλ Δάσους) –
• Παρασκευή 20 & Σάββατο 21 – Κύπρος, Αρχαίο Θέατρο Κουρίου (Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος)
• Σάββατο 28 – Δίον, Αρχαίο Θέατρο Δίου (47ο Φεστιβάλ Ολύμπου)
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
• Παρασκευή 3 & Σάββατο 4 – Επίδαυρος, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου)
• Τρίτη 7 & Τετάρτη 8 – Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο (Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας)
• Παρασκευή 10 – Ολυμπία, Θέατρο Φλόκα
• Κυριακή 12 – Δελφοί, Θέατρο Φρύνιχος
• Σάββατο 18 – Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων (Διεθνές Φεστιβάλ Φιλίππων & Θάσου)
• Τρίτη 21 – Αλεξανδρούπολη,
• Παρασκευή 24 – Δωδώνη, Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης(Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος)
• Τετάρτη 29 – Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο (Φεστιβάλ Aισχύλεια 2018)
• Παρασκευή 31 – Παπάγου, Κηποθέατρο Παπάγου(Φεστιβάλ Δήμου Παπάγου-Χολαργού)
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
• Κυριακή 2 – Βύρωνας, Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» (Φεστιβάλ «Στη σκιά των βράχων»)
• Τετάρτη 5 – Ηλιούπολη, Θέατρο Άλσους Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής» (Φεστιβάλ Ηλιούπολης 2018)
• Παρασκευή 7 – Γαλάτσι, Ανοιχτό Θέατρο Άλσους Βεΐκου
• Πέμπτη 13, Παρασκευή 14, Σάββατο 15 & Κυριακή 16 – Θεσσαλονίκη, Βασιλικό Θέατρο
