ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ
Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗ
Ο πολυσχιδής Απόλλωνας Παπαθεοχάρης θα «χτυπήσει»με δύο παραστάσεις στη «Σφενδόνη» τον ερχόμενο χειμώνα: Θα επαναλάβει την καλλιτεχνική κι εμπορική επιτυχία «Τι απέγινε η Μπέιμπι Τζέιν» και θα ανεβάσει την έξοχη «Αμφιβολία» στο δεύτερο μισό της σεζόν. Όπως πρώτος σε ενημέρωσα η… Μπέιμπι Τζέιν θα γυρίσει το φθινόπωρο με την Ρούλα Πατεράκη -σε ρεσιτάλ ερμηνείας- και την εξαίρετη Μπέτυ Λιβανού στο πλευρό της, αντί για την Ρένη Πιττακή που είχε άλλες θεατρικές υποχρεώσεις.
Το «πάντρεμα» των δύο κυριών μοιάζει φιλόδοξο και ενδιαφέρον και στη συνέχεια η εξαίρετη Πατεράκη θα «περάσει» στην αληθινά υποσχόμενη «Αμφιβολία». Σου θυμίζει κάτι ο τίτλος; Φυσικά! Την είδαμε στην γερή κινηματογραφική βερσιόν της με τους Μέριλ Στριπ, Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, Έιμι Άνταμς κα. Η«Αμφιβολία» [«Doubt»] βρήκε στις αίθουσες δέκα περίπου χρόνια πριν σε σενάριο-σκηνοθεσία του άξιου Τζον Πάτρικ Σάνλει κερδίζοντας τις καλύτερες εντυπώσεις.
Βασιζόταν στο ομώνυμο θεατρικό έργο «Doubt-a Parable»που είχε γράψει ο ίδιος ο Σάνλει και που θα ανεβάσει τώρα ο ικανότατος Απόλλωνας Παπαθεοχάρης με την μούσα του Ρούλα Πατεράκη, τον εξαίρετο Νίκο Κουρή και την τάχιστα ανερχόμενη Λίλα Μπακλέση. Ο τέταρτος ρόλος της μητέρας δεν έχει ακόμα κλειστεί. Σούπερ ο θίασος που «μαγείρεψε» ο Απόλλωνας με τη «Λυκόφως»και πάμε και στο στόρι.
Πάμε με το στόρι της κινηματογραφικής βερσιόν: Στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης του 1964 λειτουργεί ένα καθολικό σχολείο στο οποίο ένας από τους δασκάλους είναι και ο πατέρας Φλιν. Η ταινία αρχίζει με ένα κήρυγμα του ιερέα στο ποίμνιό του. Θέμα του, η αμφιβολία, για την οποία ο ιερέας λέει ότι αποτελεί ένα βασανιστικό συναίσθημα που μπορεί να ταλανίσει τον καθένα, αλλά και που μπορεί εντέλει να ενώσει τους ανθρώπους όσο και το αντίθετό της, δηλαδή η πίστη ή η βεβαιότητα. “Όταν αμφιβάλλεις, δεν είσαι μόνος”, καταλήγει. Στην πορεία της ταινίας ο πατέρας Φλιν παρουσιάζεται ως προοδευτικός κληρικός, υπέρ της φιλελευθεροποίησης του σχολείου, τρυφερός και προστατευτικός με τα παιδιά, αλλά παράλληλα απόμακρος ως προς την αδελφή Αλοΐσιους, μια χήρα πολέμου που έγινε καλόγρια). Η Αλοΐσιους είναι τυπικά υφισταμένη του στην ιεραρχία, αλλά έχει αρκετή εξουσία και πάντως διευθύνει το σχολείο. Δείχνει ότι έχει αναλάβει πρόθυμα το ρόλο του “μπαμπούλα” στο σχολείο, είναι αυστηρή, ψυχρή και απαιτητική. Τα αισθήματα αντιπάθειας μοιάζουν κάτι περισσότερο από αμοιβαία και η αδελφή Αλοΐσιους με αφορμή το κήρυγμα περί αμφιβολιών, ζητάει από τις άλλες καλόγριες και δασκάλες στο σχολείο “να έχουν το νου τους” και να της αναφέρουν οτιδήποτε ασυνήθιστο σχετικά με τον πατέρα Φλιν.
Μία νεαρή και άπειρη καλογριά, η αδελφή Τζέιμς που είναι πολύ καλοπροαίρετη και την οποία η διευθύντρια κατηγορεί για αφέλεια, συμπαθεί τον ιερέα. Αισθάνεται όμως υποχρεωμένη να αναφέρει στην προϊσταμένη της κάτι που της φάνηκε παράξενο και της γέννησε αμφιβολίες, δηλαδή το γεγονός ότι κάποια στιγμή εν ώρα διδασκαλίας ο πατέρας Φλιν κάλεσε στο πρεσβυτέριο τον 12χρονο μαθητή Νόνταλντ Μιούλερ που είναι και ο μοναδικός Αφροαμερικανός του σχολείου. Λέει ότι όταν το αγόρι γύρισε στην τάξη μετά τη συνάντηση, η ανάσα του μύριζε οινόπνευμα. Η Αλοΐσιους κατηγορεί τον ιερέα με υπονοούμενα για ερωτικές παρεκτροπές και όταν η σύγκρουση κορυφώνεται, εκείνος της λέει αγανακτισμένος ότι το αγόρι είχε πιει το κρασί της αγίας κοινωνίας και απλώς το είχε καλέσει για να το μαλώσει. Την κατηγορεί πάντως ότι τον σπιλώνει με προφάσεις και ότι ουσιαστικά το κίνητρό της είναι να τον διώξει από το σχολείο ως νεωτεριστή, ώστε να κρατήσει ανενόχλητη την εκπαίδευση στο μεσαίωνα. Η αδελφή Τζέιμς πείθεται από όσα είπε ο πατέρας Φλιν, αλλά η αδελφή Αλοΐσιους συνεχίζει ανένδοτη την προσπάθειά της να αποδείξει την προβληματική συμπεριφορά του και επιδιώκει να προσεταιριστεί τη μητέρα του αγοριού, την κυρία Μιούλερ.
Ούτε εκείνη πείθεται όμως, αφού δεν υπάρχουν στοιχεία εναντίον του ιερέα. Επιπλέον, θεωρεί πολύ σημαντικό να έχει το παιδί της ένα σύμμαχο, έστω και στο πρόσωπο ενός ιερέα με αμφισβητούμενη ηθική, αφού κανένας άλλος δεν στηρίζει τον γιο της. Ο ίδιος ο πατέρας του τον δέρνει και θέλει να τον πάρει από το σχολείο. Όταν η Αλοΐσιους επιμένει σκληρά, η μητέρα ξεσπάει και λέει ότι ακόμα κι αν υπάρχει κάποια αλήθεια σε όλα αυτά ίσως δεν φταίει μόνο ο ιερέας, αλλά και «η φύση κάποιων παιδιών», υπαινισσόμενη μέσες-άκρες ότι ίσως κάποια παιδιά –μπορεί και το δικό της- να έχουν ομοφυλοφιλικές τάσεις. Φεύγει λέγοντας πως «ό,τι κι αν συμβαίνει, θα κρατήσει λίγο», αφού τον Ιούνιο το αγόρι περνάει πλέον σε άλλη εκπαιδευτική βαθμίδα και αλλάζει σχολείο. Δηλώνει ότι στο διάστημα αυτό θα είναι στο πλευρό όποιου στηρίξει το γιο της, αφού το καθολικό σχολείο της ενορίας είναι η μοναδική ελπίδα του παιδιού της να ξεφύγει από τα γκέτο και να πάει στο κολέγιο.
Η Αλοΐσιους αμετάπειστη καλεί ξανά τον πατέρα Φλιν και απαιτεί να της πει «όλη την αλήθεια» και να παραιτηθεί. Επικαλείται με διφορούμενα κάποια τηλεφωνήματα που έκανε στις προηγούμενες ενορίες του. Εκείνος κρίνει τη συμπεριφορά της απαράδεκτη, αλλά επειδή η διευθύντρια δηλώνει αποφασισμένη να τραβήξει το σχοινί μέχρι τέλους, ο ιερέας υποχωρεί και παραιτείται. Η ταινία δεν ξεκαθαρίζει αν το κάνει επειδή αναλογίζεται τις συνέπειες που θα έχει η πολεμική της για την υπόληψή του και αν υπάρχει ψέγμα αλήθειας σε όλα αυτά ή απλά δεν αντέχει μια τόσο εξοντωτική διαμάχη.
Στην τελευταία σκηνή η αδελφή Αλοΐσιους συναντιέται στο προαύλιο με την αδελφή Τζέιμς και της λέει ότι ο πατέρας Φλιν παραιτήθηκε. Σχολιάζει με πικρία ότι τον διόρισαν σε ένα πολύ καλό καθολικό σχολείο και ουσιαστικά του έδωσαν προαγωγή. Της εκμυστηρεύεται παράλληλα ότι στην πραγματικότητα δεν είχε μάθει ποτέ και τίποτε από τις καλογριές άλλων ενοριών και ότι μπλοφάριζε όταν έλεγε στον ιερέα πως είχε κάνει διάφορα τηλεφωνήματα. Η νεαρή καλογριά την μέμφεται για το ψέμα της και η Αλοΐσιους της απαντά πως όταν πρέπει να τα βάλεις με το κακό, απομακρύνεσαι λίγο από το δρόμο του Θεού. Για να ενισχύσει την άποψή της λέει ότι αν ο ιερέας ήταν πράγματι αθώος, δεν θα είχε αντιδράσει έτσι στο άκουσμα των τηλεφωνημάτων. Όμως, στο τέλος δεν αντέχει και ξεσπάει σε λυγμούς, λέγοντας «εντούτοις, όλα έχουν το τίμημά τους» και ομολογεί ότι κατατρέχεται από αμφιβολίες. Η νεαρή την παρηγορεί και δεν ξεκαθαρίζεται αν η διευθύντρια έχει αμφιβολίες για τη συμπεριφορά του ιερέα ή για τη βαθύτερη προσωπική της στάση ζωής και τις επιλογές της.
Στην σκηνή της «Σφενδόνης» θα δούμε τη θεατρική βερσιόν της «Αμφιβολίας» και δεν έχω την παραμικρή… αμφιβολία πως μας περιμένει ένα εξαιρετικά ελκυστικό ραντεβού. Αναμένουμε τα καλύτερα λοιπόν.
